Redactiesommen groep 4 – Uitleg, tips en oefenen

In groep 4 krijgt je kind steeds vaker te maken met redactiesommen. Dit zijn sommen die ‘verpakt’ zijn in een verhaal. Redactiesommen worden op groep 4-niveau ook nog wel verhaaltjessommen genoemd. De Cito-toetsen in groep 4 bestaan voor een deel uit redactiesommen.

Sommen in groep 4

Met rekenen in groep 4 maakt je kind, binnen het leerproces, grote stappen. Hij leert sommen maken tot 100, de tafels van 0 t/m 10, de beginselen van het metriek stelsel en rekenen met geld. Bovendien krijgt hij regelmatig redactiesommen aangeboden om mee te oefenen.

Wat zijn redactiesommen?

Redactiesommen zijn sommen die ‘verstopt’ zitten in een verhaaltje. In een redactiesom kunnen alle soorten bewerkingen terugkomen. Denk aan: plus-sommen, tafels, minsommen en zelfs (ver)delen. Redactiesommen vragen van een kind niet alleen inzicht in getalbegrip (tot 100) en getallen bewerken, maar ook in meten en meetkunde, klokkijken en geld rekenen.

Je kind heeft verschillende vaardigheden nodig voor het oplossen van redactiesommen. Vaardigheden als:

• technisch lezen (je kind moet de som kunnen lezen);
• begrijpend lezen (je kind moet de som kunnen begrijpen);
• rekenen-wiskunde (je kind moet de som kunnen uitrekenen);
• schrijven (je kind moet de som kunnen weergeven).

Voor veel kinderen van groep 4 is het oplossen van redactiesommen een flinke uitdaging. Wanneer je merkt dat deze sommen voor je kind lastig zijn, doe je er goed aan om eerst te achterhalen waar het probleem precies zit. Vaak kan de leerkracht je daarbij helpen.

Oefenbladen Rekenen Groep 4 (Gratis)

Download

Sleutelwoorden oefenen

In het onderwijs spreekt men soms over sleutelwoorden in een verhaaltjessom (of in een tekst). Maar wat zijn sleutelwoorden precies? Sleutelwoorden zijn belangrijke woorden in een tekst die je vertellen waar de tekst precies over gaat of wat je moet doen. Dat laatste is vooral belangrijk bij redactiesommen.

Het begrijpen van sleutelwoorden en daardoor weten wat je moet doen heeft alles te maken met woordenschat. Als je merkt dat de woordenschat van je kind (nog) niet toereikend is, kun je de sleutelwoorden uit het overzicht eerst uitleggen en betekenis geven door een plaatje te laten zien of iets voor te doen. Daarna herhaal je dagelijks de woorden die je hebt uitgelegd. Gebruik ze bijvoorbeeld zoveel mogelijk in allerlei dagelijkse situaties.

Zodra je merkt dat je kind het moeilijk vindt de sleutelwoorden om te zetten in de juiste bewerking (+, -, x of : ), oefen je eerst met sommen uit jullie dagelijkse praktijk. Die koppel je aan de sleutelwoorden uit bovenstaande lijst.

Voorbeelden sleutelwoorden oefenen

Oefenen van het sleutelwoord ‘totaal’:

Jullie hebben 6 bananen, 7 appels en 5 kiwi’s gekocht.

Je kunt dan vragen: “Hoeveel stukken fruit hebben we in totaal gekocht?”

Oefenen van het sleutelwoord ‘te kort’.

Er komen 5 mensen bij jullie eten. Zelf zijn jullie met 4 personen. Jullie hebben 5 stoelen rond de tafel.

Vraag: “Hoeveel stoelen hebben we te kort?”

Je zult zien, als je zelf een sleutelwoord uitkiest, dan komen de voorbeelden vanuit de dagelijkse praktijk vanzelf.

Sleutelwoorden oefenen tip

Oefen 1 woord een paar dagen lang en stap dan over op een volgend sleutelwoord.

Of gebruik deze variatie:

Vraag je kind een sleutelwoord te kiezen en gebruik dat woord zoveel mogelijk op die dag.

Redactiesommen groep 4: stappenplan

Om de redactiesommen goed op te lossen, komt dit vaste stappenplan goed van pas:

Stap 1: Wat voor soort som is het?

Je kijkt samen met je kind wat voor soort som het is (een plussom, minsom, tafel et cetera). Doe dit eerst een keer voor. Kijk hierbij ook goed naar de vraag die in het verhaaltje wordt gesteld. Denk hardop na. Op welke vraag moet ik antwoord geven? En welke informatie heb ik daarbij nodig? In verhaaltjessommen in hogere groepen zit ook vaak informatie die helemaal niet relevant is.

Stap 2: Schrijf de som op of maak er een tekening van

Ook dit doe je de eerste keer (of keren) voor.

Stap 3: Reken de som uit

Reken de som uit zoals je een gewone, kale som zou uitrekenen.

Stap 4: Controleer het antwoord

Controleer altijd het antwoord.

Deze stappen doe je eerst als ouder hardop voor bij een aantal sommen. Daarna doe je dit samen met je kind. Je laat je kind dus ‘mee vertellen’ wat jullie doen. Pas daarna is het de beurt aan je kind. Het mag nu zelf hardop de som oplossen door de stappen te doorlopen.

Als dit na een aantal keer (of na vele keren) goed gaat, dan ga je over op fluisteren. Je kind lost de sommen op en praat nu niet meer hardop, maar fluistert. De laatste stap is het ‘internaliseren’. Je kind lost de som op en doorloopt de stappen in zijn hoofd.

Soms heeft een kind het nodig om eerst te oefenen met een vergelijkbare kale sommen. Daarna bied je de redactiesom aan. De kale som van deze redactiesom heeft dezelfde bewerking als de som die jullie net daarvoor hebben geoefend. Op deze manier leert je kind de kale sommen in een redactiesom herkennen.

Redactiesommen tafels groep 4

Zoals ik eerder al in dit artikel schreef: in een redactiesom kunnen allerlei soorten bewerkingen terugkomen. Dus: plussommen, tafels, minsommen en zelfs (ver)delen.

Een kind dat de keersommen nog niet goed kent, heeft natuurlijk ook moeite met het uitrekenen van een redactiesom waarin vermenigvuldigd moet worden. Veel kinderen leren zichzelf (vaak tijdelijk) een trucje aan. Als uitwerking van de som uit het voorbeeld zie je dan bijvoorbeeld de volgende schrijfwijze:

 4 + 4 + 4 =

Dit is op zich geen probleem. Je kunt dan concluderen dat je kind de som wel heeft begrepen, maar dat het de tafels nog onvoldoende beheerst. Maak wel duidelijk dat deze som een keersom is en zeg bijvoorbeeld samen de tafel van 4 op. Dat is direct een mooi oefenmoment. 😉

Redactiesommen waarin een kale keersom verstopt zit, kom je op zowel Cito M4 als op Cito E4 niveau tegen.

Ter informatie:

M4 betekent midden groep 4 niveau. M4-toetsen worden in januari/februari afgenomen.

E4 betekent eind groep 4 niveau. E4-toetsen worden in mei/juni afgenomen.

Redactiesommen groep 4 oefenen

Hoe kan de som uit het verhaaltje worden gefilterd? En vervolgens worden uitgerekend? Hier volgt een voorbeeldsom:

Laura heeft 3 doosjes. In ieder doosje zitten 10 stiften. Ook heeft Laura nog 4 losse stiften.
Hoeveel stiften heeft Laura?
……….. stiften

We kijken eerst naar de informatie die gegeven wordt:

Het gaat hier om 3 doosjes met 10 stiften en ook nog om die 4 losse stiften.

Wat moeten we hiermee doen?

Daarom gaan we de vraag bekijken: hoeveel stiften heeft Laura?

We moeten de stiften dus bij elkaar optellen.

De som is dus: 10 + 10 + 10 + 4 = 34.

Redactiesommen M4 voorbeelden

Voorbeelden van redactiesommen op groep 4-niveau zijn:

1.De school van Jennifer heeft 8 klassen. In elke klas zitten 10 kinderen. Hoeveel kinderen gaan in totaal naar de school van Jennifer?

………………. kinderen

2.Sven bakt 20 koekjes en gebruikt daarbij 2 eieren. Finn wil 40 koekjes bakken. Hoeveel eieren heeft hij nodig?

……………… eieren

3.Niels koopt een doos met Lego van 55 euro. Hij geeft 6 briefjes van 10 euro. Hoeveel krijgt hij terug?

……………… euro

4.Maarten fietst op maandag, dinsdag en donderdag. Hij fietst de eerste dag 30 kilometer. De tweede dag fietst hij 15 kilometer en de derde dag fietst hij 20 kilometer. Hoeveel heeft hij die week gefietst?

……………… kilometer

5.Boer Piet heeft in totaal 33 dieren. Hij heeft 3 poezen en 20 koeien. Verder heeft hij alleen geiten. Hoeveel geiten heeft hij?

……………… geiten

6.Marijke wil aan 1 kant een houten schutting in haar tuin die 6 meter lang is. De houten delen zijn 1 meter. Hoeveel delen moet zijn kopen?

……………… delen

7.Dionne heeft 15 bloemen gekocht. Ze heeft 3 vazen en wil in iedere vaas evenveel bloemen. Hoeveel bloemen krijgt iedere vaas?

……………… bloemen

8.Het is nu 14 juni. Over een week is het

……………… juni

9.De gymleraar wil 30 kinderen verdelen in 3 groepen. Hoeveel kinderen zitten er in 1 groep?

………………kinderen

10.De opa van Henk wil een broek voor Henk kopen. De broek kost 80 euro. De opa van Henk betaalt met een briefje van 100 euro. Hoeveel krijgt de opa van Henk terug?

……….. euro

Redactiesommen E4 voorbeelden

Voorbeelden van redactiesommen op groep 4-niveau zijn:

1.Elmer gaat om half 2 naar het zwembad. Hij moet om half 5 thuis zijn. Hoelang mag Elmer gaan zwemmen?

………….. uur

2.Hans is jarig en wil zijn klasgenootjes trakteren op een pakje viltstiften. In zijn klas zitten 31 kinderen. De viltstiften zijn verpakt in dozen van 4 pakjes stiften. Hoeveel dozen met pakjes viltstiften moet hij kopen?

………….. dozen

3.Jasper fietst in totaal 36 kilometer. Van zijn huis naar zijn oma en weer terug. Hoeveel kilometer heeft hij gefietst als hij bij zijn oma aankomt?

………….. km

4.Mirjam wandelt 3 kwartier lang. Hoeveel minuten zijn dat?

………….. minuten

5.Boer Piet heeft 93 pakken stro. Boer Max heeft er 22 minder dan boer Piet. Hoeveel pakken stro heeft boer Max?

…………… pakken stro

6.Gerlinde heeft 6 bloempotten. Ze wil de 6 bloempotten vullen met in elke pot 3 plantjes. Hoeveel plantjes moet zij kopen?

…………… plantjes

7.Het is vandaag 10 september. Eelke heeft uitgerekend dat zij over precies 2 weken jarig is. Op welke datum is Eelke jarig?

…………… september

8. 4 vrienden verdelen 44 knikkers. Hoeveel knikkers krijgt ieder?

…………… knikkers

9.De mast van de zeilboot van Dirk is 16 meter hoog. De mast van de zeilboot van Peter is 2 keer zo lang. Hoe lang is de mast van de zeilboot van Peter?

…………… meter

10.Op vrijdag 24 oktober is Lex jarig. Precies een week daarvoor heeft hij zijn vrienden een uitnodiging gestuurd. Op welke datum verstuurde Lex zijn uitnodigingen?

…………… oktober

Redactiesommen groep 4 werkbladen

Meer groep 4?

• Rekenen groep 4
• Tafels leren groep 4
• Werkbladen groep 4
• Spelling groep 4
• Cito toetsen groep 4

Maaike de Boer, MA

drs. Maaike de Boer is initiatiefneemster van Wijzeroverdebasisschool.nl

Over Maaike