Cito Begrijpend Lezen: alles over de opgaven, de score en oefenen

Eerst technisch lezen en dan begrijpen
Begrijpend lezen op school
De verschillende opgaven op de Cito Begrijpend leestoets
Cito-toets Begrijpend lezen en dyslexie
De uitslag van de Cito Begrijpend lezen
Cito begrijpend lezen oefenen
Cito Begrijpend lezen en zelfvertrouwen

In dit artikel lees je alles over de Cito begrijpend lezen. Begrijpend lezen is een belangrijk onderwerp tijdens de Cito-toetsen. Welke soort opgaven krijgt je kind op de Cito begrijpend lezen? En hoe zit het met de score? En kun je oefenen voor deze Cito?

Het begrijpen van de wereld om je heen wordt een stuk makkelijker als je begrijpt wat je leest. De wereld bestaat namelijk uit zowel geschreven taal als ongeschreven taal. Als je kind net leert lezen is het vaak nog volop bezig om alle letters en klanken onder de knie te krijgen. Dan gaat de aandacht nog niet zozeer uit naar waar de tekst over gaat maar meer naar wat er nu precies staat.

Oefenbladen Begrijpend lezen Groep 4 (Gratis)

gratis oefenbladen begrijpend lezen groep 4

Oefenbladen Begrijpend lezen Groep 5 (Gratis)

gratis oefenbladen begrijpend lezen groep 5

Oefenbladen Begrijpend lezen Groep 6 (Gratis)

Oefenbladen Begrijpend lezen Groep 7 (Gratis)

Oefenbladen Begrijpend lezen Groep 8 (Gratis)

Eerst technisch lezen en dan begrijpen

Zodra kinderen het technisch lezen wat onder de knie krijgen gaat er vaak een wereld voor ze over als ze ineens ook gaan begrijpen wat er staat.

In mijn praktijk krijg ik regelmatig ouders die zeggen dat het zo lastig is om hun kind aan het lezen te krijgen terwijl het juist zo nodig is om het leesniveau vooruit te helpen. Als ik hun kind dan een tijdje heb begeleid door instructie te geven op de leesmoeilijkheid, veel kilometers met ze heb gemaakt en er thuis ook nog wordt gewerkt aan het huiswerk zijn ouders vaak verbaasd dat hun kind het lezen ook ineens zo leuk is gaan vinden. Ik leg dan uit dat als je het lastig vindt om de woorden te lezen je eigenlijk geen focus meer hebt op de inhoud van de tekst.

Zodra het niveau omhoog gaat gaan kinderen ineens de grappen uit het boekje begrijpen. Ook gaan ze de emoties in het verhaal veel beter begrijpen. En dat is nu juist wat lezen zo leuk maakt. Begrijpen wat er staat zodat je je kunt inleven in het verhaal. Wegduiken in een boek omdat je er gewoon een film van kunt maken in je hoofd. Ja, dan is lezen ineens een stuk leuker!

Begrijpend lezen op school

Begrijpend lezen is een belangrijke vaardigheid op school. Het is de basis van veel andere vakken zoals rekenen en de zaakvakken aardrijkskunde, geschiedenis en biologie. Rekenen is in de afgelopen jaren steeds taliger geworden. Er wordt kinderen geleerd hoe ze uit een verhaaltje de som kunnen halen. Als ze het verhaaltje dan niet goed kunnen lezen zullen ze ook niet goed begrijpen welke strategie ze moeten toepassen om de som goed op te lossen.

In de Cito-toets Rekenen & Wiskunde zien we ook dat deze vooral erg talig is. Tot en met halverwege groep 4 wordt deze nog voorgelezen door de leerkracht maar vanaf eind groep 4 moeten ze de toets al zelf lezen. Als het technisch lezen dan nog niet goed op niveau is zal dat ongetwijfeld invloed hebben op het resultaat van de rekentoets.

Bekijk ook de artikelen en video’s over:

Cito-toets Begrijpend lezen groep 3a

De Cito-toets Begrijpend lezen is er vanaf eind groep 3. De meeste kinderen hebben dan het technisch leesniveau behaald waarbij ze op eind groep 3 niveau lezen. Er zijn scholen die de Begrijpend leestoets vanaf eind groep 3 afnemen maar er zijn ook scholen die zeggen eerst het technisch leesniveau belangrijk te vinden en dan pas het begrijpend leesniveau te willen toetsen. Deze scholen starten dan meestal midden of eind groep 4.

De Cito-toets Begrijpend lezen in groep 3 bestaat uit hele korte verhaaltjes met korte zinnen. Het gaat vooral om het begrijpen van wat er staat en hoe je de tekst interpreteert. Dit zijn 2 vaardigheden die uit het referentiekader Taal komen.

Cito Begrijpend lezen groep 4 en 5

Ook in groep 4 en 5 wordt er in de Cito-toets Begrijpend lezen vooral gekeken naar de vaardigheden ‘begrijpen’ en ‘interpreteren’. Naarmate het niveau moeilijker wordt worden de teksten langer en wordt er meer gevraagd van de kinderen op de verschillende onderdelen die horen bij begrijpend lezen.

Cito biedt tegenwoordig ook toetsen aan die een tussenliggend niveau hebben. Mocht je kind nog niet toe zijn aan bijvoorbeeld de midden groep 5 toets van begrijpend lezen, dan kan de leerkracht er voor kiezen om de E4/M5 toets af te nemen. Zo voorkomt de leerkracht dat je kind op een te moeilijk niveau wordt getoetst. Vanaf groep 4 kan de toets 2x per jaar worden afgenomen. Zowel midden in het schooljaar als aan het eind van het schooljaar.

Cito Begrijpend lezen groep 6 en 7

Ook in groep 6 en 7 wordt de Cito Begrijpend lezen 2x per jaar afgenomen. Vanaf begrijpend lezen groep 6 worden er ook andere vaardigheden getoetst. Behalve ‘begrijpen’ en ‘interpreteren’ wordt er ook gekeken naar de vaardigheden ‘opzoeken’ en ‘samenvatten’.

Eén van de belangrijkste vaardigheden is het teruglezen in de tekst. Voor veel kinderen is dit een strategie die ze zich nog eigen moeten maken. Vaak beantwoorden ze de vraag vanuit hun eigen gedachtegang maar dat hoeft niet altijd het juiste antwoord te zijn vanuit de tekst. Het is dus heel belangrijk dat kinderen leren om terug te lezen in de tekst om daar het antwoord te vinden.

Vanaf groep 6 gaan de resultaten op o.a. begrijpend lezen een belangrijke rol spelen in het advies voor de middelbare school. Dit geldt ook voor rekenen. Deze beide vakken zijn belangrijk om het juiste niveau te bepalen voor je kind.

Cito Begrijpend lezen groep 8

In groep 8 wordt je kind nog éénmaal getoetst met de Cito-toets. Dit kan aan het begin van het schooljaar zijn, zo rond november met de B8 of halverwege het schooljaar in januari met de M8. Beide toetsen zijn dezelfde toets. Het enige verschil is het moment van afnemen. De B8 wordt uiteraard minder zwaar beoordeeld dan de M8. Immers in januari heeft je kind weer wat meer onderwijs genoten. Het is de laatste toets van begrijpend lezen waarbij de leerkracht de score meeneemt voor het definitieve advies voor het vervolgonderwijs.

De verschillende opgaven op de Cito Begrijpend leestoets

De vier vaardigheden ‘begrijpen’, ‘interpreteren’, ‘opzoeken’ en ‘samenvatten’ komen in verschillende opgaven voor. Er zijn vijf soorten opgaven:

Cito-toets Begrijpend lezen en dyslexie

Heeft je kind dyslexie dan is dat een lastige bijkomstigheid bij begrijpend lezen. Meestal hebben kinderen met dyslexie moeite met het technisch lezen waardoor de steeds langer wordende teksten best ingewikkeld zijn om ook nog eens te begrijpen. De school mag kinderen met een dyslexieverklaring ondersteunen door de teksten van de toets vooraf zelfstandig te laten lezen. Zo kunnen deze kinderen de tekst alvast technisch goed doorlezen zodat het ze tijdens de afname minder moeite kost. Ook mag de leerkracht een vergrote versie aanbieden. Dat hangt er ook vanaf of je kind dat prettig vindt of niet.

De uitslag van de Cito Begrijpend lezen

Na de Cito afnames krijgt het kind een rapport waarop je als ouder kunt lezen hoe je kind het heeft gedaan. Vaak is er ook een oudergesprek op school met de leerkracht van je kind om het rapport door te spreken. Als je kind in de bovenbouw van school zit, kun je al een goed vergelijk maken met de vorige scores van je kind. Je kunt dan zien in hoeverre je kind vorderingen heeft gemaakt. Gaat hij in dezelfde ontwikkellijn verder of zie je een vooruitgang of misschien wel een achteruitgang in de resultaten.

De Cito score kan soms vragen oproepen bij jou als ouder. Wat betekent het als je kind van een II score naar een III score is gegaan? En wat zeggen de scores op de Cito-toetsen over het niveau van je kind? In het artikel over ‘De Cito score op het rapport uitgelegd‘ kun je lezen wat je als ouder kunt doen wanneer je vragen hebt over de uitslag van deze toetsen.

Bij opvallende scores op begrijpend lezen is het belangrijk dat je de leerkracht vraagt naar de andere resultaten op taal zoals spelling, technisch lezen, woordenschat en begrijpend luisteren. Als je kind op alle taalonderdelen zwak scoort dan is het duidelijk dat je kind moeite heeft met talige opdrachten. Wellicht gaat het rekenen beter en zie je daar dus een verschil.

Zijn de resultaten op begrijpend lezen opvallend zwakker dan de andere taalonderdelen dan is het goed om verder te bespreken hoe dat kan. Welke verklaring heeft de leerkracht voor de opvallende score? Wat observeert de leerkracht tijdens de lessen en hoe verhouden de scores zich tot de methodegebonden toetsen? Het gaat erom dat de score in relatie tot elkaar plaatst.

Cito begrijpend lezen oefenen

Als ouder kun je je kind ondersteunen door van jongs af aan veel voor te lezen en/of het kind zelf te laten lezen. Zo help je je kind in eerste instantie bij de technisch leesontwikkeling en krijgt je kind ook plezier in het lezen. Stel op een speelse manier vragen over het boek. Laat je kind bijvoorbeeld samenvatten wat het heeft gelezen of stel een vraag waarbij je kind het antwoord moet terugzoeken in de tekst.

Oefenbladen Begrijpend lezen Groep 4 (Gratis)

Oefenbladen Begrijpend lezen Groep 5 (Gratis)

Om de woordenschat te stimuleren is het belangrijk dat je zelf gebruik maakt van een rijke woordenschat. Maak je zinnen niet te eenvoudig maar benoem gerust ook moeilijke woorden. Als je kind het niet begrijpt kun je het altijd nog uitleggen. Zo pikt je kind ongemerkt veel nieuwe woorden op en dat maakt de woordenschat steeds groter.

Als je kind moeite heeft met teruglezen en geneigd is om snel het antwoord te roepen is het een idee om je kind het antwoord in de tekst te markeren. Dus als je kind te snel het antwoord geeft dan kun je als ouder zeggen: “oké, dan gaan we nu even kijken waar dat dan staat en mag je het met een kleurtje markeren”. Zo kan je kind erachter komen dat zijn antwoord klopt of toch niet het juiste antwoord is. Vooral voor kinderen die wat impulsief kunnen reageren is dit een handige manier om het teruglezen in de tekst aan te leren.

Cito Begrijpend lezen en zelfvertrouwen

Om je kind te helpen om meer zelfvertrouwen te krijgen tijdens het maken van de toets, kun je gebruik maken van verschillende oefenboeken. Deze boeken sluiten aan bij wat er op de Cito wordt gevraagd. Zo raakt je kind vertrouwd met de vraagstelling. Kinderen met een wat zwakkere concentratie kunnen soms moeite hebben om hun aandacht lang vast te houden.

Door thuis wat extra te oefenen kan je kind de concentratie trainen. Zorg dat je kind op een geordende plek kan werken. Dus niet aan de keukentafel waar ondertussen aan wordt geknutseld door de andere kinderen van het gezin met hun vriendjes, maar gewoon even een uurtje op zijn kamer aan zijn eigen bureau. Spreek vooraf een tijd af en neem daarna ook echt even de tijd om samen de vragen en antwoorden na te kijken. Geef gerichte feedback op wat je kind goed heeft gedaan, daar leert je kind het meeste van. Dus niet alleen zeggen: “Goed gedaan!” maar wel bijvoorbeeld: “ik zie dat je goed terug hebt gelezen want je hebt de antwoorden gemarkeerd in de tekst”.

Door te oefenen zal je kind ervaren dat zijn inzet hem wat oplevert. Namelijk betere resultaten en dat is weer goed voor zijn zelfvertrouwen.