Het belang van lezen

Waarom lezen belangrijk is
Voordelen van lezen
Waarom lezen?
Woordenschat vergroten kind
Samen lezen met je kind
Lezen en de toekomst van je kind
Vijf aanraders om samen met je kind te lezen

Lezen, we doen het elke dag. Van het boodschappenlijstje in de supermarkt tot het zevende deel van de Harry Potter-reeks. Lezen heeft verschillende functies om je verder te helpen in je leven.

Buiten dat het gewoon heel praktisch is als je een recept kunt lezen, heeft lezen nog veel meer functies. Denk bijvoorbeeld aan de taalontwikkeling van je kind. Maar ook voor zijn emotionele ontwikkeling en op sociaal vlak speelt lezen een rol. Een veel grotere rol dan je in eerste instantie misschien denkt. In dit artikel lees je meer over de verschillende functies van lezen en waarom lezen zo belangrijk is voor je kind.

Waarom lezen belangrijk is

Lezen beslaat een groot deel van de cultuur waar je kind mee in aanraking komt. Al van jongs af aan komt je kind allerlei vormen van teksten en boeken tegen. De inhoud van deze boeken schetst een beeld van wat het leven inhoudt en hoe de wereld werkt. Wat betekent het om een kind te zijn? Hoe moet ik mij gedragen als kind? Wat wordt er van mij verwacht?

Door het lezen van kinderboeken ontwikkelt je kind al snel een beeld van zichzelf en de wereld om hem heen. Dit begint al op jonge leeftijd.

Het prentenboek Elmer gaat over een olifant die net wat anders is dan de rest; hij heeft een gekleurde huid. Elmer wordt hier soms mee geplaagd, maar over het algemeen accepteert de rest van de olifanten hem voor wie hij is. Het boek heeft als boodschap: wees wie je bent! Een mooie les voor jonge kinderen die het boek lezen.

De boeken uit de Jip en Janneke-serie geven een goed beeld van de meest alledaagse dingen, zoals verjaardagen, ziekenbezoeken en boodschappen doen. Terwijl je kind deze boeken leest of voorgelezen krijgt, leert hij over verwachtingen en rollen die bij zijn jonge leven passen. Nog voordat hij deze situaties misschien heeft meegemaakt.

Je kind zal hierdoor sterker in zijn schoenen staan en beter weten wat er van hem verwacht wordt. Lezen biedt je kind dus de kans zich voor te bereiden op situaties die voor hem onbekend zijn.

Voordelen van lezen

Kinderboeken hebben bovendien een socialiserende rol. In kinderboeken wordt direct en indirect gesproken over normen en waarden. Neem als voorbeeld de boeken over Pippi Langkous. Wie heeft ze vroeger niet gelezen? Pippi doet extreme dingen en leeft een vrij leven; heel anders dan haar buren Annika en Tommy.

Je kind wordt uitgedaagd zich af te vragen in hoeverre Pippi’s gedrag geaccepteerd is. Kan het eigenlijk wel wat Pippi doet? Hoe reageren Annika en Tommy op haar acties? En welke consequenties hebben haar acties? Zonder dat we het doorhebben, leren kinderen van de dingen die ze lezen.

Betekent dit dat je je kind dan maar geen boeken moet laten lezen waarin de hoofdpersonage negatieve dingen doet? Nee. Ook van personages die dingen doen die niet door de beugel kunnen, kan je kind leren. Doordat je kind reflecteert op wat hij leest en op de reacties van andere personages op de onjuiste acties, leert je kind sneller wat wel en niet oké is om te doen.

Dankzij het lezen van boeken leert je kind over de normen en waarden van de wereld om hem heen.

Waarom lezen?

Waarom is specifiek lezen dan zo belangrijk? Kan je kind deze dingen niet leren van vriendjes om hem heen of van televisieprogramma’s of online video’s? Niet in dezelfde mate.

Boeken geven je als ouder meer ruimte om onderwerpen uit te zoeken die geschikt zijn voor jouw kind. Onderwerpen die lastig te bespreken zijn of waar je kind niet graag over praat, kunnen besproken worden in boeken. Deze boeken kunnen vervolgens een handvat bieden om het gesprek over zo’n onderwerp met je kind aan te gaan.

Een kind dat moeite heeft te praten over zijn gevoelens, kan herkenning en troost vinden in een personage of boek. Of lezen biedt juist een vorm van escapisme aan je kind. Dat wil zeggen dat het zich even helemaal afsluit van de werkelijkheid. Hoe fijn is het voor een kind om op te gaan in een boek en alle eigen zorgen even te vergeten?

Herkenning, hoop en troost

Kinderen die worstelen met een situatie in hun leven, bijvoorbeeld met het maken van vrienden, kunnen herkenning en vriendschap vinden in een boek. Een boek biedt troost, comfort en warmte. Daarnaast kan een boek hoop bieden. Een kind dat midden in een nare situatie zit, kan hoop halen uit een boek dat verder reikt dan de situatie.

Hoe ziet het leven er bijvoorbeeld uit na het overlijden van een dierbare? En wordt het leven minder verdrietig na de scheiding van 2 ouders? Boeken waarin deze onderwerpen aan bod komen, kunnen je kind houvast bieden. Een boek hoeft geen antwoorden te geven op vragen om je kind wel troost en hoop te bieden.

Begrijpend Lezen Groep 4 Werkblad (Gratis)

Begrijpend lezen groep 4 gratis oefenbladen

Begrijpend Lezen Groep 5 Werkbladen (Gratis)

Woordenschat vergroten kind

Naast de sociale en psychologische functies van lezen zijn er ook taalkundige functies. Op de eerste plaats leert je kind de geschreven taal vanuit boeken. Het schrift is niet iets wat je kind vanzelf oppikt, zoals dat met gesproken taal wel het geval is. Het is dus belangrijk om thuis actief bezig te zijn met het leerproces dat bij lezen hoort. Kinderen moeten leren welke klank bij welke letter hoort. Wanneer je kind die links heeft gelegd, leert je kind welk geschreven woord bij welk gesproken woord hoort.

Zodra je kind geschreven taal begrijpt, kan hij zijn taalkennis steeds meer uitbreiden. Zo leert je kind hoe hij zinnen kan vormen met verschillende woorden. En hoe hetzelfde woord meerdere betekenissen kan hebben, afhankelijk van de zin waarin je het plaatst. Daarnaast kan je kind leren rijmen en spelen met taal.

Doordat je kind veel verschillende onderwerpen tegenkomt in boeken, zal het zijn woordenschat vergroten. Onderwerpen die thuis en op school niet aan bod komen, worden wél besproken in boeken. Lezende kinderen ontwikkelen een grotere woordenschat dan kinderen die weinig tot niet lezen.

Samen lezen met je kind

Samen lezen met je kind is een goede manier om je kind zichzelf te laten ontwikkelen als lezer. Van jongs af aan is voorlezen dé manier om het taalgevoel van je kind te ontwikkelen.

Veel ouders stoppen met voorlezen wanneer hun kind zelfstandig kan lezen. En dat is jammer! Ook oudere kinderen hebben er baat bij om voorgelezen te worden. De taalontwikkeling van je kind is nog steeds in volle gang wanneer hij zelfstandig kan lezen. Het gaat dan niet meer om de betekenis van letters, maar bijvoorbeeld om de betekenis van woorden en de uitspraak hiervan. Je hebt zelf vast ook weleens iemand een woord horen uitspreken waarbij je vervolgens dacht: “Aha… Dus zó spreek je dat uit!”.

Kinderen die veel lezen en in verhouding weinig gesproken taal horen, spreken woorden sneller verkeerd uit dan kinderen die veel samen met hun ouders lezen. Lees je kind dus vooral regelmatig voor. Of laat je kind jou een boek voorlezen.

Inhoud bespreken

Naast taalvaardigheid heeft samen lezen met je kind nog een functie. Samen met je kind lezen biedt de mogelijkheid om onderwerpen te bespreken en erover na te denken. Op jonge leeftijd kan je dit al doen met simpele boeken als Over een kleine mol die wil weten wie er op zijn kop gepoept heeft. Stel je kind vragen als:

Wat denk jij dat er gebeurd is?
Kan het eigenlijk wel wat de mol doet?
Wat zou jij doen in deze situatie?

Op een wat oudere leeftijd kan je je kind vragen stellen over boeken met moeilijkere morele dilemma’s. Is je kind fan van het boek Matilda? Praat dan eens over de situatie waarin Matilda leeft. Wat is het verschil tussen het leven van jouw kind en het leven van Matilda? Wat zou je kind willen veranderen als hij in Matilda’s schoenen stond? Boeken laten je kind nadenken over situaties waar hijzelf misschien niet snel mee in aanraking komt, maar die toch belangrijk zijn.

Lastige onderwerpen bespreekbaar maken

Het kan voor je kind ook goed zijn om over moeilijkere onderwerpen te lezen. Stel, je kind wordt gepest op school en kan maar moeilijk de woorden vinden om dit bespreekbaar te maken met jou of de leerkracht. Door het lezen van een boek over dit onderwerp vindt je kind misschien wél de juiste woorden om het probleem bespreekbaar te maken. Ook kan je kind vanuit een boek leren wat normaal gedrag van anderen is en hoe hij aan de bel kan trekken bij ongewenst gedrag.

Daarnaast bieden boeken de mogelijkheid om onderwerpen te normaliseren die in de huidige maatschappij soms nog voor wrijving zorgen. Zo zijn er boeken die gaan over kinderen met twee vaders of moeders. Het boek Koning en Koning gaat over een koning die op zoek gaat naar een prinses, maar uiteindelijk verliefd wordt op een prins. Door het lezen van boeken raakt je kind bekend met allerlei onderwerpen die in de samenleving spelen.

Lezen en de toekomst van je kind

Door de jaren heen ontwikkelt je kind zich als lezer. Het vertrouwen dat je kind in zichzelf heeft om een boek te kunnen lezen, is van invloed op zijn toekomst. Een kind dat moeite heeft met lezen en ertegen opziet, zal minder snel een lastige tekst aandurven. We noemen dit zelfeffectiviteit: het vertrouwen dat een persoon in zichzelf heeft om een situatie aan te kunnen. Een kind met een hoge zelfeffectiviteit zal eerder een dik boek uit de kast pakken of een moeilijkere tekst aangaan, dan een kind met een lage zelfeffectiviteit.

Deze zelfeffectiviteit ontwikkelt zich over een langere periode. Al van jongs af aan kan het leesplezier van je kind vergroten of verkleinen. Kinderen die vaak samen met hun ouders lezen, hebben meer plezier in lezen dan kinderen die nooit samen lezen.

Daarnaast speelt de voldoening die een kind uit het lezen van een boek haalt, een grote rol. Een kind dat vaak te moeilijke boeken leest of moet lezen, zal minder zelfvertrouwen ontwikkelen in zijn leesvaardigheid. Daardoor zal een kind een lagere voldoening halen uit het lezen van een boek. Kinderen die weinig voldoening halen uit lezen, zijn minder snel geneigd in het vervolg weer een boek uit de kast te pakken.

Vijf aanraders om samen met je kind te lezen

Welke boeken zijn nou leuk om samen met je kind te lezen? Eigenlijk zijn alle boeken dat! Maar ook wij hebben onze favorieten. Naast de boeken die al in dit artikel genoemd zijn, staan hier nog 5 boeken die absoluut de moeite waard zijn om met je kind te lezen:

Mama kwijt van Chris Haughton. Een boek over een uiltje dat zijn mama kwijtraakt en haar met hulp van de dieren om hem heen weer terugvindt. Geschikt voor kinderen vanaf 3 jaar.

2. De leeuw in de muis van Rachel Bright. Een boek met prachtige prenten over een muis die graag net zo stoer wil zijn als een leeuw. Geschikt voor kinderen vanaf 3 jaar.

3. Lotte & Roos – Samen ben je nooit alleen van Marieke Smithuis. Een boek over vriendschap, elkaar helpen en ongewone gebeurtenissen. Geschikt voor kinderen vanaf 6 jaar.

4. Lampje van Annet Schaap. Een boek over moed en dapper durven zijn met de nodige humor. Geschikt voor kinderen vanaf 8 jaar.

5. Bedtijd verhalen voor rebelse meisjes van Elena Favilli. Een boek over stoere vrouwen uit de geschiedenis tot nu. Geschikt voor kinderen vanaf 10 jaar.

bedtijd verhalen voor rebelse meisjes lezen

Lezen is niet alleen leuk, maar ook van groot belang voor je kind en zijn ontwikkeling. Lezen draagt bij aan de sociaal-emotionele ontwikkeling en de taalontwikkeling van je kind. Sla dus eens wat vaker een boek open samen met je kind en lees. En ouders, af en toe zelf wegdromen in een kinderboek is absoluut niet verboden!