Lezen in Groep 4: handige tips en leuke oefeningen voor jouw kind

In dit artikel leggen we je uit hoe de ontwikkeling van lezen in groep 4 verloopt en hoe je je kind kunt stimuleren in zijn leesontwikkeling.

Je kind zit in groep 4 en heeft de basis van het lezen al enigszins onder de knie. In groep 3 heeft de leerkracht namelijk al volop aandacht besteed aan het technisch leren lezen van letters, woorden en korte zinnetjes. Dit noemen we het aanvankelijk leesproces.

In groep 4 wordt de ontwikkeling van dit leesproces voortgezet en leert je kind steeds vlotter lezen. Woorden worden moeilijker, zinnen worden langer en de woordenschat wordt uitgebreid.

Oefenbladen Rekenen Groep 4 (Gratis)

Download

Oefenbladen Begrijpend lezen Groep 4 (Gratis)

Download

Het leesproces verloopt niet voor elk kind gelijk. Zo leest het ene kind wat sneller dan het andere. Als ouder wil je graag weten waar jouw kind staat in het leesproces.

Technisch lezen groep 4

In groep 4 is het technisch leesproces nog volop in ontwikkeling. De leerkracht besteedt veel aandacht aan dit onderdeel. Dat is niet zo gek, want lezen is de basis voor veel andere vakken. Denk maar aan begrijpend lezen, verhaaltjessommen bij rekenen en taalopdrachten. Ook voor de zaakvakken als wereldoriëntatie is het belangrijk dat je kind goed kan lezen.

In groep 3 is het aanvankelijk leesproces op gang gekomen. Alle letters en klanken zijn behandeld en je kind leest steeds vlotter en vloeiender. Dat het lezen vaak nog met hakken en plakken gaat, is heel normaal. In de loop van de tijd zal dat steeds minder worden.

Je herkent het misschien wel bij je eigen kind. In het begin hakt en plakt het nog hardop. Je kind spelt eerst elke letter en plakt ze daarna als 1 woord aan elkaar.

Bijvoorbeeld: bu-oo-mm boom.

Waar je kind eerst nog vooral hardop hakt en plakt, gebeurt dat in een later stadium steeds minder. Je kind benoemt in het hoofd nog wel alle letters apart. Daarna spreekt het het woord hardop, in zijn geheel, uit. We noemen dat de fase van het innerlijk spellen. Deze fase gaat uiteindelijk over in het vloeiend lezen.

Hoe stimuleer je je kind tot het lezen van die woordrijtjes?

Zowel het lezen van zinnen als het lezen van woordrijtjes is belangrijk voor de leesontwikkeling van je kind. De woordrijtjes stimuleren je kind namelijk goed te kijken naar elk woord dat er staat. Je kind kan namelijk de betekenis van het woord niet afleiden uit een zin of de tekst. Het kan het woord dus niet raden.

Dat raden van woorden gebeurt nog wel eens tijdens het lezen van een verhaaltje. Vooral kinderen die begripsmatig sterk zijn, ontlenen vaak uit de betekenis het woord. Hierdoor lijkt het alsof ze al heel vlot kunnen lezen, maar in werkelijkheid compenseren deze kinderen met hun begrip de technische moeilijkheden. Tijdens het lezen van woordrijtjes merk je vaak dat deze kinderen dan veel meer moeite hebben met lezen.

Het is dus goed om zowel op zinsniveau als op woordniveau te oefenen met je kind.

Race-lezen groep 4

Misschien heeft je kind je thuis weleens verteld over het race-lezen op school. Maar wat houdt dat precies in?

Race-lezen betekent dat je in 1 minuut zo snel mogelijk woordjes moet lezen. Je doet eigenlijk een wedstrijdje met jezelf. Je kind krijgt een blad met een rij met woordjes. In 1 minuut tijd moet het zo snel mogelijk én zoveel mogelijk woorden lezen.

De tijd wordt vaak bijgehouden met een zandloper door een andere leerling, een maatje. Na 1 minuut wordt het aantal woordjes genoteerd op het scoreblad. Daarna leest je kind opnieuw een minuut lang de woordjes. Grote kans dat je kind zichzelf verbetert na de eerste keer!

Hiermee doet je kind succeservaring op en stimuleert het zichzelf en de ander om zichzelf te verbeteren in het snellezen, het zogenaamde race-lezen.

Het leuke van deze coöperatieve vorm is dat kinderen zelfstandig en samen kunnen race-lezen; in de klas, op de gang of thuis. Met een zandloper hoeft je kind geen tijd in te stellen. Alleen aan het einde moet het de gelezen woorden tellen.

Uiteraard moeten fout gelezen woorden wel van de score afgetrokken worden. Kinderen moeten namelijk niet alleen vlot leren lezen, maar ook zo nauwkeurig mogelijk.

AVI-lezen groep 4

Om het niveau van je kind goed te kunnen meten, nemen veel scholen de AVI-toets af. Deze toets bestaat uit teksten van verschillende niveaus.

In groep 3 wordt halverwege het jaar gestart met de AVI-toets. Je kind moet op M3 (Midden 3) niveau een tekst voorlezen. De leerkracht neemt de tijd op die je kind nodig heeft om de hele tekst te lezen en streept daarbij ook de gemaakte fouten aan.

Het resultaat wordt dus gemeten op zowel het tempo als het aantal fouten. Als je kind de tekst voldoende leest, dan betekent dit dat het het niveau van AVI M3 beheerst. De leerkracht kan je kind dan doortoetsen met de volgende toets. Die heeft een E3 (Eind 3) niveau.

De toetsing gaat net zolang door tot je kind het beheersingsniveau niet meer behaalt. Dan volgt een instructieniveau. Dit is het niveau waarop je kind het lezen vervolgens krijgt aangeboden.

Als je als ouder graag wilt weten op welk niveau je kind leest, dan kun je de leerkracht dus het beste vragen naar het AVI-niveau. Zo kun je je kind de juiste boeken aanbieden. In de bibliotheek zijn de boeken ook gerangschikt op AVI-niveau.

Om je kind te stimuleren boeken te kiezen die aansluiten bij de belevingswereld, kun je je kind aangeven bij welk niveau hij moet zoeken. Het kan vervolgens zijn eigen boeken kiezen.

Gemiddeld gezien zou je kind halverwege groep 4 M4 moeten beheersen en op E4 instructieniveau moeten krijgen. Dat is natuurlijk vooral een gemiddelde. Sommige kinderen zullen daar iets op achterlopen en andere kinderen lopen juist weer wat voor.

Houd niet te veel vast aan het exacte niveau, maar laat je kind vooral boeken kiezen die het zelf graag leest. Als de boeken wat moeilijker zijn, is dat totaal geen probleem. Je kunt dan ook samen met je kind hardop lezen. Bijvoorbeeld ieder een stukje. Motivatie is het allerbelangrijkste!

Bekijk ook:

• Leesboek groep 4: de leukste exemplaren op een rij!

Moeite met lezen groep 4

Dat niet elk kind een gemiddelde lezer is, is te begrijpen. Als je kind wat achterloopt op het gemiddelde, is dat niet direct een zorg. Maar het is wel een signaal dat je kind wellicht wat meer tijd nodig heeft om het lezen vlot onder de knie te krijgen. Het is goed om je hiervan bewust te zijn.

Je kind moet namelijk vooral veel leeskilometers maken om de ontwikkeling goed op gang te krijgen. Dat betekent dat je kind vooral veel tijd moet besteden aan lezen, als je merkt dat het wat moeizaam gaat. Ga er dus niet van uit dat het vanzelf wel komt.

Op welke signalen moet je nu vooral letten om te weten of je kind moeite heeft met lezen? We zetten ze voor je op een rijtje:

• Je kind maakt veel fouten bij het lezen van korte woordjes.
• Je kind blijft hangen in het hakken of spellen van woorden en komt niet tot vloeiend lezen.
• Je kind raadt de woorden i.p.v. het juiste woord te lezen; ‘schuur’ wordt bijvoorbeeld ‘hok’.
• Je kind leest vaak woorden in de verkeerde volgorde; ‘dorp’ wordt ‘drop’.
• Het lezen kost je kind veel energie, waardoor het al snel vermoeid is en wil stoppen.
• Het lezen kost je kind veel tijd.
• Je merkt aan je kind dat er spanning ontstaat zodra het moet lezen.

Met name het laatste punt wordt niet altijd herkend door de leerkracht en/of de ouders.

Je kind kan spanning opbouwen tijdens het lezen doordat hij ervaart dat het lezen moeizaam gaat en veel energie kost. Hierdoor raakt het misschien gefrustreerd en doet het te weinig succeservaring op tijdens het lezen.

Dit kan spanning veroorzaken. Die spanning uit zich in bijvoorbeeld buikpijn, hoofdpijn of andere vage klachten. Wees hier als ouder alert op.

Veilig Leren Lezen groep 4

Op school wordt in de onderbouw nog vaak een methode gebruikt om het technisch lezen goed aan te bieden. In groep 3 werken scholen vaak met de methode Veilig Leren Lezen.

Zodra je kind de overstap maakt naar groep 4, biedt de nieuwe leerkracht een vervolg op dit aanvankelijk leesproces aan. De methode Leesestafette sluit aan op Veilig Leren Lezen en wordt door veel scholen ingezet. Wellicht ook door de school van jouw kind.

Sommige kinderen zijn nog niet toe aan die vervolgstap en werken nog deels met Veilig Leren Lezen. Pas als alle kernen goed zijn doorlopen, is je kind toe aan de volgende methode. Pas dan kan het de ontwikkeling van het technisch lezen voortzetten.

Lezen groep 4 verhalen

Hoe beter je kind technisch leert lezen, hoe beter je kind het verhaal gaat begrijpen. In het begin van het leesproces is je kind vooral bezig om de woorden technisch goed te verklanken. Vaak heeft het daardoor nauwelijks tijd of aandacht voor de inhoud en de betekenis van het verhaal.

Hoe beter je kind echter technisch gaat lezen, hoe meer aandacht er ook naar de inhoud van een verhaal gaat. Het is dus belangrijk dat je kind de techniek van het lezen goed onder de knie krijgt.

Uiteindelijk is dit de aanloop naar het begrijpen van teksten en verhalen. In het artikel Begrijpend lezen groep 4 lees je hier alles over!

Om je kind als ouder te stimuleren veel te lezen, geven we je 5 waardevolle tips:

1. Laat je kind vooral zelf boeken uitkiezen die hem aanspreken.
   Als ouder kun je meedenken, maar probeer te voorkomen dat je je kind te veel pusht bepaalde boeken te lezen. Dit kan voor weerstand zorgen, waardoor je kind uiteindelijk misschien helemaal niet meer wil lezen. Als je kind zelf boeken mag uitkiezen, leg je ook een stukje verantwoordelijkheid bij hem neer. Het zal dan ook sneller geneigd zijn het boek daadwerkelijk te lezen.
2. Vraag je kind zo nu en dan naar de inhoud van het boek dat het aan het lezen is.
   Wanneer je als ouder belangstelling toont voor het boek dat je kind leest, leert je kind verwoorden waar het verhaal over gaat. Stel daarbij gerichte vragen, waardoor je kind moet nadenken over de inhoud. Vragen helpen je kind hierbij. Denk aan: ‘Wie is de hoofdpersoon van het boek?’ Of: ‘Hoe denk jij dat dit verhaal afloopt?’ Of: ‘Waar speelt dit verhaal zich af en in welke tijd?’
3. Kies samen met je kind een moment om te lezen.
   Voor je het weet, schiet het leesmoment erbij in en is er weer een dag voorbij zonder dat je kind heeft gelezen. Als je een vast moment kiest, hoort het bij de dagstructuur en vergeten jullie het lezen minder snel. Lees bijvoorbeeld een half uurtje voor het slapengaan.
4. Lees als ouder zelf boeken.
   Kinderen doen vooral wat ouders ook doen. Wanneer je als ouder zelf thuis boeken leest, neemt je kind dit gedrag vaak ook over.
5. Zorg voor een rijke leesomgeving.
   Met een mooie boekenkast in huis nodig je je kind uit om veel te lezen. Zorg voor een gevarieerd aanbod. Leen niet alleen boeken bij de bibliotheek, maar koop af en toe ook eens een boek en zet het thuis in de boekenkast. Eventueel kun je samen met vriendjes van je kind een keer een boekenruil organiseren.

Boeken koop je tegenwoordig eenvoudig online via de boekhandel of bijvoorbeeld Bol.com.
Hier volgen 5 titels van geschikte boeken voor kinderen uit groep 4:

1. Opa’s griezelige gasten – Vivian den Hollander

2. Die mop is top! – Paul van Loon

3. Bijt de dief in zijn billen – Selma Noort

4. Heksje Lilly – Knister

5. De mummie zonder naam – Geronimo Stilton

Meer over lezen in groep 4?

• Taal groep 4
• Hoe vind je de hoofdgedachte van een tekst?
• Verwijswoorden uitleg
• Woordenschat van je kind
• Woordenschat groep 2
• Signaalwoorden en tekstverbanden: uitleg en oefenen
• Nieuwsbegrip en andere begrijpend lezen methodes
• Begrijpend lezen groep 6
• Leesstrategieën begrijpend lezen
• Cito begrijpend lezen
• Cito begrijpend lezen groep 4
• Woordzoeker groep 4 maken
• Stappenplan samenvatting maken
• Wat zijn sleutelwoorden? (Begrijpend lezen)
• Wat is RALFI lezen?

Maaike de Boer, MA

drs. Maaike de Boer is initiatiefneemster van Wijzeroverdebasisschool.nl

Over Maaike