Spreekbeurt groep 5: de beste tips en een stappenplan

Zit jouw kind in groep 5 en moet het binnenkort een spreekbeurt houden? Dan wil je vast weten wat het ongeveer kan verwachten. En hoe je hem kan ondersteunen bij de voorbereiding. In dit artikel vind je tips én een stappenplan voor de spreekbeurt in groep 5.

Een spreekbeurt in groep 5

Een spreekbeurt in groep 5 is misschien wel de eerste echte spreekbeurt voor je kind; de eerste keer dat je kind in z’n eentje voor de rest van de klas uitgebreid over een onderwerp mag vertellen.

Sommige kinderen vinden dat een eitje, andere hebben hier erg veel moeite mee. Bijvoorbeeld omdat ze het spannend vinden om voor de groep te spreken. Of omdat ze niet weten hoe ze hun presentatie moeten voorbereiden.

Als je kind het spannend vindt om voor de groep te spreken, is het belangrijk dat het ruim vóór de dag van de spreekbeurt vertrouwen krijgt in zijn eigen kunnen. Geef het daarom altijd bij de leerkracht aan als je merkt dat je kind last van podiumvrees heeft. Samen kunnen jullie dan op zoek naar een rustige opbouw.

Je kind mag bijvoorbeeld eerst een korte presentatie houden voor een klein groepje. Of het houdt juist een korte spreekbeurt samen met andere leerlingen.

Dit artikel richt zich voornamelijk op de voorbereiding van de spreekbeurt voor kinderen in groep 5. En ook die is van groot belang voor het vertrouwen en zelfvertrouwen van je kind.

Een goede voorbereiding is een fijne basis. Je kind weet wat het kan verwachten en wordt bovendien extra enthousiast over het zelfgekozen onderwerp.

Hoe maak je een spreekbeurt groep 5?

Maar hoe doe je dat dan, een spreekbeurt maken? Die vraag is toch wel het belangrijkst. Want voor je kind is het wellicht de eerste keer. En jouw laatste spreekbeurt is misschien alweer heel wat jaartjes geleden.

De basis van een goede spreekbeurt is eigenlijk nog precies hetzelfde als toen je zelf op de basisschool zat: je kind gaat iets vertellen over een zelfgekozen onderwerp.

Het doel van de spreekbeurt is tweeledig. Ten eerste leert je kind spreken voor een groep. Ten tweede leren je kind en zijn klasgenoten meer over het onderwerp.

Hoe je een spreekbeurt goed voorbereidt, lees je in het stappenplan hieronder.

Stappenplan spreekbeurt groep 5

Als je kind een spreekbeurt moet voorbereiden, kan het zich bijna altijd houden aan het onderstaande stappenplan. Natuurlijk geeft niet elke basisschool exact dezelfde opdracht, maar de strekking is over het algemeen hetzelfde: zoek informatie over een onderwerp naar keuze en vertel je klasgenoten wat jij hebt geleerd.

Meestal mag je kind daarbij het digiboard gebruiken, maar niet op iedere school is dat verplicht. Vooral niet in groep 5, wanneer een spreekbeurt houden voornamelijk nog draait om een positieve ervaring en vertrouwen krijgen.

Gebruik onderstaand stappenplan voor een goede, gedegen voorbereiding en je kind zet meteen een extra stap richting dat vertrouwen.

Stap 1. Luister goed naar de opdracht

Voordat je kind begint met de echte spreekbeurtvoorbereiding, moet het precies weten wat de bedoeling is. Daarom is de uitleg van de leerkracht zeer belangrijk.

Meestal legt een leerkracht in de klas uit wat de bedoeling is, waarna je kind de belangrijkste punten op papier (of online) mee naar huis krijgt.

Door deze uitleg weten je kind en jij straks precies aan welke eisen de spreekbeurt moet voldoen. Hoe lang moet de presentatie bijvoorbeeld zijn? En mag je kind digitale hulpmiddelen gebruiken? Of moet het juist plaatjes uit boeken laten zien?

Als je dit soort vragen kunt beantwoorden voordat je met het opzoekwerk begint, kan je kind zich veel gerichter voorbereiden.

Stap 2. Kies een onderwerp

Nu komt misschien wel de belangrijkste stap van de voorbereiding: je kind gaat een spreekbeurt-onderwerp kiezen.

Meestal mag je kind in groep 5 helemaal zelf bepalen waar het zijn spreekbeurt over houdt. Zorg ervoor dat je kind een onderwerp kiest dat bij hem past. Niet alleen qua interessegebied, maar ook qua niveau.

Vaak kiezen kinderen een hobby, sport of huisdier als onderwerp. Dat is natuurlijk geen verplichting. Het belangrijkste is dat je kind zich prettig voelt bij het gekozen thema, zodat het vol vertrouwen met zijn spreekbeurt aan de slag kan.

Plezier is belangrijk als het om leren gaat. Dat geldt ook voor het voorbereiden en houden van een presentatie. Al helemaal als je kind presenteren spannend vindt.

Stap 3. Bedenk wat je wilt vertellen

Zodra je kind een onderwerp heeft voor de spreekbeurt, start het inhoudelijke deel van de voorbereiding. Je kind moet gaan bedenken wat het wil gaan vertellen over het gekozen thema.

Een woordweb kan ontzettend helpen bij dit proces. Laat je kind in het midden van een blanco vel papier het onderwerp opschrijven en omcirkelen. Daaromheen zet het alle woorden die in hem opkomen als het aan het onderwerp denkt. Geef je kind de vrijheid om écht alle woorden op te schrijven die bij hem opkomen. Zelfs als je zelf het idee hebt dat de woorden niets met het onderwerp te maken hebben.

Soms zijn ook deze woorden nodig om het creatieve proces van je kind te stimuleren. Uiteindelijk gaat het in dit stadium vooral nog om het activeren van de voorkennis.

Als je kind alle woorden heeft opgeschreven, kan het ze gaan ordenen. Welke informatie hoort bij elkaar?

Automatisch vormt je kind op deze manier deelonderwerpen. Die deelonderwerpen worden de hoofdstukken van de spreekbeurt. Meestal vraagt een leerkracht om ongeveer 5 hoofdstukken.

Stap 4. Verzamel informatie

Nu je kind weet waar het over gaat vertellen, moet er natuurlijk informatie gezocht worden. Dat kan op internet en in de bibliotheek.

Als je kind internet wil gebruiken, vertel dan dat niet elke website even betrouwbaar is. Bekijk daarom eerst samen of de sites die jullie vinden dat wel zijn. Bijvoorbeeld door te controleren of de informatie ook op andere plekken te vinden is.

Een andere handige plek om betrouwbare informatie te vinden is de bibliotheek. Je kind vindt er allerhande boeken die interessant kunnen zijn voor zijn spreekbeurt.

Als je kind wil weten of het boek echt interessant is voor de hoofdstukken die het heeft bedacht, kan het in het register en de inhoudsopgave van het boek kijken. Staat de informatie die het zoekt echt in het boek? Of gaat het boek over andere onderdelen van hetzelfde onderwerp? Deze stap heeft alles te maken met voorspellend lezen.

Meer over deze vorm van voorspellend lezen vind je verderop in dit artikel.

Thuis kan je kind aan de slag met de gevonden boeken en sites.

Stap 5. Informatie omzetten in eigen woorden

Als je kind een spreekbeurt houdt, is het natuurlijk belangrijk dat het verhaal leuk en interessant is om naar te luisteren. Dat zal niet het geval zijn als je kind letterlijk informatie oplepelt uit de boeken die het heeft gevonden.

Het is belangrijk dat je kind de gevonden informatie leert omzetten naar een verhaal in eigen woorden.

Vraag je kind eerst een bepaald hoofdstuk aandachtig te lezen. Daarbij mag het aantekeningen of een samenvatting maken. Dat zijn leesstrategieën die helpen bij de informatieverwerking.

Laat je kind daarna iets ontspannends doen, zoals buiten spelen of koekjes bakken.

Een half uurtje later kom je nog eens terug op de informatie die je kind in het boek gelezen heeft. Vraag je kind nu in eigen woorden op te schrijven wat het over het deelonderwerp heeft gelezen.

Je kind schrijft de informatie nu op, zonder dat het het boek of de site voor zich heeft. Het gaat puur uit van de eigen herinnering. Natuurlijk mag je kind altijd naderhand nog eens terugkijken in de originele informatiebron. Maar voorkom altijd dat je kind letterlijk zinnen overschrijft.

Het is belangrijk dat je kind zelf begrijpt wat het vertelt. Dat kan niet als het de informatie die het vindt, zelf niet goed snapt. Help je kind waar nodig en laat (te) moeilijke informatie weg uit de spreekbeurt. De kans is groot dat klasgenootjes zoiets moeilijks ook niet begrijpen.

Wanneer alle informatie is uitgeschreven, kan je kind een spiekbriefje maken dat het bij de spreekbeurt gebruikt.

Op het spiekbriefje staan enkel wat steekwoorden die je kind helpen de belangrijkste informatie te onthouden.

Stap 6. Zoek plaatjes of maak een presentatie

Nu is het tijd om beeldmateriaal bij de tekst te zoeken. Denk nog even terug aan de opdracht. Moet je kind een digitale presentatie houden? Of juist werken met afbeeldingen uit boeken?

Op basis van de opdracht zoek je geschikte afbeeldingen.

Als van je kind verwacht wordt dat het een digitale presentatie maakt, kun je in de presentatie nog wat steekwoorden verwerken. Laat je kind nooit te veel tekst op een dia plaatsen. Dat leidt alleen maar af.

Stap 7. Oefenen

Als je kind alle hoofdstukken af heeft, is het tijd om te gaan oefenen. Let op: het doel van een spreekbeurt is niet dat je kind alles letterlijk uit z’n hoofd opzegt.

Het is belangrijker dat je kind een interessant verhaal vertelt, waar andere kinderen graag naar luisteren.

Een spreekbeurt moet natuurlijk overkomen. Het geeft niets als je kind zich een keer verspreekt of per ongeluk een andere volgorde aanhoudt. Zolang het in grote lijnen de hoofdstukken maar volgt.

Bij het oefenen is het vooral van belang dat je je kind vertrouwen geeft. De leerkracht heeft waarschijnlijk aandacht besteed aan de kunst van het presenteren. Vraag thuis nog eens wat je kind hier nog van weet. Hoe kan het ervoor zorgen dat een presentatie goed wordt?

Als je kind het niet meer weet, kun je een handje helpen. Neem onderstaande punten dan nog eens samen door.

De tijdsplanning

Een spreekbeurtvoorbereiding kost best wel wat tijd. Zorg er dan ook voor dat je kind die tijd heeft. Als het pas een paar dagen voor de presentatie begint met de voorbereiding – of erger nog, een dag van tevoren – komt je kind gegarandeerd tijd tekort.

Als het alle bovenstaande stappen gedegen wil uitvoeren, heeft je kind minimaal 2 weken nodig. Vergeet niet dat het niet alleen om een werkstuk gaat, maar ook om oefentijd. De leerkracht van je kind zal hier waarschijnlijk in de klas ook aandacht aan besteden.

Toch blijft de tijdsplanning ook iets om thuis in de gaten te houden. Gaat je kind meteen enthousiast aan de slag of stelt het de voorbereiding steeds uit? Als dat laatste het geval is, probeer er dan achter te komen wat je kind tegenhoudt. Misschien weet het niet hoe het moet beginnen of waar het de juiste informatie vandaan moet halen.

Help je kind waar nodig, maar laat de voorbereiding van de spreekbeurt ook een eigen proces zijn. Je kind leert het meest als het zelf fouten mag maken.

Stuur dus bij waar nodig, maar neem niet over.

Oefenbladen Klokkijken Groep 4/5 (Gratis)

Download

Oefenbladen Rekenen Groep 5 (Gratis)

Download

De strategie ‘voorspellen’

Eerder in dit artikel hadden we het al even over leesstrategieën. Eén van de strategieën die je kind kan gebruiken bij de voorbereiding op een spreekbeurt, is voorspellen.

Stel je voor: je kind moet een presentatie houden over de president van Amerika. Het zoekt vooraf een aantal teksten met informatie over de leider.

Na een flinke zoektocht komt je kind aan met een flinke stapel geprinte teksten van het internet en nog een vijftal boeken.

Voordat het die teksten gaat lezen, is het handig als je kind voorspelt of de betreffende teksten bruikbaar zijn.

Eén van de teksten heeft als titel: De leider van Spanje gaat trouwen.

Je kind zou dan meteen moeten kunnen inschatten dat deze tekst niet bruikbaar is voor de spreekbeurt over de president van Amerika. De tekst gaat dan wel over een leider, maar niet over die van Amerika. Die informatie heeft je kind dus niet nodig voor de spreekbeurt. Het hoeft het artikel dus niet te lezen. Dat scheelt een hoop tijd!

Inhoudsopgave en register

Als jouw kind boeken uit de bibliotheek gaat halen of teksten van internet afhaalt, moet het gemakkelijk kunnen voorspellen of de gevonden boeken en teksten geschikt zijn of niet. Dat lukt meestal het beste met de inhoudsopgave.

Een inhoudsopgave staat voorin het boek. Het is een overzicht van de verschillende hoofdstukken die het boek behandelt. Als je kind eerst alleen even de inhoudsopgave doorneemt, kan het al snel voorspellen of het boek geschikt is. Staat er informatie in die voor de spreekbeurt van belang is?

Stel dat je kind een spreekbeurt wil houden over giraffen. Het wil weten of een giraffe een planteneter, een vleeseter of een alleseter is. Je kind gaat naar de bieb en vindt daar het boek De giraffen in Afrika.

In de inhoudsopgave van dit boek staat:

1. Leefgebied
2. Vijanden
3. Voortplanting
4. Voedsel

Je kind kan nu vrij snel zien dat dit boek inderdaad informatie geeft over de voeding van een giraffe. Dit is dus een geschikt boek om mee naar huis te nemen vanuit de bieb.

Daarnaast ziet je kind dat het meteen naar hoofdstuk 4 kan gaan voor het antwoord op de vraag. Hoofdstuk 1, 2 en 3 hoeft het dus niet te lezen. Dat is handig!

Ook een register achterin een boek levert tijdwinst op. Een register is een lijst met trefwoorden die in het boek besproken worden. Achter de trefwoorden staan de paginanummers waarop je meer informatie kunt vinden over dat onderwerp.

Je kind kan het beste een register gebruiken als het gericht naar een bepaald onderwerp zoekt.

Spreekbeurt-onderwerpen groep 5

Over welke onderwerpen kan je kind in groep 5 allemaal een spreekbeurt houden? Zoals we al eerder aangaven, is het vooral belangrijk dat je kind zich vertrouwd voelt met het onderwerp dat het kiest.

Als het totaal geen interesse heeft in auto’s, mag je niet van je kind verwachten dat het daar z’n spreekbeurt over doet, omdat jij het onderwerp zo leuk vindt.

Laat je kind zelf kiezen. Hobby’s, sporten en huisdieren kunnen een mooie leidraad vormen.

Je kind kan natuurlijk ook voor een totaal ander onderwerp gaan, zoals vulkanen, dinosaurussen, frisdrank, de ramadan, ridders of dyslexie.

Nogmaals, het gaat erom dat je kind zich prettig voelt bij het gekozen onderwerp. Geef het dus vooral de vrijheid zelf die keuze te maken.

Spreekbeurten: leuk of een last?

Spreekbeurten zijn voor sommige kinderen geweldig en voor andere kinderen verschrikkelijk.

Kijk naar je kind als het zijn spreekbeurt voorbereidt. Haalt het er plezier uit? Of zie je zenuwen, weerstand of stress? Als dat laatste het geval is, maak het gevoel van je kind dan bespreekbaar. Zoek samen naar een oplossing en betrek eventueel de leerkracht. Samen komen jullie vast een heel eind.

Het belangrijkste blijft dat je kind bij de spreekbeurt in groep 5 uiteindelijk een prettige en succesvolle ervaring heeft. Wat dat succes is, kan heel uiteenlopend zijn. Voor het ene kind is het al fantastisch als het wat harder praat dan normaal; voor het andere ligt de lat hoger.

Wat het doel ook is, als jouw kind succes ervaart tijdens deze eerste echte spreekbeurt, neemt het dat gevoel de komende jaren met zich mee!

Meer tips? Lees dan het artikel Tips voor presenteren voor de klas: zo help jij je kind.

Bekijk ook andere belangrijke artikelen voor groep 5:

• Rekenen groep 5
• Spelling groep 5
• Klokkijken groep 5
• Redactiesommen groep 5
• Tafels oefenen groep 5
• Begrijpend lezen in groep 5
• Cito-toetsen groep 5
• Werkbladen groep 5

Maaike de Boer, MA

drs. Maaike de Boer is initiatiefneemster van Wijzeroverdebasisschool.nl

Over Maaike