Vragen over de ontwikkeling van jouw kind? Bekijk hier alle informatie.
De ontwikkeling van een kind gaat razendsnel. ‘Voor je het weet, zijn ze groot’, zeggen veel ervaren ouders tegen een nieuwbakken papa en mama. En dat klopt: in een oogwenk loopt je dreumes, roept je peuter continu dat hij het zelf wel kan en vindt je puber al jouw opmerkingen bij voorbaat al stom.
Geen enkel kind ontwikkelt zich precies volgens het boekje. Maar er zijn wel richtlijnen en fases die je kind doorloopt. In dit artikel geven we een globaal overzicht.
Voordat we het gaan hebben over de belangrijkste ontwikkelstappen van kinderen, is het goed om het volgende te onthouden: er is geen goed of fout. Ieder kind heeft zijn eigen tijdlijn. Maak je dus niet direct zorgen als de ontwikkeling van jouw kind afwijkt van het onderstaande overzicht.
Blijven je zorgen bestaan? Bespreek ze dan met een professional. Bijvoorbeeld het consultatiebureau of de leerkracht op school.
Vanaf de geboorte tot de eerste verjaardag mag je je kindje een baby noemen. De babyfase duurt dus een jaar. En wat gebeurt er veel in dat jaar!
De eerste maand slaapt je baby nog veel. Als je kindje wakker is, houdt het zich vooral bezig met drinken. Door de rijke voeding groeit een baby deze eerste maand hard. Met uitzondering van de eerste dagen: meestal vallen baby’s dan wat af. Dat is heel normaal.
Baby’s kunnen de eerste maand nog niet heel veel zien. Ze hebben een gezichtsveld van zo’n 20 à 30 centimeter.
Na die eerste maand is er al snel meer interactie mogelijk met je kindje. De meeste baby’s laten rond de 6 weken hun eerste lachje zien. Daarnaast zie je dat je kind steeds vaker reageert op je stem en je aanwezigheid.
Ook de spieren worden tussen de eerste en vierde maand snel sterker. Je kindje wordt beweeglijker en kan zelfstandig zijn hoofdje dragen.
Nog steeds slaapt een baby tussen de 1 en 4 maanden erg veel.
Rond de 6 maanden komen waarschijnlijk de eerste tandjes door. Ook het voedingspatroon van je kindje verandert: het kan steeds meer vaste voeding eten.
De spierontwikkeling zet tussen de 4 en 8 maanden ook hard door. Je kindje laat steeds meer verschillende bewegingen zien. Bovendien vindt het manieren om zich door het huis te bewegen (tijgeren of soms zelfs al kruipen).
En dan is er natuurlijk nog de spraakontwikkeling. Nou ja, over echte spraak kun je het natuurlijk nog niet hebben. Maar je kindje maakt wel steeds meer verschillende geluiden. Op den duur gaat het echt brabbelen.
In de laatste maanden van de babytijd gaat je kind met sprongen vooruit. De motoriek ontwikkelt zich snel. Je kindje kan nu bijvoorbeeld al veel beter dingen vastpakken.
Een andere belangrijke stap in het ontwikkelproces is dat je kindje gezichten gaat herkennen. Dat is niet alleen voor jou leuk, maar ook voor opa’s, oma’s en andere familieleden!
Rond zijn eerste verjaardag zegt je kindje misschien ook wel zijn eerste woordjes.
En dan, op zijn eerste verjaardag, is je kind ineens geen baby meer, maar een dreumes. In deze fase van een jaar maakt je kind grote sprongen. Het leert praten en lopen.
Dat praten gaat in het begin nog moeizaam, maar stiekem pikt je kind heel veel nieuwe woorden op. Vooral als je een rijke taalomgeving aanbiedt. Dat betekent bijvoorbeeld dat je veel voorleest of vol aandacht tegen je kindje praat.
Je ziet je kind oefenen met de uitspraak van allerlei nieuwe woorden. Dat gebeurt met vallen en opstaan.
Net als leren lopen. Ook dat gaat natuurlijk niet vanzelf. Maar voor je het weet, is je kindje niet meer bij te houden en ontdekt het op zijn eigen tempo de wereld.
Tussen het tweede en vierde jaar is je kind een peuter. Het loopt niet alleen meer door het huis; ook rennen en springen horen nu bij de dagelijkse activiteit. Die bewegingen horen bij de grove motoriek.
Ook de fijne motoriek ontwikkelt zich snel in deze periode. Je kind maakt zijn eerste ‘tekeningen’ en kan zich al gedeeltelijk zelf aankleden.
In deze fase ontwikkelt je kind ook interesse in andere kinderen. Bij het samen spelen staat het eigenbelang nog centraal. Je kind vindt het nog lastig zich in andere kinderen te verplaatsen.
Dat gaat al beter tussen het derde en vierde jaar. Bovendien krijgt het karakter van je kind in die tijd steeds meer vorm.
Ook de fantasie en creativiteit van je kindje ontwikkelen zich in deze fase in een rap tempo. Dat zie je bijvoorbeeld terug in rollenspelen.
En natuurlijk komt de grote waaromvraag steeds vaker terug.
En dan… gaat je kind naar school! De vierde verjaardag is echt de start van een nieuwe fase. Waar je kind eerder misschien af en toe naar de dagopvang ging, is het nu ineens de hele week onder de pannen.
Op school gaat de ontwikkeling keihard door. Je kind leert in korte tijd ontzettend veel; zowel op motorisch gebied als op cognitief en sociaal-emotioneel gebied.
Hoewel de lessen in de kleuterklas vooral nog spelenderwijs gaan, maakt het brein van je kind overuren. Door alle ervaringen, maar ook door nieuwe woorden die het leert.
Vaak gaat het op deze leeftijd opvallen als je kind een taalachterstand heeft. Dat is overigens echt niets om je direct zorgen over te maken.
Ook thuis blijft je kind veel leren. Dat kun je stimuleren door samen al spelend nieuwe dingen te ontdekken.
Rond het zesde jaar maakt je kind de overstap naar groep 3. Voor sommige kinderen is dat een hele stap; andere kinderen zijn daar echt klaar voor.
Als je kind in groep 3 zit, heeft het de onderbouw (groep 1 en 2) van de basisschool verruild voor de middenbouw (groep 3 tot en met 5).
In deze middenbouwperiode leert je kind onder andere lezen en schrijven. Ook bij rekenen maakt je kind grote stappen. Dat kan in deze periode ook makkelijker vanwege de hersenontwikkeling.
Je kind kan rond zijn zevende jaar al aardig goed logisch nadenken. Ook leert je kind over oorzaak en gevolg en kan het zelf conclusies trekken en oordelen.
In deze fase wordt op school vaak duidelijk hoe goed je kind zich kan concentreren.
Rond zijn tiende jaar verlaat je kind de middenbouw en stapt het groep 7 binnen. In de bovenbouw (groep 7 en 8) komen de prepuberteit en de puberteit in zicht.
Gedurende deze jaren staat, naast de schoolontwikkeling, de relatie van je kind met zichzelf en met anderen centraal.
Ook de eerste verliefdheid kan in deze periode zomaar ontstaan.
Op school wordt in de bovenbouw ook steeds meer duidelijk over de manier waarop jouw kind leert. Is het bijvoorbeeld een beelddenker? Of juist een taaldenker?
Ook staan deze jaren in het teken van leren leren, zodat je kind straks goed voorbereid naar het voortgezet onderwijs kan.
Wanneer de puberteit precies begint, is voor ieder kind verschillend. Bij sommige kinderen gieren de hormonen al op de basisschool door hun lijf. Andere kinderen merken die veranderingen pas als ze op de middelbare school zitten. Jongens puberen over het algemeen wat later dan meisjes.
Tijdens de puberteit verandert er van alles:
Als ouder is het zaak om je kind de ruimte te geven zich te ontwikkelen, maar tegelijkertijd grenzen te bewaken. Dat kan soms best lastig zijn!
Je kind is na de puberteit nog niet volwassen. Het gaat eerst nog de adolescentiefase door. Waar je kind in de puberteit nog weinig zicht had op de consequenties van zijn gedrag, wordt dat in deze fase anders. Steeds meer kan het de gevolgen van zijn gedrag inschatten en daarnaar handelen.
Je kind wordt in de adolescentiefase ook zelfstandiger. Het bouwt echt een eigen leven op en maakt zich meer en meer los van jullie. Veel adolescenten gaan bijvoorbeeld studeren in een andere stad, waar ze ook op kamers gaan.
Al met al gebeurt er ontzettend veel in de ontwikkeling van een kind. Van compleet afhankelijk wezentje ontwikkelt jouw kind zich tot een zelfstandig functionerend mens. En jij mag het daarbij begeleiden. Dat is een pittige, maar prachtige taak!