Nieuwsbegrip en andere methodes begrijpend lezen

Begrijpend lezen in het basisonderwijs
Wat is Nieuwsbegrip?
Nieuwbegrip teksten en opdrachten
Leesstrategieën begrijpend lezen Nieuwsbegrip
Nieuwsbegrip niveaus
Nieuwsbegrip Thuis
Begrijpend Lezen methode: wat is er nog meer?
Begrijpend Lezen methode vergelijken
Je kind helpen bij Begrijpend Lezen
FAQ

Nieuwsbegrip is een veelgebruikte methode voor begrijpend lezen . Op de basisschool is het ontwikkelen van begrijpend lezen 1 van de belangrijkste onderdelen waar tijd aan wordt besteed. Elke week staat dit vak op het rooster.

Welke methode de school van je kind hiervoor gebruikt, kan verschillen. Er zijn namelijk diverse uitgeverijen die een methode hebben ontwikkeld om dit vak goed te kunnen aanbieden. In dit artikel kun je lezen welke verschillende methodes er zijn en wat ze te bieden hebben.

Oefenbladen Begrijpend lezen Groep 4 (Gratis)

gratis oefenbladen begrijpend lezen groep 4

Oefenbladen Begrijpend lezen Groep 5 (Gratis)

gratis oefenbladen begrijpend lezen groep 5

Oefenbladen Begrijpend lezen Groep 6 (Gratis)

Oefenbladen Begrijpend lezen Groep 7 (Gratis)

Oefenbladen Begrijpend lezen Groep 8 (Gratis)

Bekijk ook de artikelen en video’s over:

Begrijpend lezen in het basisonderwijs

We leggen je eerst uit waarom begrijpend lezen zo’n belangrijke vaardigheid is op de basisschool. Begrijpend Lezen is de basis van veel andere vakken, zoals rekenen en de zaakvakken aardrijkskunde, geschiedenis en biologie.

Rekenen is in de afgelopen jaren steeds taliger geworden. Kinderen leren hoe ze uit een verhaaltje de som kunnen halen. Als ze het verhaaltje dan niet goed kunnen lezen, zullen ze ook niet goed begrijpen welke strategie ze moeten toepassen om de som goed op te lossen. Ook zien we dat de Cito-toets Rekenen & Wiskunde behoorlijk talig is.

Tot en met halverwege groep 4 wordt de Cito-toets nog voorgelezen door de leerkracht. Vanaf eind groep 4 moeten kinderen de toets zelf lezen. Dan is het natuurlijk belangrijk dat je kind begrijpt wat er staat geschreven. Voorwaarde is dat het technisch lezen goed op niveau moet zijn. Als dat nog zwak is, wordt het begrijpen van een vraag of tekst ook heel moeilijk.

Wat is Nieuwsbegrip?

1 van de meest gebruikte methodes op basisscholen is Nieuwsbegrip. De kans is groot dat jouw kind deze methode ook krijgt aangeboden.

Kenmerkend voor Nieuwsbegrip is dat het altijd actuele onderwerpen behandelt in de teksten. Hierdoor worden kinderen gemotiveerd betrokken te blijven bij wat er speelt in de wereld. Uiteraard sluiten de onderwerpen aan bij de leeftijdscategorie van je kind. In de onderbouw krijgt je kind bijvoorbeeld onderwerpen die wat dichterbij zijn belevingswereld staan, terwijl de onderwerpen in de bovenbouw al wat wereldser zijn.

Door actuele teksten aan te bieden, kan de leerkracht ook meteen ingaan op een stukje algemene ontwikkeling. Denk maar eens aan onderwerpen als klimaatdemonstraties door scholieren, telefoonverbod op de fiets of het Coronavirus. Soms zijn de onderwerpen wat zwaarder; andere keren weer wat luchtiger. De redactie van Nieuwsbegrip zorgt ervoor dat hier voldoende afwisseling in zit.

Ook kunnen scholen zelf onderwerpen insturen die ze graag behandeld willen zien. Sommige scholen laten de kinderen meedenken over de onderwerpen die ze insturen. Omdat niet elk nieuwsonderwerp geschikt is voor kinderen, blijft de redactie altijd zorgvuldige afwegingen maken.

Nieuwbegrip teksten en opdrachten

Elke week levert Nieuwsbegrip dus een tekst met opdrachten over een actueel onderwerp uit het nieuws. Samen met het Jeugdjournaal wordt er ook een videofilmpje gemaakt. Zo wordt niet alleen het begrijpend lezen, maar ook het begrijpend luisteren geactiveerd. Met beeld en geluid wordt het onderwerp voor kinderen nog eens extra goed uitgelegd.

De wekelijkse tekst die de leerkracht behandelt, heeft altijd als doel dat kinderen actief lezen. De rol van de leerkracht is hierin ontzettend belangrijk. Hij heeft namelijk de taak om het denken hardop voor te doen. De leerkracht geeft als het ware het goede voorbeeld. Hij laat zien hoe je met verschillende leesstrategieën de tekst kunt begrijpen. Deze strategieën zijn heel belangrijk om de tekst te kunnen ontleden. Meestal gebeurt dit met hulp van het digiboard. De leerkracht laat stukjes tekst in beeld komen en denkt hardop na hoe hij de informatie zo goed mogelijk kan begrijpen.

Leesstrategieën begrijpend lezen Nieuwsbegrip

Alle methodes voor Begrijpend Lezen werken met leesstrategieën. Het leren en toepassen van deze strategieën is erg belangrijk om de informatie uit de tekst goed te kunnen begrijpen. De strategieën zijn echter een middel en nooit een doel op zich. Nieuwsbegrip werkt met de volgende leesstrategieën.

voorspellen & voorkennis activeren
ophelderen van onduidelijkheden
samenvatten
vragen stellen
verbanden leggen

Voorspellen & voorkennis activeren

Door vooraf te kijken naar de tekst en te ontdekken waar de tekst over gaat, wordt alvast voorkennis in de hersenen geactiveerd. Stel dat de tekst gaat over vervuiling van de oceaan, dan wordt er samen met de kinderen alvast gebrainstormd wat ze daar al over weten. Aanhaken bij kennis die al paraat is in de hersenen heeft een absolute meerwaarde om nieuwe informatie beter te begrijpen. Voorspellen waar de tekst over gaat gebeurt door de titel en de tussenkopjes te lezen en de plaatjes te bekijken.

Ophelderen van onduidelijkheden

Soms komen er woorden in een tekst voor die de kinderen niet kennen. Dat kan ervoor zorgen dat de tekst dan niet goed wordt begrepen. Wanneer de leerkracht over deze onduidelijkheden praat, gaan de leerlingen de tekst beter begrijpen. De leerkracht stimuleert de leerlingen om mee te denken. Hoe kunnen zij er zelf achter komen wat het woord betekent? Door bijvoorbeeld terug te lezen of verder te lezen kan het woord alsnog betekenis krijgen.

Samenvatten

Wanneer kinderen de tekst samenvatten, halen ze de hoofdlijnen uit het verhaal. De leerkracht kan bijvoorbeeld vragen: “Vertel mij eens in 2 zinnen waar deze tekst over gaat.” Zo moet je kind nadenken wat belangrijke informatie is en welke informatie weggelaten kan worden.

Bekijk hier een video met uitleg over het samenvatten van een tekst:

Vragen stellen

Tijdens het lezen van de tekst zal de leerkracht je kind uitdagen om zelf vragen te stellen. “Wat denk jij dat er nu gaat gebeuren?” of “Denk jij dat Timo zin heeft om dit klusje voor zijn moeder te doen?” Vragen stellen over de tekst zorgt ervoor dat kinderen beter nadenken over het verloop.

Verbanden leggen

Het leggen van verbanden in de tekst is 1 van de belangrijkste leesstrategieën. Je kind krijgt zo namelijk beter inzicht in oorzaak en gevolg situaties. Het herkennen van signaalwoorden is hierbij erg belangrijk. Dit zijn woorden die 2 zinsdelen aan elkaar verbinden. Denk aan woorden als maar, daarentegen, want, zoals, daarom enz.

Door deze woorden te herkennen en te begrijpen wat ze betekenen, wordt de betekenis van de tekst duidelijk. Bijvoorbeeld in deze zin:

Het regent, maar ik word niet nat.

Het woordje ‘maar’ geeft hierbij een tegenstelling aan.

Een ander voorbeeld:

Ik heb buikpijn, want ik heb 2 hotdogs gegeten.

Hierbij geeft het woordje ‘want’ aan dat er in het tweede deel van de zin een oorzaak wordt genoemd. Met het herkennen van signaalwoorden kan je kind verbanden leggen in de tekst. Dit helpt bij het tekstbegrip.

Nieuwsbegrip niveaus

Niet alle kinderen kunnen even goed lezen. Zowel op het technisch lezen niveau als op begripsniveau kunnen kinderen problemen ervaren. Daarom heeft Nieuwsbegrip verschillende niveaus ontwikkeld. Zo kunnen alle kinderen in de klas meedoen met hetzelfde onderwerp, maar werken ze op hun eigen niveau. De niveaus waar Nieuwsbegrip mee werkt zijn:

AA-Alfa: voor nieuwkomers (NT2-kinderen die een andere moedertaal spreken) en speciaal onderwijs
AA-niveau: vaardigheidsniveau vanaf AVI E3 tot en met AVI E4
A-niveau: vaardigheidsniveau M5 tot en met M7
B-niveau: vaardigheidsniveau M7 tot en met >M8
C-niveau: vaardigheidsniveau >M8

Nieuwsbegrip Thuis

Met Nieuwsbegrip Thuis kun je thuis maandelijks op speelse wijze oefenen met je kind. Dat doe je met een placemat in pdf-formaat. Scholen kunnen deze placemat verspreiden onder ouders. De placemat is voor ouders een hulpmiddel om samen met hun kind te werken aan het uitbreiden van de woordenschat en het vergroten van de kennis van de wereld. De onderwerpen sluiten aan bij de onderwerpen die ook op school worden behandeld.

De placemat is geschikt voor kinderen van groep 5 t/m 8, en dan met name voor kinderen die met niveau A of B werken. Mocht je het fijn vinden om samen met je kind op een speelse manier te oefenen met begrijpend lezen, dan kun je de leerkracht vragen of de placemat beschikbaar is voor ouders. Niet alle scholen hebben dit namelijk in hun pakket.

Begrijpend Lezen methode: wat is er nog meer?

Behalve Nieuwsbegrip zijn er ook nog andere methodes waar een basisschool voor kan kiezen. Dit zijn de methodes begrijpend lezen die het meeste voorkomen:

Grip op Lezen

Deze methode werkt met diverse verhalen en teksten die niet direct actueel zijn. Ook kan er met deze methode worden gedifferentieerd op verschillende niveaus. Dit wordt vooral gedaan op instructieniveau of door extra uitdagende opdrachten. De methode Grip op Lezen kan samen met Leeslink ingezet worden.

Leeslink

Leeslink is een digiboard-methode en sluit aan bij actuele onderwerpen. Bij Leeslink wordt er behalve aan verschillende leesstrategieën met name aandacht besteed aan de herstelstrategie. Hierbij leren kinderen wat ze moeten doen als ze de tekst niet goed begrijpen of een woord niet herkennen. Ze krijgen hierbij hulp van leeshulpjes en woordschema’s.

Atlantis

Deze methode werkt met een geïntegreerde aanpak. Dat betekent dat er aandacht wordt besteed aan zowel technisch lezen als begrijpend lezen tijdens de lessen. Het leesplezier staat in deze methode voorop.

Actief leren lezen

Waar de meeste methodes pas beginnen met hun aanbod in groep 4, begint de methode Actief leren lezen al in groep 3. Vanaf het begin staan de begrijpend leeslessen tussen de technisch leeslessen. Kenmerkend is dat deze methode geen illustraties heeft toegevoegd. Kinderen kunnen hierdoor niet gaan raden waar de tekst over zal gaan, maar moeten echt gaan lezen om het onderwerp te begrijpen.

Close Reading

Close Reading is geen methode uit een lesboek, maar een aanpak die bij elke tekst toegepast kan worden. Het is een verdiepende manier van begrijpend lezen, waarbij de inhoud centraal staat.

Kinderen leren de tekst begrijpen door er actief mee aan de slag te gaan. Dit doen ze door bijvoorbeeld aantekeningen te maken, samen te vatten, herlezen, samenwerken, discussiëren enz. De leerkracht kan voor elke willekeurige tekst kiezen die de kinderen aan zal spreken. Dit kunnen ook teksten uit tijdschriften, kranten of leesboeken zijn. Doordat de mogelijkheden tot variatie eindeloos zijn, verhoogt Close Reading de betrokkenheid van kinderen.

Begrijpend Lezen methode vergelijken

Als je al deze begrijpend lezenmethodes vergelijkt, zie je dat er zowel overeenkomsten zijn als verschillen. De meeste methodes werken in ieder geval met vergelijkbare leesstrategieën en verschillende soorten teksten. De ene methode zal hiervoor actuele onderwerpen kiezen en de andere methode heeft ieder leerjaar dezelfde teksten in een boek staan. Daarbij worden sommige methodes ondersteund met filmpjes en anderen niet.

Scholen zullen in ieder geval moeten voldoen aan de leerlijnen voor begrijpend lezen. En dan maakt de methode niet zoveel uit. Wat uiteraard wel heel belangrijk is, is de manier waarop de leerkracht de methode aanbiedt. De rol van de leerkracht is namelijk bij begrijpend lezen erg groot. Het hardop denken en het aanbieden van de verschillende leesstrategieën zijn continu terugkerende processen.

Je kind helpen bij Begrijpend Lezen

Om je kind te helpen zich te ontwikkelen in het Begrijpend Lezen, kun je vooral veel oefenen met de uitbreiding van de woordenschat. Benoem eens een synoniem voor een eenvoudig woord. Je kunt bijvoorbeeld zeggen: “We gaan de ramen zemen” i.p.v. “we gaan de ramen schoonmaken.” Zo leert je kind dat ‘zemen’ een synoniem is voor ‘schoonmaken’.

Ook blijft voorlezen erg belangrijk voor de taalontwikkeling. Of je kind nu in de onderbouw zit of in de bovenbouw, vaak vindt hij het heerlijk als jij thuis lekker een verhaal voorleest. En nu je weet dat dit ook nog eens goed is voor het ontwikkelen van het begrijpend lezen, is dat des te meer een reden om het gewoon te doen.

FAQ

Wat is Nieuwsbegrip XL?

Nieuwsbegrip XL biedt aan kinderen de mogelijkheid om in te kunnen loggen in een digitale leeromgeving. Zo kunnen kinderen thuis ook aan de slag met de opdrachten.

Hoe werkt Nieuwsbegrip?

Nieuwsbegrip werkt met actuele onderwerpen die in het nieuws aan de orde zijn. Elke week staat er een onderwerp centraal. Behalve teksten worden er ook video filmpjes getoond over het onderwerp.

Hoe lang zijn de nieuwsbegrip filmpjes?

De nieuwsbegrip filmpjes duren meestal maar een paar minuten.

Bronnen:
Nieuwsbegrip.nl
Malmberg.nl
Delubas.nl