Geschiedenis voor kinderen. Uitleg en 3 tips!

Door Maaike de Boer, MA

Canon van Nederland
Tip 1: de Entoen.nu app
Tip 2: Het Klokhuis maakt geschiedenis

In het basisonderwijs krijgen kinderen het vak geschiedenis. Hiermee beginnen de kinderen in groep 5. Geschiedenis voor kinderen heeft raakvlakken met de vakken aardrijkskunde en natuur en techniek. Een aantal basisscholen biedt deze vakken dan ook in combinatie aan. Dat combinatievak heet wereldoriëntatie.

In dit artikel vind je een overzicht van de geschiedenis voor kinderen op de basisschool en 3 tips om de lesstof leuker en begrijpelijker te maken voor je kind.

Canon van Nederland

In 2006 is voor het geschiedenisonderwijs de Canon van Nederland gemaakt. Dit is een overzicht van vijftig chronologisch ingedeelde onderwerpen/thema’s die de geschiedenis van Nederland beschrijven. Van deze geschiedenis onderwerpen hoort elke Nederlander op de hoogte te zijn.

In het basisonderwijs behandelt men tien tijdvakken. Deze zijn uitgekozen aan de hand van de canon. Hieronder staan deze schematisch weergegeven.

Hieronder staat per tijdvak een korte algemene aanduiding en in schuine letters de onderwerpen/thema’s die in dat tijdvak aan de orde komen.

1. Tijd van jagers en boeren (ongeveer 3000 voor Christus)

De levenswijze van jagers en verzamelaars. Het ontstaan van landbouw en landbouwsamenlevingen.

Hunebedden

De eerste boeren

2. Tijd van Grieken en Romeinen (3000 voor Christus -500 na Christus)

De verspreiding van de Grieks-Romeinse cultuur en de confrontatie met de Germaanse cultuur.

Het christendom in het Romeinse Rijk: van verboden tot enig toegestane godsdienst.

De Romeinse Limes van 47 tot ongeveer 400

Op de grens van de Romeinse wereld

3. Tijd van monniken en ridders (500-1000)

De verspreiding van het christendom tot in de lage landen.

Hofstelsel en horigheid.

Willibrord 658-739

De Friezen worden christenen

Karel de Grote 742-814

Keizer van het Westen

4. Tijd van steden en staten (1000-1500)

Opkomst van handel en ontstaan van steden.

Opkomst van de stedelijke burgerij en toenemende zelfstandigheid van steden.

Hebban olla vogala — ongeveer 1100

Begin van de Nederlandse taal

Floris V — 1254-1296

Een Hollandse graaf en ontevreden edelen

De Hanze — van 1356 tot ongeveer 1450

Handelssteden in de Lage Landen

5. Tijd van ontdekkers en hervormers (1500-1600)

Het begin van de overzeese Europese expansie.

De opstand en het ontstaan van een onafhankelijke Nederlandse staat.

Erasmus – ongeveer 1469-1536

Een beroemde humanist

Karel V — 1500-1558

Nederland wordt één land

De Beeldenstorm — 1566

De strijd tussen de godsdiensten

Willem van Oranje 1533-1584

Vader van het vaderland

De Republiek 1588-1795

Een unieke regering in Europa

6. Tijd van regenten en vorsten (1600-1700)

Ontstaan van het handelskapitalisme en begin van een wereldeconomie.

Bestuur en stedelijke cultuur in Nederland.

De VOC 1602-1799

Nederland breidt uit over zee

De Beemster 1612

Nederland en het water

De grachtengordel 1613-1662

Stadsuitbreidingen in de 17e eeuw

Hugo de Groot 1583-1645

Bedenker van het moderne volkenrecht

De Statenbijbel — 1637

Het belangrijkste boek

Rembrandt – ongeveer 1606-1669

De grote schilders

De Atlas Major — 1662

De wereld in kaart

Michiel de Ruyter 1607-1676

Zeehelden en de macht van de Republiek

Christiaan Huygens 1629-1695

Wetenschap in de Gouden Eeuw

Spinoza 1632-1677

Op zoek naar de waarheid

Slavernij – ongeveer 1637-1863

Slaven in Amerika

Buitenhuizen — 17e en 18e eeuw

Rijk wonen buiten de stad

7. Tijd van pruiken en revoluties (1700-1800)

Slavenarbeid op plantages en opkomst van het abolitionisme.

Het streven naar grondrechten en naar politieke invloed van de burgerij in de Franse en Bataafse revolutie.

Eise Eisinga 1744-1828

Verstand, kennis en wetenschap worden belangrijk

De patriotten 1780-1795

Crisis in de Republiek

Napoleon Bonaparte 1769-1821

De Franse tijd

8. Tijd van burgers en stoommachines (1800-1900)

Het ontstaan van het parlementaire stelsel en de toename van de volksinvloed.

De industriële revolutie en de opkomst van de emancipatiebewegingen.

Koning Willem I 1772-1843

Het koninkrijk van Nederland en België

De eerste spoorlijn — 1839

Sneller vervoer

De Grondwet — 1848

De belangrijkste wet van een land

Max Havelaar — 1860

Een klacht tegen de regering in Nederlands-Indië

Verzet tegen kinderarbeid — 19e eeuw

De fabriek uit, de school in

Vincent van Gogh 1853-1890

Schilder in een nieuwe tijd

Aletta Jacobs 1854-1929

Mannen en vrouwen dezelfde rechten

9. Tijd van wereldoorlogen en crisis (1900-1950)

De economische wereldcrisis.

De Duitse bezetting en de Jodenvervolging.

De Eerste Wereldoorlog 1914-1918

Neutraal in oorlogstijd

De Stijl 1917-1931

De kunst verandert helemaal

De crisisjaren 1929-1940

Het gaat niet goed in Nederland

De Tweede Wereldoorlog 1940-1945

Nederland bezet en bevrijd

Anne Frank 1929-1945

De Jodenvervolging

Indonesië 1945-1949

Een kolonie vecht zich vrij

10. Tijd van televisie en computer (1950-2000)

Een kolonie vecht zich vrij

Tijd van televisie en computer

Willem Drees 1886-1988

De verzorgingsstaat

De watersnood 1 februari 1953

Het gevaar van het water

De televisie vanaf 1948

Iedereen kijkt televisie

Haven van Rotterdam vanaf ongeveer 1880

De poort naar de wereld

Annie M.G. Schmidt 1911-1995

Tegen de keurige Nederlanders

Suriname en de Nederlandse Antillen vanaf 1945

De koloniën worden zelfstandig

Srebrenica 1995

Hoe zorg je voor vrede in moeilijke tijden?

Veelkleurig Nederland vanaf 1945

Een maatschappij met veel culturen

De gasbel 1959-2030?

Het gas raakt op

Europa vanaf 1945

Nederlanders en Europeanen

Hieronder vind je 3 tips om de geschiedenis die je kind krijgt op de basisschool leuker en begrijpelijker te maken.

De Entoen.nu app
Het Klokhuis maakt geschiedenis
De Gouden Eeuw op televisie

Tip 1: de Entoen.nu app

Er is nu een ontzettend leuke en nuttige app over de geschiedenis van Nederland beschikbaar: de EnToen.nu app. De Entoen.nu app is bedoeld voor groep 5 t/m 8 van de basisschool.

De app stelt je kind in staat om snel en overzichtelijk alle onderwerpen uit de Nederlandse geschiedenis te bekijken op een leuke manier. De app sluit volledig aan bij het geschiedenisonderwijs op de school van je kind omdat in de app – net als op school – de geschiedenis wordt behandeld aan de hand van de 50 vensters van de canon van Nederland.

De app is goed te gebruiken bij de voorbereiding op een geschiedenistoets op school. Ook is de informatie uit de app handig voor een spreekbeurt of werkstuk.

De gratis Lite-versie bevat al veel informatie. Toch raad ik aan om de volledige versie aan te schaffen voor een klein bedrag. Een belangrijke toevoeging aan de volledige versie is de zogenaamde vensterplaat. Daarnaast is er een opdrachtenwiel per canonvenster beschikbaar.

De vensterplaten in de EnToen-Nu app

Het grote voordeel van de volledige versie van de app is dat deze zogenaamde vensterplaten bevat.

Dit zijn interactieve afbeeldingen die aansluiten bij de afleveringen van Het Klokhuis.

Door het bekijken van een vensterplaat kun je snel alle informatie van een bepaald onderwerp lezen en bekijken.

Hoe werken de vensterplaten? Je klikt op een informatie-icoontje en er verschijnt een schermpje met aanvullende informatie. Deze informatie bestaat uit tekst of video.

Veel video in de EnToen-Nu app

Een ander groot voordeel van de app is dat deze veel videomateriaal bevat. Zo kan ik over de Tweede Wereldoorlog, naast een aflevering van Het Klokhuis, nog vier andere video’s bekijken.

Als je klikt op een video kun je deze gewoon binnen de app bekijken. Je wordt dus niet steeds naar Youtube gestuurd of naar andere websites. Hierdoor kun je snel en overzichtelijk al het materiaal bekijken.

In de Entoen.nu app zijn verder nog veel links opgenomen naar websites, boeken en relevante musea. De app is beschikbaar als Lite versie en als volledige versie en verkrijgbaar via de Appstore en Google Play voor de android-versie.

Meer weten? Bekijk de video over de EnToen.Nu app

Tip 2: Het Klokhuis maakt geschiedenis

Het Klokhuis maakt geschiedenis is een reeks van 50 afleveringen over de vaderlandse geschiedenis aan de hand van de vensters van de zogenaamde canon van de Nederlandse geschiedenis.

In elke aflevering komt een ander onderwerp aan de orde. Wie was Michiel de Ruyter? Wat waren de eerste Nederlandse woorden op schrift en wat betekenen ze?

Een hele leuke serie voor kinderen op de basisschool. Echt een aanrader! Ook leuk om de dvd cadeau te geven.

De afleveringen van Het Klokhuis maakt geschiedenis sluiten heel goed aan bij de geschiedenislessen die je kind op de basisschool krijgt.

Het klokhuis maakt geschiedenis bekijken

De afleveringen zijn te bekijken op de website van Het Klokhuis.

De 50 afleveringen zijn ook al een tijdje op dvd verkrijgbaar. De dvd is te bestellen via Bol.com.

Bestellen DVD via Bol.com

De volgorde van de afleveringen

De afleveringen staan op de website van het Klokhuis niet op chronologische volgorde. Als je de afleveringen met je kind wilt bekijken in de volgorde van de Nederlandse canon (dit is ook de indeling van de geschiedenisboeken op school) dan kun het volgende aanhouden: