Tijdvakken geschiedenis: een opfrisbeurt

Op de basisschool krijgt je kind les in geschiedenis. Een aantal scholen biedt de vakken geschiedenis, aardrijkskunde en natuur aan als 1 vak: wereldoriëntatie. Op de meeste scholen staan deze vakken apart op het rooster. Het onderwijs in geschiedenis is verdeeld in 10 tijdvakken. In dit artikel zoemen we in op het vak geschiedenis en geven we uitleg over de 10 tijdvakken.

Het vak geschiedenis staat vanaf groep 5 als vast onderdeel op het lesprogramma. In de leerlijn van het basisonderwijs staan de 2 kerndoelen voor geschiedenis als volgt benoemd:

• De leerlingen leren over kenmerkende aspecten van de volgende tijdvakken: jagers en boeren; Grieken en Romeinen; monniken en ridders; steden en staten; ontdekkers en hervormers; regenten en vorsten; pruiken en revoluties; burgers en stoommachines; wereldoorlogen en holocaust; televisie en computer. De vensters van de Canon van Nederland dienen als uitgangspunt ter illustratie van de tijdvakken;
• De leerlingen leren over de belangrijke historische personen en gebeurtenissen uit de Nederlandse geschiedenis en kunnen die voorbeeldmatig verbinden met de wereldgeschiedenis.

De onderwerpen binnen de geschiedenislessen zijn ingedeeld in 10 tijdvakken. Wat je kind precies leert bij het vak geschiedenis en in welke groep, kun je teruglezen op de website van het SLO.

Geschiedenis, het vak van de oudheid

Geschiedenis gaat over vroeger. Vroeger is een heel breed begrip. Vroeger gaat over duizenden jaren geleden, maar een jaar geleden is ook al vroeger. Zelfs gisteren behoort feitelijk al tot de geschiedenis.

Het onderwijs in geschiedenis is in Nederland verdeeld over 10 tijdvakken. Zo leert je kind op school stap voor stap over onze vaderlandse en de wereldse geschiedenis. Je kind leert over vroeger, omdat er wijze lessen voor vandaag de dag uit kunnen worden geleerd. Geschiedenis is dus een heel leerzaam en belangrijk vak.

Oefenbladen Klokkijken Groep 4/5 (Gratis)

Download

Oefenbladen Rekenen Groep 5 (Gratis)

Download

Oefenbladen Begrijpend lezen Groep 5 (Gratis)

Download

Oefenbladen Spelling Groep 5 (Gratis)

Download

Oefenbladen Rekenen Groep 6 (Gratis)

Download

Oefenbladen Begrijpend lezen Groep 6 (Gratis)

Download

Tijdvakken geschiedenis: hoe zat het ook alweer?

In 2005 is voor het geschiedenisonderwijs van Nederland de Canon van Nederland ontwikkeld. Dit is een lijst met 50 opeenvolgende geschiedenisonderwerpen. Het zijn vijftig plaatjes van de belangrijkste gebeurtenissen uit de Nederlandse geschiedenis. Iedere Nederlander zou ze moeten kennen.

De onderwerpen van de Canon vormen de basis voor de tijdvakken van de geschiedenislessen op school. De 10 tijdvakken staan op de poster hieronder schematisch weergegeven. De namen van de tijdvakken staan ook zo genoemd in de geschiedenisboeken op de basisschool.

De 10 tijdvakken op een rijtje

Wat leert je kind eigenlijk in die tijdvakken? Hieronder staat per tijdvak een kort lijstje met de belangrijkste begrippen.

Tijdvak 1: tijd van jagers en boeren

Prehistorie tot 3000 voor Christus

• De leefwijze van de jagers: rondtrekken, verzamelen, jagen
• De leefwijze van de boeren: vestigen, verbouwen

Tijdvak 2: tijd van Grieken en Romeinen

Oudheid 3000 voor Christus – 500 na Christus

• De leefwijze van de Grieken: tempel, goeden, sport
• De leefwijze van de Romeinen: legioen, wegen, villa, goden
• De Bataven: Germanen, limes, boeren

Tijdvak 3: tijd van monniken en ridders – vroege middeleeuwen

Vroege middeleeuwen 500-1000

• Standen: de adel, de kerk en de boeren
• De kerk: monniken, klooster, schrijven
• Ridders: soldaat, heer, maliënkolder

Tijdvak 4: tijd van steden en staten – hoge en late middeleeuwen

Late middeleeuwen 1000-1500

• Middeleeuwse stad: poort, gilde, markt
• Kasteel: heer, ridderzaal, slotgracht, pest
• Kerk: Latijn, kathedraal

Tijdvak 5: tijd van ontdekkers en hervormers – renaissance/reformatie/ontdekkingsreizen

Nieuwe geschiedenis 1500-1600

• Ontdekkingen: boekdrukkunst, ontdekkingsreizen
• Geloof: katholiek, hervormd, protestant, reformatie

Tijdvak 6: tijd van regenten en vorsten – gouden eeuw

Gouden eeuw 1600-1700

• De VOC: handel, schepen, koopman, kaartenmakers
• Grachtengordel: pakhuis, schilders, grachtenhuis, gasthuis, armenzorg

Tijdvak 7: tijd van pruiken en revoluties – verlichting

De verlichting 1700-1800

• Rijken: pruiken, hoepelrok, gouvernante, etiquette
• Armen: muizen, veepest, aardappels, koffie, keukenmeid
• Revoluties: de Republiek, belasting, pachters, regenten

Tijdvak 8: tijd van burgers en stoommachines – industrialisatie

De industrialisatie 1800-1900

• Fabrieken: stoommachine, woningen, arbeiders, armoede
• Uitvindingen: gloeilamp, telefoon, stoomtrein, kunstmest
• School: kinderwet, kinderarbeid, leerplicht

Tijdvak 9: tijd van de wereldoorlogen – eerste helft 20ste eeuw

De wereldoorlogen 1900-1950

• WOI: neutraal, loopgraven, crisisjaren, bondgenoot
• WOII: bezetting, verzet, Nazi, holocaust, voedselbon, hongerwinter, NSB, bevrijding

Tijdvak 10: tijd van televisie en computer – tweede helft 20ste eeuw

Nieuwste geschiedenis 1950-nu

• Politiek: wederopbouw, IJzeren Gordijn, Koude Oorlog, Europese Unie
• Maatschappij: emigratie, gastarbeiders, watersnoodramp, Deltawerken, televisie, popmuziek

Heb je na het lezen van dit artikel nog geen genoeg van geschiedenis? Breng eens een bezoekje aan de talloze musea die Nederland rijk is! Kinderen kunnen daar museuminspecteur worden. Veel plezier!

Ontdek meer artikelen over wereldoriëntatie:

• Topografie oefenen: zo help jij je kind
• Ezelsbruggetje Waddeneilanden: simpel én handig!

Natasja de Vrind, BEd

Natasja de Vrind is ruim 24 jaar leerkracht in de bovenbouw van het basisonderwijs. Naast het behalen van haar opleiding tot intern begeleider, hield ze zich bezig met een expertgroep voor rekenen en werkte ze op de PABO, waar ze stagiaires begeleidde. De laatste jaren staat ze parttime voor de groep en houdt ze zich daarnaast vooral bezig met haar andere passie: schrijven.

Over Natasja