Wat is de IEP Eindtoets?

IEP-toets groep 8 in het kort
Hoe ziet de IEP-toets eruit?
Wanneer wordt de IEP Eindtoets afgenomen?
Toetsing IEP toets
Kenmerken van de IEP Eindtoets
Waarin verschilt de IEP-toets?
Het verschil tussen IEP en Cito
Speciale ondersteuningsbehoeften en de IEP Eindtoets
De IEP toets in de media
Uitslag IEP Eindtoets

De IEP Eindtoets is een eindtoets die eind groep 8 wordt afgenomen. De uitkomst is een richtlijn die het niveau bepaalt voor het voortgezet onderwijs. De toets is een alternatief voor de Cito Eindtoets of de Route 8 Eindtoets.

Iedere school is vrij om zelf een eindtoets te kiezen. Zo kunnen scholen een toets kiezen die het beste bij de visie van de school past.

Bekijk ook:

Werkbladen Werkwoordspelling Groep 7/8 (Gratis)

Gratis oefenbladen werkwoordspelling groep 7 8

Werkbladen Groep 8 Rekenen (Gratis)

Begrijpend Lezen Groep 8 Werkbladen (Gratis)

Breuken Groep 6/7/8 Werkbladen (Gratis)

IEP-toets groep 8 in het kort

De IEP Eindtoets is samengesteld door Bureau ICE. IEP staat voor ICE Eindevaluatie Primair Onderwijs. Deze IEP-toets is goedgekeurd door het ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap (OCW).

De IEP-toets meet de verplichte vaardigheden lezen, taalvaardigheden en rekenen aan het einde van groep 8. Met de uitkomsten kan de leerkracht zien waar een leerling staat in zijn ontwikkeling. Dit gebeurt niet door de prestaties van een leerling te vergelijken met die van andere leerlingen. In plaats daarvan meet IEP de prestaties langs een onafhankelijke meetlat.

Zo wordt op een eerlijke manier de persoonlijke ontwikkeling van een kind in kaart gebracht. Ook wordt duidelijk welk referentieniveau (1F, 2F en 1S) het kind beheerst.

Hoe ziet de IEP-toets eruit?

De IEP Eindtoets meet dus de basisvaardigheden van de vakken taal, lezen en rekenen.

De mensen van Bureau ICE vindt het belangrijk dat de IEP Eindtoets er aantrekkelijk uitziet voor kinderen. Ze willen namelijk dat kinderen een positieve toetservaring opdoen. Dat willen ze bereiken met toetsboekjes die aansluiten bij de belevingswereld van kinderen in die leeftijd. De toetsboekjes zijn overzichtelijk en de lay-out is aantrekkelijk gemaakt. Ook inhoudelijk heeft Bureau ICE goed gekeken naar wat kinderen in de groep 8-leeftijd bezighoudt.

De school kan voorbeeldboekjes bestellen van de IEP Eindtoets. Die zijn niet zozeer bedoeld om inhoudelijk mee te oefenen. Wel kunnen kinderen door gebruik van deze oefenboekjes vertrouwd raken met de inhoud, de vraagstelling en de lay-out. Bureau ICE geeft aan dat het niet nodig is om specifiek te oefenen voor de IEP Eindtoets. Wel ziet de organisatie in dat het prettig kan zijn om kinderen vertrouwd te laten raken met de toetsboekjes.

Wat valt op?

Als je het toetsboekje van de IEP Eindtoets bekijkt, vallen een paar dingen op:

Geen regelnummers voor de teksten
Bureau ICE gaat ervan uit dat in het dagelijks leven ook geen regelnummers bij leesteksten staan. Daarom staan in de toetsboekjes ook geen regelnummers.
Groene arceringen
Er wordt gebruik gemaakt van groene arceringen in teksten, zodat de kinderen niet onnodig veel tijd kwijt zijn met het opzoeken van een belangrijk woord in de tekst.
Enkele vragen per tekst
In de IEP Eindtoets staan geen lappen tekst met een enorme hoeveelheid vragen. In plaats daarvan vind je er korte teksten met maar een paar vragen.
Open en gesloten vragen
Doordat er ook open vragen in het toetsboekje staan, krijgen kinderen de ruimte om een eigen invulling te geven aan hun antwoorden.
Teksten die aansluiten bij de belevingswereld van kinderen
Deze teksten verhogen de betrokkenheid bij een tekst.
De vragen lopen op van makkelijk naar moeilijk
Hierdoor ervaart elke leerling succesmomenten.
De kinderen kunnen in het toetsboekje zelf het antwoord schrijven
Bij andere toetsleveranciers zie je vaak dat de kinderen het antwoord op een apart vel papier moeten schrijven.
Tekst en vragen staan naast elkaar
Het voordeel hiervan is dat kinderen niet steeds hoeven te bladeren tussen de tekst en de vragen.
Behalve redactiesommen staan er ook kale sommen in het toetsboekje
Taal is bij deze sommen nooit een struikelblok voor kinderen.
Er is standaard rekening gehouden met kinderen die speciale ondersteuning nodig hebben
De keuze van het lettertype en de opmaak van het boekje zijn aangepast naar deze behoeften. Daarnaast kan er ook een speciale versie worden besteld voor kinderen met dyslexie.

Wanneer wordt de IEP Eindtoets afgenomen?

In 2022 wordt de IEP-toets (de IEP Eindtoets) afgenomen op woensdag 20 april en donderdag 21 april. De afname van de IEP-toets neemt 2 ochtenden beslag.

Toetsing IEP toets

Het onderwijs streeft naar maximaal schoolsucces voor elk kind en naar persoonlijke groei. Bureau ICE vindt dan ook dat bij toetsing de volgende vragen centraal moeten staan:

Waar staat de leerling nu?
Waar is hij naar op weg?
Hoe kunnen we hem helpen zich optimaal te blijven ontwikkelen?

Twee soorten toetsen

Er zijn 2 soorten IEP-toetsen:

de tussentoetsen
de eindtoets

Bij het samenstellen van beide typen toetsen heeft Bureau ICE zowel qua vormgeving als inhoud zo dicht mogelijk bij de belevingswereld van de kinderen willen aansluiten.

IEP kent zowel digitale als papieren toetsen. Het karakter van iedere toets heeft bij die keuze steeds de doorslag gegeven. Ik leg je hieronder uit hoe dat zit.

De tussentoetsen: digitaal

De methode-onafhankelijke tussentoetsen hebben in het IEP leerlingvolgsysteem (LVS) een formatief karakter. Dat betekent dat kinderen onder meer vragen krijgen over leerstof die nog niet (volledig) behandeld is. Het gaat bij deze toetsen niet om de prestatie op zich. Met de toets wordt enkel inzichtelijk gemaakt wat een kind nog moet doen om bepaalde leerdoelen te bereiken. Dit inzicht kan vervolgens leiden tot passende acties. De tussentoetsen kunnen op elk gewenst moment afgenomen worden.

Omdat veel leerlingen gewend zijn leerstof digitaal te verwerken, zijn ook de IEP-tussentoetsen digitaal. De toetsen zijn immers onderdeel van het leerproces. Ook hierin wil Bureau ICE zoveel mogelijk aansluiten bij de belevingswereld van de kinderen. De resultaten van de digitale toetsen zijn direct beschikbaar. De leerkracht kan daardoor direct bekijken wat de volgende stap wordt in het leerproces van een leerling.

De eindtoets: papier

In tegenstelling tot de tussentoetsen heeft de eindtoets een summatief karakter. Summatief toetsen is prestatiegericht en vaak gebonden aan een norm. Deze toetsen hebben een hoog goed/fout-gehalte en zijn vaak een momentopname na het leren. Het is een selectiemiddel waarvan het resultaat meetelt. Het resultaat op de toets geeft inzicht in het eindniveau van de leerling en is van invloed op de keuze voor het vervolgonderwijs.

Bureau ICE vindt het belangrijk dat leerlingen zich op de dag van afname geen zorgen hoeven te maken over het al dan niet goed functioneren van een technische afnameomgeving. Daarom is er voor een papieren eindtoets gekozen. Op deze manier kunnen de leerlingen de teksten van papier lezen en kunnen ze de antwoorden in een boekje schrijven. Een papieren toets zou overzichtelijker zijn voor de leerlingen dan een digitale omgeving. Kinderen hebben namelijk direct een goed overzicht en hoeven zich daardoor minder druk te maken over het afnameproces. Zo kunnen ze de toets met meer zelfvertrouwen afronden.

Kenmerken van de IEP Eindtoets

Bij de IEP Eindtoets staat het kind centraal. Men heeft er naar gestreefd de kinderen een zo prettig mogelijke toetservaring te bieden. De toets is zo samengesteld dat het kind de toets in een ontspannen sfeer kan maken. Een ontspannen en gemotiveerd kind laat volgens de visie van Bureau ICE beter zien wat hij of zij kan.

De IEP Eindtoets is zo gemaakt dat iedere leerling de toets kan maken. Vooraf wordt niet naar het niveau gekeken, omdat kinderen vaak meer aan kunnen dan van tevoren verwacht wordt.

De opgaven in de toets worden steeds moeilijker: het begint met makkelijke opgaven en eindigt met moeilijkere opgaven. Op deze manier kan elk kind een succesgevoel ervaren en krijgt iedere leerling een eerlijke kans om te laten zien wat hij kan.

Inhoud, indeling en vormgeving van de IEP Eindtoets

Uniek is dat bij de IEP Eindtoets ook open vragen gesteld worden. Andere aanbieders van eindtoetsen stellen alleen gesloten vragen. Door ook open vragen te stellen, waarin de leerling dus zelf het antwoord moet formuleren, krijgt de toets meer waarde. Aan de uitslag kan beter afgelezen worden waar een kind echt staat. Door open vragen te stellen krijgt het kind bovendien de ruimte om zelf na te denken en te kiezen welke kant het antwoord op gaat.

De IEP Eindtoets is zo ingedeeld dat de leerling zo min mogelijk hoeft te zoeken naar wat er verwacht wordt. De toets staat in 1 boekje: de te lezen tekst staat op de ene pagina en de vragen en eventuele antwoordmogelijkheden op de pagina ernaast. Het kind kan daardoor in 1 oogopslag zien wat er moet gebeuren. Dit geeft rust en zo kan het kind zich beter concentreren op de vragen.

In dit filmpje zie je de instructies voor leerlingen:

Leerlingen vinden het leuk om de IEP Eindtoets te maken, omdat hij aansluit bij hun belevingswereld. Dit komt onder andere door het gebruik van praktische, maar frisse afbeeldingen. Leerlingen vergeten dat ze getoetst worden en kunnen zo echt laten zien wat ze in huis hebben.

Waarin verschilt de IEP-toets?

De IEP-toets is een reactie op andere eindtoetsen, zoals de Cito Eindtoets, die volgens Bureau ICE te weinig naar ‘zachte’ vaardigheden kijken. Hierbij kun je denken aan de sociaal-emotionele ontwikkeling, de leeraanpak en het creatief vermogen van een kind. Bureau ICE vindt dat er naast taal en rekenen ook aandacht besteed moet worden aan de talenten, vaardigheden en interesses van kinderen. Deze dragen namelijk net zo goed bij aan het schoolsucces. Een advies moet daarom volgens de organisatie ook gebaseerd zijn op deze zaken.

Bureau ICE is van mening dat kinderen niet met andere kinderen vergeleken moeten worden. Het grote verschil met andere toetsen is dan ook dat de prestaties van de leerlingen bij de IEP toets vergeleken worden met de leerlijn. En dus niet met het klassengemiddelde. Die vergelijking zou een kind kunnen demotiveren.

Verder wil Bureau ICE het scholieren niet moeilijker maken dan nodig is. De vraagstellingen mogen bijvoorbeeld geen instinkers bevatten. Ook moet een scholier het taalgebruik in de vragen van de toets eenduidig en gemakkelijk kunnen begrijpen.

Het verschil tussen IEP en Cito

Misschien klinkt de Cito Eindtoets je bekender in de oren dan de IEP Eindtoets. Dat komt omdat veel scholen de Cito Eindtoets al heel wat jaren afnemen. De IEP Eindtoets is een relatief jonge toets. Daardoor is hij nog niet zo bekend als de Cito Eindtoets, hoewel daar de laatste jaren verandering in lijkt te komen.

Maar wat zijn nu de belangrijkste verschillen tussen deze 2 toetsen? Ik zet er een aantal voor je op een rijtje:

Cito maakt alleen maar gebruik van meerkeuzevragen.
IEP gebruikt meerkeuzevragen én open vragen.
Cito heeft een apart antwoordenblad.
IEP heeft alleen een toetsboekje waar kinderen hun antwoorden ook in opschrijven.

Cito heeft niet altijd de teksten en vragen op 1 pagina staan. Daardoor moeten kinderen regelmatig vooruit- en terugbladeren.
Bij IEP staan de tekst en vragen naast elkaar in het toetsboekje, zodat kinderen niet hoeven te bladeren.
Cito werkt veel met redactiesommen.
IEP heeft ook veel kale sommen zonder context.
Cito heeft geen opbouw in niveau.
De vragen van de IEP-toets lopen op in moeilijkheidsgraad.

Als je de 2 toetsen vergelijkt, zie je dat de IEP-toets meer aansluit op de behoeftes van kinderen bij de afname van toetsen. Cito is in de afgelopen jaren altijd op dezelfde manier blijven toetsen.

Speciale ondersteuningsbehoeften en de IEP Eindtoets

Waar mogelijk is in de reguliere uitvoering van de toets rekening gehouden met leerlingen die een speciale ondersteuningsbehoefte hebben:

Het gekozen lettertype in de toetsboekjes zorgt voor een rustig beeld, zodat ook leerlingen die meer moeite hebben met lezen of rekenen de teksten en opgaven kunnen maken;
De opmaak van de toetsboekjes is rustig en overzichtelijk. Zo worden de leerlingen niet overspoeld met een te grote hoeveelheid informatie ineens en kunnen ze zich beter concentreren op de opgaven;
De toets is zo ontwikkeld dat de opgaven en bijbehorende teksten aangepast kunnen worden naar een speciale versie.

Speciale versies van de IEP Eindtoets

De volgende versies zijn beschikbaar voor leerlingen met een speciale ondersteuningsbehoefte:

vergrote versie
zwart-wit versie
audio-ondersteuning door middel van MP3-bestanden
spraaksynthese voor Kurzweil/Sprint Plus/Claroread/L2S

Een combinatie van bovenstaande versies behoort ook tot de mogelijkheden.

Ondersteuning vanuit de school zelf

De school kan naast het aanbieden van een speciale versie van de IEP Eindtoets ook zelf extra ondersteuning bieden aan leerlingen met een speciale ondersteuningsbehoefte:

Leerlingen met dyscalculie kunnen gebaat zijn bij extra tijd voor het maken van het onderdeel rekenen. Ook is het in hun voordeel als ze de toets op een rustige werkplek kunnen maken.
Leerlingen met dyslexie kunnen geholpen zijn met extra tijd voor het maken van alle onderdelen. Ook voor hen is een rustige werkplek een prettig voordeel.
Leerlingen met een auditieve beperking kunnen de reguliere versie van de IEP Eindtoets maken, omdat de toets geen luisteronderdelen bevat. Er moet wel duidelijkheid zijn over de manier waarop de leerling tijdens de toets eventuele vragen kan stellen.
Leerlingen met een visuele beperking kunnen gebaat zijn bij een vergrote versie van het toetsboekje, al dan niet in combinatie met audio-ondersteuning;
Cognitief zwakke leerlingen kunnen de reguliere versie van de IEP Eindtoets maken. De toets kan afgenomen worden met eventuele extra ondersteuning die de leerling normaal gesproken ook krijgt, zoals extra tijd.

In overleg met de ouders kan het schoolbestuur van een basisschool besluiten dat sommige leerlingen geen eindtoets hoeven te maken. Het gaat hierbij om zeer moeilijk lerende kinderen, kinderen die door een meervoudige handicap moeilijk kunnen leren en om kinderen die 4 jaar of minder in Nederland zijn en het Nederlands nog niet voldoende beheersen. Meer informatie over dit onderwerp vind je hier.

De IEP toets in de media

De IEP-toets was begin 2016 landelijk nieuws. Het artikel van de NOS geeft weer hoe de IEP-toets ontvangen wordt. De school die in het artikel wordt genoemd, heeft de toets als prettig ervaren. Een belangrijk argument daarvoor was dat de test in slechts 1 ochtend wordt afgenomen. De 3 dagen Cito gaven eerder veel stress en spanning. Een ander pluspunt: ouders begrijpen de uitslag meteen. Bij de Cito Eindtoets moet een docent de resultaten vaak nog apart uitleggen.

Het ministerie van OCW verplicht de IEP-toets niet, maar scholen moeten eind groep 8 wel een eindtoets afnemen. Dit als objectieve indicatie om een passend niveau voor de middelbare school te adviseren.

Uitslag IEP Eindtoets

De uitslag op de IEP Eindtoets bestaat uit 3 onderdelen:

individuele leerlingrapporten
een groepsoverzicht
een schooloverzicht

Voor taal, lezen en rekenen geeft de IEP Eindtoets een uitslag op referentieniveau en daarnaast ook een schooladvies. Ook is er een toelichting voor ouders bij te vinden.

Schooladvies

In de rapportage op de IEP Eindtoets vind je terug hoe de leerling op de verschillende onderdelen scoort. Maar ook als een kind bijvoorbeeld voor rekenen het basisniveau niet haalt, kun je dat zien. In het schooloverzicht staan de totaalscores op taal en rekenen.

Voor het schooladvies gebruikt men standaardscores. Deze verkrijgt men door de ruwe scores op lezen, taal en rekenen om te zetten. Het ene onderdeel telt hierbij zwaarder mee dan het andere.

Lees ook: Leraren aan het woord: hoe bepaal je een schooladvies?

Een standaardscore varieert van 50 tot en met 100. Bij elke score hoort een bepaald schoolniveau.

Referentieniveaus

Na het maken van de IEP Eindtoets krijgt elke leerling een rapport met daarin het schooladvies. De referentieniveaus voor taal en rekenen staan hier ook in. Maar wat betekenen deze referentieniveaus nou precies?

De toets geeft aan op welk S-niveau of F-niveau het kind zit. Hierdoor weet men wat het beste vervolgonderwijs voor de leerling is. Niveau 1F is het basisniveau dat alle kinderen sowieso moeten beheersen. In de praktijk behalen de meeste kinderen voor taal het niveau 2F en voor rekenen 1S. Wat houden deze 2 niveaus dan in?

Niveau 1F voor lezen betekent bijvoorbeeld dat een kind eenvoudige teksten kan lezen. Niveau 2F ligt wat hoger en is dus moeilijker dan 1F. Voor rekenen geldt dit precies zo: 1F is rekenen met makkelijke getallen. Niveau 1S gaat een stapje verder en gaat over rekenen met moeilijke getallen. Er zijn meestal meer rekenstappen nodig om de som op te kunnen lossen.

Meer informatie over de referentieniveaus vind je hier.

Leerlingrapportage

In de leerlingrapportage vind je de individuele resultaten per leerling. Hierin staan de referentieniveaus van het kind op de onderdelen lezen, taal en rekenen. Ook het schooladvies staat in de leerlingrapportage vermeld. Bovendien vind je hier de subonderdelen van taal en rekenen, inclusief afzonderlijke scores.

Groepsrapportage

Zoals de naam al aangeeft, staat in de groepsrapportage de score van de klas als geheel. Het gaat dan om de scores op alle onderdelen. De groepsrapportage dient vooral als feedback voor de groepsleerkracht.

Schoolrapportage

In de schoolrapportage kun je makkelijk zien hoe de school scoort vergeleken met het hele land. Het is dus een vergelijking met het landelijk gemiddelde. De schoolrapportage geeft ook weer hoe de verscheidene groepen 8 van de betreffende school in vergelijking met elkaar scoren, waardoor ze eenvoudig met elkaar te vergelijken zijn.

Meer algemene informatie over de IEP Eindtoets vind je in deze brochure.