Wat zijn sleutelwoorden? (Begrijpend lezen)

Sleutelwoorden zijn de belangrijkste woorden uit een zin of tekst. Ze hebben altijd te maken met het onderwerp van de tekst. In dit artikel vertellen we je hoe je de sleutelwoorden en kernwoorden in een tekst vindt zodat je beter leert begrijpend lezen.

In het kort…

• leer je wat sleutelwoorden en kernwoorden zijn;
• kun je sleutelwoorden kleuren in een tekst;
• kun je met de sleutelwoorden uit de tekst een samenvatting maken.

Oefenbladen Begrijpend lezen Groep 4 (Gratis)

Download

Oefenbladen Begrijpend lezen Groep 5 (Gratis)

Download

Oefenbladen Begrijpend lezen Groep 6 (Gratis)

Download

Oefenbladen Begrijpend lezen Groep 7 (Gratis)

Download

Oefenbladen Begrijpend lezen Groep 8 (Gratis)

Download

Sleutelwoorden betekenis

Aan het begin van dit artikel vertelden we al dat sleutelwoorden de belangrijkste woorden uit een zin of tekst zijn. En dat ze altijd te maken hebben met het onderwerp van de tekst. Daarom is het belangrijk dat je eerst altijd een keer de tekst leest en het onderwerp zoekt. Dat doe je voordat je de sleutelwoorden gaat bepalen. Anders ben je maar wat in het wilde weg aan het zoeken. Daarna ga je de sleutelwoorden markeren. Wanneer je een tekst gaat lezen, zijn sleutelwoorden onmisbaar. Zonder hen zou je de tekst niet begrijpen.

Als je het woord ‘sleutelwoorden’ bekijkt, valt je misschien op dat het woord ‘sleutel’ erin zit. Sleutelwoorden vormen dan ook de sleutel naar de samenvatting van een tekst. Als je de sleutelwoorden op een rijtje zet, kom je heel gemakkelijk tot zo’n samenvatting. Je kunt ze dus ook gebruiken als je een spiekbriefje voor een presentatie maakt.

Kernwoorden

Misschien heb je mensen ook wel eens over kernwoorden horen praten. Wat is dan het verschil tussen sleutelwoorden en kernwoorden?

Eerlijk gezegd is er helemaal geen verschil. Sleutelwoorden en kernwoorden zijn precies hetzelfde. Alleen de ene persoon noemt de belangrijkste woorden uit een tekst ‘kernwoorden’ en de andere persoon noemt ze liever ‘sleutelwoorden’.

Dat maakt dus niet uit, het is allebei prima. Wij gebruiken eigenlijk altijd de term ‘sleutelwoorden’.

Sleutelwoorden voorbeelden

Om je een beter idee te geven hoe je sleutelwoorden kunt vinden, geven we je een paar voorbeelden. We beginnen steeds met een stukje tekst en halen er daarna stap voor stap de sleutelwoorden uit.

Voorbeeld 1:

• Hoe vaak speel jij buiten? Bouw je regelmatig boomhutten met je vriendjes?

In deze twee zinnen zitten belangrijke woorden en minder belangrijke woorden. De belangrijke woorden zijn natuurlijk de sleutelwoorden. Sleutelwoorden hebben te maken met het onderwerp van de tekst. Deze twee zinnen gaan over buitenspelen en wat je dan kunt doen buiten.

De sleutelwoorden zijn dan voor dit stukje tekst:

• Speel en buiten uit de eerste zin.
• Boomhutten uit de tweede zin.

De woorden hoe, jij, met en je zijn nu niet belangrijk, omdat ze niet veel vertellen over het onderwerp. Dat zijn dus geen sleutelwoorden. Met sleutelwoorden kun je het belangrijkste uit een tekst gemakkelijker begrijpen en onthouden. Dit is handig als je een samenvatting wil maken of als je iemand anders iets wil vertellen over de tekst. Dan vertel je niet alles, maar alleen de hoofdzaken. De sleutelwoorden kunnen je daar goed bij helpen.

Voorbeeld 2:

• Kevin en Martijn voetballen vaak in de tuin. Soms komt de bal dan in de tuin van hun chagrijnige buurman terecht. Vandaag gebeurt dat weer. De buurman schreeuwt over de schutting dat het nu maar eens afgelopen moet zijn met die flauwekul. Nog één keer en hij prikt de bal lek.

Wat zijn de belangrijkste woorden in deze tekst? Met andere woorden: wat zijn de sleutelwoorden? Lees de tekst een tweede keer en bedenk per zin of je een belangrijk woord ziet dat met het onderwerp van de tekst te maken heeft. Als deze tekst voor je op een vel papier zou staan, zou je de sleutelwoorden kunnen kleuren met een markeerstift.

We doen het stap voor stap voor.

• Kevin en Martijn voetballen vaak in de tuin.

Het gaat over voetbal, dus dat woord markeren we. De zin ziet er dan zo uit:

• Kevin en Martijn voetballen vaak in de tuin.

Daarna gaan we door naar de volgende zin.

• Soms komt de bal dan in de tuin van hun chagrijnige buurman terecht.

In deze zin vinden we de bal, in de tuin en chagrijnige buurman belangrijk. Door die woorden weet ik namelijk over wie de tekst gaat, wat er gebeurt en waar we zijn. Dit is de gemarkeerde zin:

• Soms komt de bal dan in de tuin van hun chagrijnige buurman terecht.

Dan de volgende zin:

• Vandaag gebeurde dat weer.

Deze zin is niet zo belangrijk. Het doet er niet toe of het nou vandaag of gisteren was. Dat is in deze tekst dus geen hoofdzaak, maar een bijzaak. We kleuren daarom niks.

• De buurman schreeuwt over de schutting dat het nu maar eens afgelopen moet zijn met die flauwekul.

Schreeuwen en afgelopen zijn belangrijke woorden, want die zeggen iets over die buurman.

• De buurman schreeuwt over de schutting dat het nu maar eens afgelopen moet zijn met die flauwekul.

We gaan naar de laatste zin.

• Nog één keer en hij prikt de bal lek.

Dit is dan weer wel belangrijk, omdat we nu weten wat er gaat gebeuren. We markeren een paar woorden:

• Nog één keer en hij prikt de bal lek.

Als we nu teruglezen wat we hebben gekleurd, zien we dat we de belangrijkste informatie van de tekst hebben samengevat:

• voetballen
• bal in de tuin
• chagrijnige buurman
• schreeuwt, afgelopen
• één keer
• prikt lek

Nu kunnen we van deze losse woorden korte zinnetjes maken. Als je dat doet, heb je de tekst al voor een groot deel goed samengevat:

• Een voetbal komt in de tuin van de chagrijnige buurman.
Die schreeuwt: afgelopen!
Nog één keer en hij prikt hem lek.

Sleutelwoorden voor een goede samenvatting

Nu weet je wat sleutelwoorden zijn: de belangrijkste woorden in een tekst die te maken hebben met het onderwerp.

Ook weet je dat sleutelwoorden ook wel kernwoorden worden genoemd. En dat ze een goede basis vormen voor een samenvatting van de tekst.

Verder hebben we je laten zien hoe je sleutelwoorden kunt vinden.
En dat het handig is om ze te kleuren. Met een markeerstift werkt dit heel fijn; je ziet dan in één oogopslag de belangrijkste woorden in de tekst. Dat is natuurlijk handig als je nog een samenvatting van de tekst wil maken.

Hoe zoek jij de sleutelwoorden in een tekst?

Oefenbladen Begrijpend lezen Groep 4 (Gratis)

Download

Oefenbladen Begrijpend lezen Groep 5 (Gratis)

Download

Oefenbladen Begrijpend lezen Groep 6 (Gratis)

Download

Oefenbladen Begrijpend lezen Groep 7 (Gratis)

Download

Oefenbladen Begrijpend lezen Groep 8 (Gratis)

Download

Bekijk ook de artikelen en video’s over:

• Begrijpend lezen groep 4
• Begrijpend lezen groep 6
• Begrijpend lezen groep 7
• Begrijpend lezen groep 8
• Lezen groep 4
• Verwijswoorden uitleg in 4 makkelijke stappen
• Woordenschat van je kind
• Woordenschat groep 2
• Signaalwoorden en tekstverbanden: uitleg en oefenen
• Nieuwsbegrip en andere begrijpend lezen methodes
• Stappenplan samenvatting maken
• Cito Begrijpend lezen
• Cito begrijpend lezen groep 4
• Hoofdgedachte van een tekst
• Tekstbegrip: waar gaat de tekst over?
• Wat is Close Reading?
• Oorzaak en gevolg
• Toneellezen
• Alles over de leerlijn begrijpend lezen

Rochelle Schaepkens, BEd Master EN

Rochelle behaalde een Bachelor en Master of Education (PABO en Master Leren en Innoveren). Daarnaast heeft ze de opleidingen tot Taalexpert, Rekenexpert en Remedial Teaching gevolgd. Ze heeft 20 jaar ervaring als leerkracht en unitleider op een basisschool. Nu werkt ze als docent op de Pabo en als Content Creator voor Wijzer over de basisschool.

Over Rochelle