Begrijpend Lezen Groep 5 Werkbladen (Gratis)
Klik hier voor de Oefenboeken Groep 5
Jouw kind in groep 5 helpen? Bekijk hier de uitleg en video’s voor groep 5. Download ook de gratis werkbladen!
Dit artikel is geschreven door de onderwijsexperts van Wijzer over de Basisschool.
Download de werkbladen en ga aan de slag. Je ontvangt de oefenbladen (PDF) per e-mail.
In groep 5 maakt je kind opnieuw een grote sprong. In groep 4 werd nog heel veel tijd besteed aan het technisch lezen, waarbij de nadruk lag op het vlot leren lezen van woorden, het schrijven van alle letters en de spelling van woorden met bijvoorbeeld -ng, -nk, sch-, -cht. Bij spelling in groep 5 worden er veel nieuwe spellingcategorieën geleerd.
Bij rekenen ging het om het automatiseren tot en met 100 en het automatiseren van de tafels. Bij rekenen in groep 5 moeten kinderen al deze basisvaardigheden voldoende beheersen om mee te kunnen komen met alle nieuwe onderwerpen en de daarbij aan te leren vaardigheden en strategieën.
Bekijk hier de tips om dit thuis nog te oefenen:
Groep 5 is het laatste jaar van de middenbouw. Volgend jaar is jouw kind al een echte ‘bovenbouwer’ en zal het hopelijk kunnen profiteren van een goede basis vanuit de middenbouw.
Bekijk ook:
Van je kind wordt een groei in de ontwikkeling gevraagd op het gebied van ‘leren-leren’. Dit is niets meer dan:
Je kind leert aandachtig te luisteren naar de uitleg van de leerkracht, leert om alle benodigde materialen binnen handbereik klaar te leggen en leert om gestructureerd van het begin naar het eind te werken.
Je kind leert omgaan met het feit dat de leerkracht niet altijd ‘op commando’ in kan gaan op de vragen van je kind. De leerkracht zal alternatieven aanbieden, zodat je kind weet hoe het toch verder kan werken terwijl het wacht op de hulp van de leerkracht. Je kind leert om aan te geven wanneer het nog niet goed begrijpt wat de bedoeling is van de taak en op welke manier het om hulp kan vragen.
Je kind leert om zijn werk (af) te maken en zich daarbij niet (al te veel) af te laten leiden.
Je kind leert om samen met andere kinderen te werken. Aandacht is er voor taakgerichtheid (zie punt 1) en werkhouding (zie punt 3).
Je kind leert om kritisch terug te kijken naar het eindresultaat van het werk en zijn eigen werkhouding. Samen met de leerkracht of in een kleine groep wordt er ook gekeken naar wat goed ging en wat nog verbeterd kan worden.
Ook in groep 5 is er nog veel aandacht voor technisch lezen. Dit komt omdat niet ieder kind het leesniveau E4 beheerst bij aanvang in groep 5. Op zich geen ramp, maar aandacht voor (technisch) lezen en soms extra leesoefeningen zijn dan wel nodig.
Bij technisch lezen gaat het er vooral om dat je kind een bepaalde leessnelheid heeft en niet te veel leesfouten maakt. Een kind dat zich bij het lezen op een gemiddeld niveau ontwikkelt, beheerst E4 (= eind groep 4) in juni van groep 4 en behaalt in januari wanneer het in groep 5 zit leesniveau M5.
De leerkracht toetst het technisch leesniveau met behulp van AVI-toetsen (op zinsniveau) en DMT-toetsen (drie-minuten-toets, op woordniveau).
Begrijpend lezen wordt erg belangrijk in groep 5. Voor het eerst zal de Cito-begrijpend leestoets niet mondeling worden afgenomen, maar moet het kind zelf stukjes lezen en ook zelf de vragen en antwoorden lezen. Dat vraagt nogal wat van je kind qua concentratie en doorzettingsvermogen.
Kinderen leren in groep 5 ook voorspellingen doen naar aanleiding van het verhaal. Zo leren ze omgaan met middel-doel, tegenstellingen of oorzaak-gevolg.
Nog meer tips:
Begrijpend lezen in groep 5 is ook erg belangrijk bij de zogenaamde zaakvakken. Dit zijn de vakken die in het huidige onderwijs vallen onder: ‘Oriëntatie op jezelf en de wereld’. De vroegere vakken:
vallen nu onder ‘oriëntatie op jezelf en de wereld’ en daaraan is nog toegevoegd: mens en samenleving (bijvoorbeeld aandacht voor het welzijn van jezelf en je klasgenoten en aandacht voor het verkeer).
Zoals gezegd, dit vak krijgt meer aandacht vanaf groep 5 en er worden op sommige scholen nu ook openboektoetsen afgenomen. Zo wordt je kind voorbereid op het huiswerk en de bijbehorende toetsen in groep 6, 7 en 8. Begrijpen wat je leest, de kern kunnen vinden en samenvatten zijn hierbij belangrijke strategieën.
In groep 5 ligt de nadruk bij de zaakvakken op de belevingswereld van het kind. Zo worden de onderwerpen ook benaderd. De kinderen leren wat aardrijkskunde (nu: ruimte) eigenlijk is: de ‘ruimte’ om je heen. Ze leren kaartlezen en een legenda te gebruiken. Ze bekijken hierbij een stad aan de hand van een plattegrond. Dit is ter voorbereiding op topografie, dat ze in groep 6 gaan krijgen. Er wordt ook aandacht besteed aan bijvoorbeeld (regen)water en verschillende landschappen.
Omdat het bij de zaakvakken om de oriëntatie op jezelf en de wereld gaat, begint het bij de geschiedenisles (nu ‘tijd’ genoemd) met het leren wat tijd eigenlijk is, hoe het aangeduid wordt en hoe je een kalender gebruikt. Dit gaat langzaam over naar het begin van een leven, de levensfasen en hoe het er vroeger op school en in de stad aan toe ging. Ook worden de tijdvakken geïntroduceerd en wordt er een klein beginnetje gemaakt met de tijd van ridders en kastelen.
Bij biologie (nu: natuur en techniek) komen onderwerpen over gezonde voeding, de seizoenen en planten en dieren om je heen aan bod.
Het techniekgedeelte bestaat uit kennismaking met elektriciteit door middel van elektrische apparaten. Hierin worden de tandwielen uitgelicht en welke energiebronnen gebruikt worden om elektriciteit te maken. Dit alles op een heel eenvoudige, goed te behappen manier.
De meeste methoden werken thematisch. Dat betekent dat hetzelfde onderwerp elk jaar terugkomt en dan wordt uitgediept. De meeste kinderen in groep 5 nemen, over het algemeen, lopend deel aan het verkeer. Dit wordt uitgebreid met fietsen. Bij mens en maatschappij worden dan ook de verkeersregels en de verkeerstekens voor een voetganger en fietser uitgelicht. Er wordt uitgelegd waar een veilige fiets allemaal aan moet voldoen en kinderen leren wat hun eigen rol is in het verkeer. Bij ‘oriëntatie op jezelf en de wereld’ lezen kinderen zelfstandig of in kleine groepjes de vragen en soms ook de teksten. Om antwoord te kunnen geven, moeten ze begrijpen wat ze lezen voordat zij het juiste antwoord uit de tekst kunnen halen.
Vanaf groep 6 moeten ze goede antwoorden uit de tekst kunnen herleiden. Dat betekent dat het gevraagde antwoord niet meer letterlijk in de tekst staat. Ze moeten dan verbanden leren leggen.
Onder Taal valt: schrijven, lezen, spelling en mondeling onderwijs. Lezen kunnen we onderverdelen in technisch lezen en begrijpend lezen. Hierboven heb je al kunnen lezen wat er in groep 5 van jouw kind gevraagd wordt.
Schrijven heeft betrekking op het schriftelijk onderwijs en dat wil zeggen dat kinderen in groep 5 verschillende teksten leren onderscheiden en de informatie leren ordenen. Je kunt dan denken aan rijmpjes, informatieve teksten of bijvoorbeeld instructieve teksten. In groep 5 worden schrijfstukken gevraagd met meer complexe zinnen en samengestelde zinnen. In de teksten mogen nog wel spelfouten voorkomen.
Het doel is dat spelfouten in zelf geschreven teksten richting groep 6, 7 en 8 steeds minder vaak voorkomen. Natuurlijk is er ook nog steeds aandacht voor een leesbaar handschrift. Spelling in groep 5 breidt enorm uit. Zo heeft een kind in groep 4 vooral gewerkt met woorden zoals die staan beschreven in de eerste alinea. In dit schooljaar worden de woorden moeilijker. In groep 4 leerde je kind over ‘kooi’, nu wordt het ‘dooier’. In groep 4 leerde je kind ‘haai’, nu wordt het ‘lawaai’.
Ook leert je kind de spellingregels van samengestelde woorden, meervoud van woorden en verkleinwoorden. Leestekens in een zin herkennen en zelf gaan gebruiken, is typisch iets voor groep 5. Hoofdletters herkent je kind al, daar is in groep 4 aan gewerkt. Nu komen daar komma’s, punt, uitroepteken, dubbele punt en vraagteken bij. Het is vooral de bedoeling dat je kind deze in zijn teksten gaat gebruiken!
In dit schooljaar maakt de leerkracht ook een start met het zogenaamde taalkundig en redekundig ontleden. Best verwarrend voor een kind. Het herhalen van de stof en het maken van oefeningen zorgen uiteindelijk voor automatisering van deze kennis, zodat je kind er handig in wordt.
Bij taalkundig ontleden gaat het er om dat je kind elk woord in een zin een naam kan geven. In groep 5 leren de kinderen een werkwoord, zelfstandig naamwoord, lidwoord en bijvoeglijk naamwoord in een zin te herkennen.
Bij redekundig ontleden gaat het er om dat je kind zinsdelen kan benoemen. In groep 5 wordt een start gemaakt met de volgende zinsdelen: persoonsvorm, werkwoordelijk gezegde en onderwerp. De meeste taalmethodes maken in groep 5 een begin met werkwoordspelling. Kinderen leren het verschil tussen tegenwoordige tijd en verleden tijd en de werkwoordspelling die daarbij hoort.
Werkwoordspelling is iets waar tot en met groep 8 hard aan gewerkt wordt en dat is niet voor niets. Veel kinderen vinden het lastig om dit onderdeel onder de knie te krijgen. Bedenk: herhaling in een gezellige speelse sfeer doet wonderen.
In elk schooljaar is het belangrijk dat jouw kind zijn woordenschat uitbreidt. Dat doet een kind door boeken te lezen, gesprekken te voeren, naar (educatieve) televisieprogramma’s te kijken of naar gesprekken te luisteren. Veel scholen ‘meten’ de woordenschat van hun leerlingen met behulp van de Cito woordenschat toets.
Als laatste is er bij taal aandacht voor mondelinge vaardigheid. Denk hierbij aan meedoen aan kringgesprekken, boekbesprekingen, spreekbeurten of meedoen met een toneelstuk.
In groep 5 wordt er ook aandacht besteed aan mimiek, stemgebruik en houding. Schriftelijk werk mag aangevuld worden met plaatjes of tekeningen die passen bij de tekst. De luisterhouding van je kind en de ontwikkeling daarvan valt ook onder ‘mondelinge vaardigheid’.
Bekijk ook deze onderwerpen voor een spreekbeurt, voorleesboeken voor elke leeftijd of educatief speelgoed voor leuke tips.
Rekenen in groep 5 bestaat uit ‘wiskundig inzicht en handelen’, ‘getallen en bewerkingen’ en ‘meten en meetkunde’. Wiskundig inzicht en handelen richt zich vooral op problemen. Denk bijvoorbeeld aan: welk getal ligt tussen 500 en 1000. Wat verandert er aan de waarde van 423 als ik een 6 schrijf in plaats van een 3? Hoe kan ik 12 x 75 handig uitrekenen?
Ook leren de kinderen in groep 5 nieuwe rekentaal. Ik noem hier een paar (voor hen) nieuwe woorden, maar het zijn er veel meer! één derde – onthouden – lenen – kommagetallen – breuken (vaak nog vertaald naar pizza’s) – cm. – km. enz. Oh, en denk ook eens aan de termen bij het meten: oppervlakte of omtrek. En dan heb ik het nog niet eens over dat de kinderen bij het oplossen van rekenproblemen ook leren om hun strategie te onderbouwen (uitleggen) en diverse oplossingen leren te beoordelen.
Het rekenonderwijs wordt in groep 5 erg veelzijdig en kan zowel een uitdaging voor het ene kind zijn als een teleurstelling voor het andere. Getallen en bewerkingen richt zich op de getallenrij. Werkte je kind in groep 4 nog met getallen tot 1000, nu wordt er toegewerkt naar 100.000.
Ook digitaal klok leren kijken komt aan bod. Rekenen wordt in groep 5 ook steeds vaker bewegend geoefend. Hier lees je meer over in ons artikel bewegend leren rekenen.
De basisbewerkingen (hoe je een som uitrekent) moeten beheerst worden en kinderen leren nu een klein aantal verschillende manieren om sommen uit te rekenen. Je kunt dat schattend doen of kolomsgewijs of cijferend, afhankelijk van wat de opdracht is.
Ook gaan de kinderen van groep 5 aan het werk met een plattegrond of grafiek. Met herkenbare, dagelijkse situaties worden ze wegwijs gemaakt in deze veelzijdige rekenopdrachten.
Sommige scholen beginnen dit jaar met Engels. Hierbij staat het luisteren, spreken en het opbouwen van woordenschat centraal. De school is verplicht om vanaf groep 7 het vak Engels aan te bieden. Wil je meer lezen over de leerdoelen van groep 5? Kijk dan eens op de website van SLO.
Meer groep 5?
Bekijk de video’s. Abonneer je ook op ons Youtube-kanaal zodat je geen enkele video mist.
