Wat is dyslexie en hoe vind je geschikte leesboeken?

Heeft je kind dyslexie? Dan is het vaak lastig om leuke leesboeken op het leesniveau van je kind te vinden. Lees dit artikel en ontdek een goede tip om leesboeken te vinden met verhalen die je kind aanspreken. De leesboeken voor kinderen met dyslexie zijn nog gratis ook!

Wat is dyslexie?

Dyslexie is een stoornis die gekenmerkt wordt door een hardnekkig probleem met het aanleren en/of vlot toepassen van het lezen en/of spellen op woordniveau. Dyslexie betekent dus dat je woorden niet goed kunt lezen en spellen. Je blijft de letters stuk voor stuk lezen en je vindt het lastig om te begrijpen wat er staat.

Bovenstaande definitie is (deels) afkomstig van de Stichting Dyslexie Nederland.

Als je het moeilijk vindt om het tempo in de klas bij te houden, kan er sprake zijn van dyslexie. Dyslexie komt bij zowel kinderen als volwassenen voor.

Het schrift is 5000 jaar geleden pas ontwikkeld. Lezen is eigenlijk een soort ontcijferen. We hebben de letters en de klanken die erbij horen met elkaar afgesproken.

Rudolf Berlin heeft in 1887 voor het eerst een definitie gegeven van dyslexie: ‘beperkt lezen’. Dyslexie is in veel gevallen erfelijk en heeft te maken met een minder goed functioneren van de linker hersenhelft. Je blijft langer puzzelen in de linker hersenhelft waardoor het langer duurt voordat je een woord herkent. Voor het leren van de spellingregels heb je meer tijd nodig.

Gratis leesboeken voor kinderen met dyslexie

Voor kinderen met dyslexie of leesproblemen zijn de leesboeken op hun eigen leesniveau vaak te kinderachtig. Omdat de verhalen niet aanspreken, neemt het plezier in lezen af.

De stichting ‘Lezen is Gezond’ probeert het lezen voor kinderen met dyslexie aantrekkelijk te maken. Hiertoe is onder meer de website gratiskinderboek.nl in het leven geroepen. Op de website www.gratiskinderboek.nl kunnen gratis e-boeken worden gedownload.

De boeken zijn geschreven voor kinderen van verschillende leeftijden die een lager leesniveau hebben dan gemiddeld. De verhalen sluiten aan bij de interesses van de kinderen, maar het taalgebruik is eenvoudig. Ook hebben de boeken een groter lettertype.

De website wordt aanbevolen door:

  • het Steunpunt Dyslexie
  • het Expertise Centrum Nederlands
  • de Nederlandse Dyslexie Vereniging
  • de Belgische Dyslexie Vereniging

Dyslexie: leesboeken in fysieke vorm

Een aantal leesboeken is ook in fysieke vorm te krijgen. Door een samenwerking met Uitgeverij Dyslexion zijn onder meer de volgende boeken verkrijgbaar:

In de leesboeken wordt het lettertype Dyslexie van Christian Boer gebruikt. De boeken zijn ook te leen bij de bibliotheek.

Moeite met lezen in de bovenbouw?

Zit je kind in de bovenbouw van de basisschool? En heeft je kind moeite met lezen? Bekijk dan snel onze video.

De tip is bedoeld voor ouders met een kind in groep 5, 6, 7 of 8. Als je kind in één van die groepen zit en leest op een lager dan gemiddeld leesniveau dan is onze tip zeker de moeite waard.

Het is juist bij kinderen die moeite hebben met lezen lastig om ze veel te laten lezen. In onze video geven we een tip waarmee je het lezen misschien wat aantrekkelijker kan maken voor je kind.

http://www.youtube.com/watch?v=_2GugUUDNkA

Signalen van dyslexie

Signalen bij kleuters

De leerling heeft:

  • een algemeen zwak taalniveau
  • heeft veel moeite met het onthouden van versjes
  • kan slecht rijmen
  • heeft moeit met het aanleren van willekeurige afspraken, zoals:
    • ‘links’ en ‘rechts’
    • de namen van de kleuren

Signalen bij leerlingen in de onderbouw van de basisschool

De leerling:

  • heeft moeite met aandacht voor verbale informatie
  • heeft moeite om het verschil te horen tussen bijvoorbeeld m en n, t en k, ba en da
  • heeft moeite met ritme, klemtoon en de betekenis van woorden
  • heeft moeite het verschil te zien tussen bijvoorbeeld p en q, b en d en met de volgorde van woorden
  • heeft moeite met het inprenten van reeksen (tafels)
  • heeft moeite met het onthouden van woordcombinaties, uitdrukkingen en gezegdes
  • heeft een hekel aan hardop lezen
  • leest lang spellend
  • lees veel radend
  • struikelt vaak bij het lezen
  • slaat vaak een woord over
  • laat vaak delen van woorden weg
  • haalt woorden die hetzelfde klinken door elkaar
  • heeft een traag leestempo
  • vertoont een groeiend verschil tussen het leesvermogen en het vermogen om een verhaal te begrijpen

Signalen bij leerlingen in de bovenbouw van de basisschool

De leerling:

  • heeft een traag leestempo
  • leest nog veel spellend
  • maakt veel fouten door het raden van woorden
  • ontwikkelt faalangst of grote weerzin tegen leesbeurten
  • maakt veel spellingsfouten
  • spelt vaak fonetisch
  • onthoudt de spellingregels slecht
  • corrigeert zichzelf niet of nauwelijks
  • heeft een traag leestempo
  • schrijft vaak onleesbaar met veel doorstrepen
  • heeft problemen met het onthouden van namen (bijvoorbeeld met topografie)

De diagnose van dyslexie

Er zijn drie vormen van diagnose van dyslexie:

  • De onderkennende diagnose
  • De verklarende diagnose
  • De indicerende diagnose

De onderkennende diagnose is een diagnose aan de hand van objectief waarneembare kenmerken. Hierbij moet ook worden vastgesteld dat een goede instructie en oefening onvoldoende hebben geholpen. Er moet dus daadwerkelijk sprake zijn van een hardnekkig probleem.

Met de verklarende diagnose wordt een beeld gegeven van de oorzaken ofwel onderliggende factoren. Er is ten eerste spraken van een gebrekkige verwerking van fonologische informatie. De tekorten verondersteld een gevolg te zijn van een onvoldoende gedetailleerde representatie van gesproken woorden in het langetermijngeheugen. Dit komt weer door een probleem in de perceptie van bepaalde spraakklanken. Daarnaast zien we een trage benoemsnelheid van symbolen zoals letters en cijfers. Ook is er vaak sprake van tekorten in basale informtieverwerkingsprocessen buiten het taaldomein. Dyslexie wordt voor een groot deel bepaald door genetische factoren.

De indicerende diagnose (handelingsgerichte diagnose) is gericht op de aanpak die wordt gehanteerd. Deze is gebaseerd op:

  • de onderkennende- en de verklarende diagnose
  • de analyse van de onderwijs- en beroepsbelemmeringen
  • eventuele comorbiditeit
  • de analyse van secundaire problemen (gevolgen)

Protocol Dyslexie Diagnostiek en Behandeling (PDDB): Het protocol gaat vooral in op de onderkennende en verklarende aspecten. Het onderwijs heeft een poortwachtersfunctie in het vaststellen van dyslexie. Zij moeten de leerlingen van wie zij het vermoeden hebben dat er sprake is van dyslexie aanwijzen. De psycodiagnosticus/behandelaar moet vervolgens bepalen of de leerling in aanmerking komt voor een vergoede behandeling.

De behandeling van dyslexie

Het doel van de dyslexiebehandeling is om het technisch lezen en/of spellen op een dusdanig niveau te brengen zodat de leerling kan functioneren in het dagelijks leven. Hierbij kunnen ook compenserende werkwijzen en middelen worden aangeboden.

Hierdoor kunnen de sociaal-emotionele problemen die het gevolg van dyslexie kunnen zijn, worden beperkt.

De SDN geeft geen strikte behandelingsvoorschriften. Directe instructie van remedial teachers of hiervoor speciaal opgeleide leerkrachten (meerdere malen per week) is effectief gebleken bij de behandeling van dyslexie.

De behandeling wordt effectiever door:

  • bij de klank-letterkoppelingen een aanpak te hanteren waarin verschillende zintuigen tegelijk worden aangesproken
  • door het oefenen van de klankstructuur van de taal samen te laten gaan met daadwerkelijke lees- en spellingsoefeningen
  • door in lees- en spellingsoefeningen de regelmatig gespelde woorden vooraf te laten gaan aan de onregelmatig gespelde woorden
  • herhaald lezen en versnellen

Verder zijn zaken zoals een goede relatie met de leerling en het goed stellen van doelen door de behandelaar van belang.

Het protocolleren van de behandeling betekent het vastleggen van de beslissingen met als doel het tegengaan van fouten en het vergroten van de kans op effectiviteit. Voor het geprotocolleerd handelen gelden de volgende richtlijnen:

  1. het gebruik maken van empirische kennis
  2. steeds uitgaan van het individuele kind in de leeromgeving
  3. een goed oriëntatie op het uiteindelijke doel van de behandeling

De behandeling kan worden uitgevoerd door psychologen en orthopedagogen met een specialisatie in leren en cognitieve informatieverwerking (minimaal op het niveau van de BIG registratie gezondheidspsycholoog).

De volgende fasen van de behandeling kunnen worden onderkend:

  • de leerling/cliënt moet zich bewust worden van het probleem en van het eigen functioneren
  • het isoleren van wat wordt aangeleerd
  • het integreren van wat wordt aangeleerd met reeds aanwezige kennis
  • het generaliseren van het geleerde naar nieuwe taken en situaties
  • het consolideren van het geleerde in het eigen handelingsrepertoire

Per fase worden toetsbare doelen gesteld.

Het is van belang om ouders te betrekken in het proces van signalering, diagnostiek en behandeling. Een gesprek met de ouders over de toekomstige maatregelen ter ondersteuning van het kind hoort onderdeel te zijn van de behandeling.

De dyslexieverklaring

De dyslexieverklaring is nodig:

  • om te zorgen voor een goede gang van zaken in de beroepspraktijk
  • voor vergoede dyslexiezorg

Voor de verklaring zijn drie zaken van belang:

  • de inhoud van het psychodiagnostisch rapport
  • de kwalificatie van de professional
  • de vorm van dyslexie

Wat staat er in het psychodiagnostisch rapport?

  • de onderkennende diagnose
  • de verklarende diagnose. Zijn er in dit geval onderliggende factoren die de stoornis veroorzaken?
  • de indicerende diagnose met informatie over de specifieke pedagogisch-didactische behoeften die met de stoornis samenhangen.

De geldigheid van de dyslexieverklaring is onbepaald.

Lees ook het artikel over dyscalculie.

Bekijk ook:

Maaike de Boer, MA

drs. Maaike de Boer is initiatiefneemster van Wijzeroverdebasisschool.nl

Gerelateerde artikelen

Reacties

4 reacties op “Wat is dyslexie en hoe vind je geschikte leesboeken?”
  1. waarom wordt er zo gehamerd op goed lezen bij kinderen en gaat het nooit over volwassenen
    ik ben 57 , en ik kan goed lezen , sommige mensen zeggen dat ik langzaam lees ,
    maar ik heb altijd een ontzettende hekel aan lezen en voorlezen gehad
    waarom is voorlezen zo belangrijk ? vroeger op school ook ik las nooit een jongensboek of zo .
    dat is allemaal aan mij voorbij gegaan . ik heb al 33 jaar een eigen bedrijf dus ik zie het probleem niet
    je kan dus ook een eigen bedrijf hebben , zonder graag te lezen

    • Beste Matthijs,

      Hartelijk dank voor je bericht. Natuurlijk vindt niet iedereen lezen even leuk; of je nu kind bent of volwassen. Het belangrijkste is en blijft dat je gelukkig bent en dat je je goed kunt redden in de maatschappij. En dat lukt je, anders had je niet al 33 jaar een eigen bedrijf gehad!

      Toch is lezen voor kinderen wel degelijk belangrijk. Het speelt een grote rol in hun sociale én cognitieve ontwikkeling. In dit artikel leggen we precies uit hoe dat zit:
      https://wijzeroverdebasisschool.nl/uitleg/belang-van-lezen.

      Daarnaast hoeft niet iedereen over dezelfde kwaliteiten te beschikken. Ook mensen die moeite hebben met lezen, kunnen zeer succesvol zijn. Dat laat je zelf al zien, maar ook een aantal bekende mensen zijn daar het bewijs van. Daarover lees je in dit artikel:
      https://wijzeroverdebasisschool.nl/uitleg/bekende-mensen-dyslexie

      Hartelijke groet,
      Judith Kimenai

  2. Je kan je gratis aanmelden bij de site van passend lezen, dan kun je gratis luisterleesboeken downloaden, ideaal om te gebruiken om mee te luisteren bij het zelf lezen.

Geef een reactie

Je e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *