Is spelling in groep 6 lastig voor jouw kind? Bekijk hier de tips, uitleg en oefenbladen. De oefenbladen kun je gratis downloaden.
Goed leren spellen is een proces van vallen en opstaan. Fouten maken hoort bij de ontwikkeling. Dit geldt voor veel zaken en zeker ook voor spelling. Toch is het zaak om de ontwikkeling van je kind goed in de gaten te houden.
Spellingfouten maken hoort erbij, maar er moet natuurlijk wel vooruitgang in het leerproces zitten. Soms is extra oefening vereist. In dit artikel vertel ik je welke mogelijkheden er zijn om extra te oefenen met spelling in groep 6.
Voordat ik daar dieper op inga, benoem ik eerst de meest gebruikte spellingmethodes in het basisonderwijs. Daarna vertel ik iets over spellingwoorden en spellingcategorieën in groep 6 en leg ik uit hoe de Cito spelling er dit leerjaar uitziet. Tot slot geef ik aan wat er mogelijk is op het gebied van extra oefenen.
Bekijk ook:
Spelling is onlosmakelijk verbonden met taal. Daarom kiezen veel educatieve uitgeverijen er voor om geen losse spellingmethode op de markt te brengen, maar om de spellingmethode te integreren in de taalmethode (al dan niet met een eigen naam).
Dit houdt bijvoorbeeld in dat de thema’s van taal en spelling overlappen en dat spellingwoorden ook voorkomen in de verhalen en lessen van taal. Grote kans dat op de school van je kind een van deze methodes wordt gebruikt:
Dit zijn namelijk de methodes van de 4 grootste educatieve uitgeverijen. Er zijn ook andere spellingmethodes op de markt, zoals Actief Leren Lezen en spellen en Pi-Spello. Klik op de link voor een overzicht. Een taal- en spellingmethode sluit aan bij de leesmethode in groep 3 en wordt gebruikt van groep 4 t/m 8. Hierdoor ontstaat een doorgaande leerlijn.
Een veelgebruikte verdeling bij de spelling van niet-werkwoorden is: klankwoorden, regelwoorden en weetwoorden. Bij klankwoorden schrijf je het woord zoals je het hoort. Bijvoorbeeld: kast, dier en weg.
Voor het schrijven van regelwoorden gebruik je een regel. Bijvoorbeeld: hoor je aan het eind van een klankgroep een ‘aa’ (lange klank), dan schrijf je een ‘a’ (korte klank).
Bij weetwoorden hoor je aan de klank niet welke letter (klank) je moet schrijven, bijvoorbeeld ‘ei/ij’ of ‘ou/au’. Deze woorden moet je uit het hoofd leren.
Ook in groep 6 is deze verdeling nog van kracht, maar uiteraard zijn de woorden langer en wat moeilijker dan in groep 5. Binnen die verdeling worden spellingwoorden opgesplitst in categorieën.
In spellinglessen in groep 6 staat vaak 1 categorie centraal. In les 1 staan bijvoorbeeld weetwoorden met ‘au’ centraal en in les 2 weetwoorden met ‘ou’. Elke methode hanteert zijn eigen volgorde of leerlijn. Maar als je de methodes naast elkaar legt, zul je overlap zien wat betreft de gebruikte spellingcategorieën. Taal actief, een van de bekendste taalmethodes, behandelt in groep 6 achtereenvolgens de volgende categorieën:
Daarnaast wordt in het spellingdeel van veel taalmethodes een start gemaakt met werkwoordspelling. Zo ook in Taal actief. Aan bod komt de spelling van werkwoorden in de tegenwoordige tijd:
Als de school van je kind werkt met Leerling in beeld, het leerlingvolgsysteem van Cito, dan wordt het 2 keer per schooljaar getoetst: rond januari (M6) en rond juni (E6). De M staat voor midden, de E voor eind van het jaar. De Cito-toets moet je niet verwarren met de toetsen uit de methode. De toetsen uit de methode worden methodeafhankelijk genoemd; Cito is methodeonafhankelijk. Dat wil zeggen dat deze toetsen los staan van de gebruikte methode op school.
De normering van de Cito-toetsen is in het hele land hetzelfde. Het resultaat zegt iets over hoe jouw kind scoort ten opzichte van leeftijdgenoten in heel Nederland. Over het algemeen bevraagt Cito wel dezelfde spellingcategorieën als de methodes.
Er zijn makkelijkere opgaven bij, maar ook moeilijkere. Dit om een goede inschatting te kunnen maken hoe je kind scoort ten opzichte van leeftijdgenoten in heel Nederland. De Cito-toets spelling (Leerling in beeld) is onderdeel van de toets Taalverzorging.
Je kind kan een I , II, III, IV en een V scoren, waarbij I en II boven het Nederlands gemiddelde is en IV en V onder Nederlands gemiddelde. Oefenen voor de cito-toets? Lees dan: Cito-toets oefenen: zo help jij je kind
De categorieën die kinderen in groep 6 het lastigst vinden – en waar dus de meeste fouten worden gemaakt in methodetoetsen en Cito-toetsen – zijn:
Maakt je kind in bovenstaande categorieën fouten, dan is dat niet heel opvallend. Veel kinderen uit groep 6 hebben hier moeite mee. De fouten zie je vooral tijdens toegepaste spelling. Dus als je kind een verhaal of een kort briefje moet schrijven.
Het is dus niet zorgelijk als je kind af en toe een spellingfout maakt. Maar maakt je kind veel én structureel fouten in 1 of meerdere categorieën, dan kan het geen kwaad om extra te oefenen. Bij dat extra oefenen is het belangrijk dat je kind zichzelf een aantal stappen aanleert:
Vooral die laatste stap is belangrijk. Deze wordt vaak vergeten, waardoor er nog vaak onnodige fouten blijven staan. Verder is het onder de knie krijgen van de spellingwoorden een kwestie van ‘kilometers maken’, oftewel herhalen, herhalen en nog eens herhalen. Het is het natuurlijk wel fijn als er binnen die herhaling enige variatie zit.
Als je je kind extra en gevarieerd wil laten oefenen, dan is het ten zeerste aan te raden om dit in goed overleg te doen met de school: leerkracht, intern begeleider (ib’er) en/of remedial teacher (rt’er). Zij kunnen exact aangeven waar het spellingprobleem ligt en wat je eraan kunt doen. Ook hebben scholen vaak materialen (methodes, boekjes, bladen, spelletjes) om extra te oefenen.
Veel methodes maken gebruik van spellinghulpjes. Dit zijn bijvoorbeeld kaartjes waarop de woorden staan en regels nogmaals kort en krachtig worden uitgelegd. Deze kaartjes gebruikt de leerkracht in de les, maar kunnen ook als geheugensteuntje dienen bij het extra oefenen. Vraag de leerkracht ernaar. Een kopie van zo’n hulpje is zo gemaakt.
In sommige methodes wordt een thema afgesloten met een spelletje. In zo’n spelletje worden spelenderwijs de woorden en/of regels herhaald. Vrijwel ieder kind vindt het leuk om een spelletje een paar keer te doen. Vraag dus ook hier aan de leerkracht of je bijvoorbeeld het spelling(werk)boek waarin het spelletje staat mee naar huis kunt nemen om zo’n spelletje ook nog eens thuis te spelen.
De oefenboeken spelling van aandachtvoorrekenen.nl zijn afgestemd op het niveau van de Cito-toetsen. De woorden worden per spellingcategorie aangeboden. Met de oefeningen ‘bedek-en-schrijf-op’ en vele dictees kun je goed met je kind oefenen.
Hier zie je hoe de oefening ‘bedek-en- schrijf-op’ werkt:
Auteur: Gijs van Raamsdonk (leerkracht, educatief auteur en tekstschrijver)
Met dank aan: Karin Verschoor (Remedial Teacher Daltonschool Rijnsweerd, Utrecht) Hedwig te Witt (Intern Begeleider KDBS Het Tangram, Rotterdam)
Ook wat weten over het leesniveau? Bekijk dan ons artikel over leesniveaus
