Leren lezen in groep 3 is een belangrijke en spannende stap. Maar de grote vraag is natuurlijk: hoe kun je je kind daar thuis bij helpen? In dit artikel gaan we in op de volgende vragen:

• Hoe kun jij ervoor zorgen dat je kind een goede start maakt met lezen in groep 3?
• Hoe help je je kind als leesboekjes moeilijk zijn?
• Hoe help je je kind leeskilometers maken?

Verderop in dit artikel geven we 16 handige tips over lezen in groep 3. Maar we beginnen met wat uitleg over het aanvankelijk lezen.

Lezen groep 3: wat je kind eerst moeten kunnen

Vroeg of laat leren alle kinderen lezen; de een wat vlotter en makkelijker dan de ander. De meeste kinderen die naar groep 3 gaan, zijn daarop voorbereid. Ze hebben al een aardige woordenschat, zijn toe aan leren lezen en vinden het leuk om het te leren. Ze kennen ongeveer 12 letters, kunnen hakken (boom = b-o-o-m), plakken (b-o-o-m = boom), rijmen, woordbeelden vergelijken (poes-loes) en herkennen een aantal woorden.

Van deze kinderen verwachten we dat ze probleemloos het einddoel van de methode behalen, dus minimaal AVI-E3.

Verschillende leesniveaus

Niet ieder kind in groep 3 heeft hetzelfde leesniveau. De verschillende leesmethodes die basisscholen gebruiken, houden daar rekening mee.

Veilig Leren Lezen: Zoem-versie

Veel scholen gebruiken de methode Veilig leren lezen. De nieuwste versie van deze methode, de Zoem-versie, werkt met basismaterialen die toewerken naar AVI-E3. Kinderen die nog moeite hebben met lezen, krijgen meer hulp van de leerkracht. Ze krijgen bijvoorbeeld extra uitleg vóór of na het klassikale uitlegmoment.

Daarnaast werkt de Zoem-versie van Veilig leren lezen met snuffelopdrachten. Dat zijn opdrachten die wat uitdagender zijn. Er zijn speciale snuffelmaterialen voor kinderen die al verder zijn in hun leesontwikkeling. Maar ook in de basismaterialen staan snuffelopdrachten, zodat ieder kind aan de moeilijkere stof kan snuffelen.

Bij het interactief lezen, een van de onderdelen van Veilig leren lezen, is ook ruimte voor niveauverschillen. Alle kinderen starten met hetzelfde verhaal. Halverwege lezen de kinderen die al goed kunnen lezen een ander deel van het verhaal dan de kinderen die nog moeite hebben met de letters. Uiteindelijk hebben alle kinderen beide delen van het verhaal nodig voor de vervolgopdrachten. Dat betekent dat kinderen met verschillende leesniveaus samen moeten werken.

Veilig Leren Lezen: Kim-versie

Van Veilig leren lezen is ook nog een oudere versie in de omloop: de Kim-versie. Deze versie duidt de verschillende leesniveaus aan met een zonnetje, maantje en sterretje. Kinderen die gemiddeld lezen, volgen de maanlijn. Kinderen die bij binnenkomst in groep 3 al kunnen lezen, volgen de zonlijn. De kinderen die moeite hebben met lezen, volgen de sterlijn. Ook de bijbehorende leesboekjes zijn ingedeeld in deze 3 niveaus.

Andere leesmethodes

Er zijn ook andere leesmethodes, zoals Lijn 3. Of de school volgt een eigen aanpak en werkt bijvoorbeeld met thema’s, waarin de letters en de klanken worden aangeboden.

Binnen Lijn 3 wordt op 3 leesniveaus gewerkt, aangegeven met sterren. Kinderen met een gemiddeld leesniveau volgen het 2 sterrenprogramma. Kinderen die wat meer moeite hebben met lezen, volgen het programma van 1 ster. Dit houdt in dat je kind verlengde instructie, extra tijd en oefeningen op maat krijgt. Het doel is hetzelfde als dat van de andere kinderen, namelijk toewerken naar minimaal AVI-E3. Kinderen die al goed kunnen lezen en wat meer uitdaging aankunnen, volgen het programma van 3 sterren.

Bekijk ook:

• Groep 3: een complete handleiding om jouw kind te helpen
• Wat leert mijn kind in groep 3?
• rekenen groep 3
• spelling groep 3
• woordenschat groep 3
• leren schrijven groep 3
• cito-toetsen groep 3
• redactiesommen groep 3
• werkbladen groep 3
• rekenspelletjes groep 3

Wat betekent een leesniveau voor je kind?

Als je kind meer uitleg nodig heeft, kun je hier als ouder van schrikken. Misschien ben je bang dat je kind dyslexie heeft. Moeite met leren lezen komt echter veel voor in groep 3: 10% van de kinderen kan het tempo niet bijhouden. Deze kinderen zijn in hun ontwikkeling nog niet helemaal toe aan leren lezen en schrijven. Ze zijn nog niet schoolrijp, zoals we dat met een mooi woord noemen. Met wat hulp lukt het wel.

Bij slechts 2 tot 4% van de kinderen is er sprake van dyslexie. Deze kinderen moeten nog meer moeite doen om te leren lezen, maar zullen het uiteindelijk ook kunnen.

Als kinderen al kunnen lezen of zich snel ontwikkelen, hoeven ze de letters niet meer te leren, want die kennen ze al. Wanneer de andere kinderen aan de hand van een nieuw woord instructie krijgen over een nieuwe letter, lezen deze kinderen teksten waarin hetzelfde woord centraal staat. Daarna krijgen alle kinderen opdrachten die uitdagen op het eigen niveau. De leerkracht zorgt ervoor dat ieder kind voldoende uitdaging én begeleiding krijgt. Dat is dus maatwerk.

Leren Lezen Kaarten – Letters en Woordjes

14,95

Op voorraad

Andere ouders kochten ook:

Toevoegen voor 29,95

Toevoegen voor 29,95

Op voorraad

Oefenboek Spelling Groep 3 – 1e helft schooljaar

Het oefenboek spelling groep 3 met alle spellingcategorieën die in de eerste helft van het schooljaar aan bod komen, zodat je met 10 minuten per dag de spelling van je kind aanzienlijk kunt verbeteren.

Selecteer het aantal

– Leren Lezen Kaarten – Letters en Woordjes aantal +

In mijn winkelwagen

Leren lezen: wat is belangrijk?

Om goed te kunnen lezen, zijn de volgende dingen belangrijk:

• woordenschat
• interesse in letters, woorden en geschreven taal
• plezier beleven aan lezen/boeken

Ook moet je kind leesrijp zijn. Gemiddeld is een kind dat rond de 6,5 jaar. Is je kind nog niet leesrijp? Dan heeft pushen of erbovenop zitten geen zin. Integendeel: het werkt averechts.

Plezier maken en kinderen laten ervaren dat boeken, letters en leren lezen leuk zijn, dat kan wel. Als kinderen ervaren dat leren leuk is, doen ze het graag en oefenen ze veel.

Aan spelletjes, boeken en educatieve oefensites geen gebrek. Hieronder vind je vooral tips waarbij je niet hoeft te zoeken of van alles hoeft aan te schaffen, maar waarbij samen plezier maken voorop staat.

Tips voor het herkennen van letters

Tip 1: zoek de letter

Spreek een letter af die je samen gaat zoeken: in huis of buitenshuis. Praat over de letter: bespreek de bogen, stokken, de uitspraak. Kent je kind er al woorden mee? Schrijf de letter op en neem die mee op jullie zoektocht. Soms ziet de letter er net iets anders uit en is het toch dezelfde letter. Denk maar aan hoofdletters of verschillende lettertypes. Er zijn ook letters die heel erg op elkaar lijken. En soms raak je in de war: de hoofdletter ‘i’ ziet er soms hetzelfde uit als de kleine letter ‘l’.

Verwonder je samen met je kind. Een spelletje om eindeloos te variëren en tussendoor te doen. Ook onderweg, op verpakkingen of in een boek zijn letters te vinden. Als je kind al wat kan lezen, kan het ook het woord lezen waarin de letter staat.

Tip 2: plak de letter

Neem een tijdschrift waarin geknipt mag worden en een groot vel papier. Zoek samen met je kind een letter uit. Praat over de letter en schrijf hem op het papier. Je kind mag dat natuurlijk ook doen. Zoek de letter in het tijdschrift, knip hem uit en plak hem op. Of knip het woord uit waar de letter in staat en omcirkel de letter.  

Tip 3: maak een letterboekje

Print de letterkaartjes en het letterboek (zie links hieronder) of maak ze zelf. Spreek een letter af die je kind wil ‘kopen’. Praat over de letter en schrijf hem op. Verzin woorden met de letter. Een letter mag in het groeiboekje als je kind de letter kan aanwijzen op de letterkaart, hem kan benoemen, schrijven of tekenen en er 3 woorden mee kan verzinnen.

Letterkaartjes

Letterboek

Tip 4:  boekentip voor het leren van letters

Een heel mooi boek om je kind letters te leren is Het Letterwinkeltje van Marianne Busser.
Opa Brom heeft een winkeltje vol letters in alle soorten en maten. Iedereen, van bakker tot koningin, koopt er letters voor winkelramen en naam- en uithangborden. Aan een meneer, die totaal geen idee heeft wat je met letters kunt doen, legt opa geduldig uit hoe je woordjes kunt maken. 

Tip 5: internettip voor het leren van letters

Letterfilmpjes van Veilig Leren Lezen: JufBijtje.nl

Tips om samen met je kind uit groep 3 te lezen

Tip 6: gebruik de meeleespijl

Als je samen met je kind leest, gebruik dan een meeleespijl. Deze is makkelijk te maken van een stukje gekleurd, dik papier. Knip een strook van ongeveer 2 centimeter breed en 8 centimeter lang. Maak aan de bovenkant een pijlpunt door vanaf het midden schuin naar de zijkanten te knippen. Laat je kind met de pijl tijdens het lezen onder de woorden bijwijzen in een vloeiende beweging, de hele regel langs. Van links naar rechts.

Bij oudere kinderen is een dunne zwarte of donkerblauwe pen geschikt. Laat je kind de woorden als het ware onderstrepen. Let erop dat ze niet vanaf de bovenkant bijwijzen. Als je kind het lastig vindt, kun je helpen door het zonder te lezen even te oefenen. Ook kan je het tijdens het lezen voordoen. Zorg dat je kind jouw voorbeeld volgt.

Het bijwijzen helpt de ogen met focussen op het te lezen woord, je kind hoeft minder te zoeken. De leesrichting wordt al lezende ondersteund. Heeft je kind moeite met de leesrichting, dan kan je de pijl per letter laten meeglijden onder het woord in het tempo dat je kind nodig heeft.  

Met de vinger bijwijzen is een minder goede manier. Normaal gesproken neem je onbewust al wat waar van de tekst die nog moet komen, wat belangrijk is in het lezen. Als je bijwijst met een vinger, kan dat niet. De hand dekt dan namelijk de tekst af.

Een doorzichtige leesliniaal kan een hulpmiddel zijn als kinderen bij het zelfstandig lezen de pen of pijl niet goed kunnen hanteren. Het nadeel is dat kinderen daarmee de leesrichting niet kunnen volgen.

Tip 7: zoemend lezen

We zijn gewend dat kinderen in groep 3 leren lezen door te ‘hakken en plakken’. Spellend lezen noemen we dat. Ook het ‘zoemend lezen’ speelt een belangrijke rol als je kind leert lezen. Dit houdt in dat je kind tijdens het lezen van een woord de klanken aanhoudt, net zolang tot het de volgende klank heeft ontcijferd. Al lezend verbindt je kind alle klanken met elkaar, bijvoorbeeld ‘vvvisss’. Daardoor gaat je kind sneller ‘vloeiend en vlot’ lezen.

Het ‘hakken’ blijft belangrijk, maar dan vooral voor het spellen. Gebruik het zoemend lezen om je kind te helpen moeilijke woorden te lezen of als het problemen heeft met de leesrichting. Doe zelf zachtjes mee.

Tip 8: als een leuk verhaal te moeilijk is

Soms wil je kind een verhaal lezen dat nog net iets te moeilijk is. Stimuleer je kind en maak er een spelletje van. Lees het verhaal samen met je kind. Lees zelf hardop en gebruik daarbij de meeleespijl. Zorg dat je kind goed meeleest. Laat je kind in iedere zin zelf een paar woorden hardop lezen. Spreek af hoe je aangeeft dat je kind aan de beurt is.

Een variatie is om vooraf uit een stukje tekst een aantal woorden te halen om te oefenen. Of om bij iedere regel je kind het laatste woord te laten lezen. Lees het verhaal een aantal keer op deze manier en laat je kind steeds meer zelf lezen.

Tip 9: boekentip voor lezen in groep 3

Strip voor beginnende lezers van Uitgeverij Zwijsen is speciaal gemaakt voor kinderen uit groep 3 en 4. Het lettertype is goed leesbaar en de illustraties helpen bij het begrijpen van de tekst. In het boek staan verhalen van verschillende schrijvers en tekenaars op verschillende niveaus.

Tip 10: internettip voor lezen in groep 3

Basisonderwijs Online biedt een verzameling educatieve apps die handig zijn als je kind leert lezen.

Tips om je kind leeskilometers te laten maken

Tip 11: breng leeskilometers in kaart en beloon het lezen

Er zijn verschillende manieren om de ‘gelezen kilometers’ bij te houden. Het makkelijkste is een kaart met vakjes om in te kleuren. Zelf getekend met bijvoorbeeld een vliegtuig, auto of spoorbaan. Of gebruik een papieren centimeter van de bouwmarkt, of de Lees-beter-meter (zie besteltip hieronder).

Als je het leuk vindt met je kind te knutselen, kunnen jullie een leesrups maken. Knip uit gekleurd papier cirkels of gebruik ronde vouwblaadjes. Laat je kind een kop en een staart tekenen. Maak de kop en de staart met wasknijpers vast aan een lijntje, of gebruik hiervoor een kerstkaartenlijn met vaste knijpers. Tussen kop en staart komt een cirkel. Iedere dag als je kind gelezen heeft, mag het iets plakken, tekenen of schrijven op de cirkel. Denk aan plaatjes van eten (leesvoer), een sticker, een gelezen woord of een tekeningetje van het boek. Als de cirkel vol is of het boek uit is, schuift de staart op en voeg je een nieuwe cirkel toe.

Tip 12: dobbelsteenlezen

Ga met je kind eens dobbelsteenlezen! Het aantal ogen geeft aan hoe of door wie er gelezen wordt. Spreek af hoeveel tekst je bij elke beurt leest: een alinea, of bijvoorbeeld een aantal zinnen. Kleine stukjes werken goed, dan blijft het leuk en afwisselend.

Verzin samen met je kind de regels of gebruik het voorbeeld:

Een variatie, geschikt voor wat oudere kinderen, is dobbelsteenlezen met intonatie:

Tip 13: stimuleer stillezen

Spreek met je kind 3 momenten af om stil te lezen, meer mag natuurlijk ook. Begin met hardop lezen. Lees zelf een bladzijde voor, laat daarna je kind een bladzijde voorlezen en lees daarna in koor (tegelijkertijd). Daarna gaat je kind stillezen. Spreek af hoeveel bladzijdes, bijvoorbeeld 3. Herhaal daarna eventueel nog een keer. Dat kan met het hardop lezen erbij. Of spreek, als het stillezen goed gaat, een tijdsduur af dat je kind stil verder leest (bijvoorbeeld 15 minuten).

Tip 14: besteltip

Bestel de Lees-beter-meter van De Dyslexie-Express. Als je kind gelezen heeft, mag het een stukje rails inkleuren. Er zijn een aantal stationnetjes, met telkens een trein die sneller kan. Op de achterkant staat wat vloeiend lezen is.

Tip 15: boekentips voor samen lezen met je kind

Leuke boeken om samen te lezen zijn de Samenlezers en Toneellezen van uitgeverij Zwijsen. Samenlezers zijn boeken die je samen leest. De een leest de eenvoudige tekst voor, de ander de iets moeilijkere tekst. Handig voor broertjes en zusjes met verschillende leesniveaus. Bij Toneellezen bestaan de teksten vooral uit dialogen, zodat de lezers elkaar steeds afwisselen. Er zijn meerdere rollen te verdelen, dus de verhalen zijn ook geschikt voor meer dan 2 lezers.

Tip 16: internettip voor AVI-lezen

Kijk eens op de site Ralfilezen.nl. Ralfi is een leesprogramma dat op scholen gebruikt wordt voor kinderen die het lezen grotendeels beheersen, maar traag blijven lezen. Ze behalen minder dan 2 AVI-niveaus per jaar. Er wordt gewerkt met teksten die aansluiten bij de leeftijd van de kinderen en niet bij het AVI-niveau. Deze teksten worden in 1 week 5 keer gelezen volgens een bepaalde opbouw.

Ralfi-light is een variant waarbij de tekst niet herhaald gelezen wordt.

Tot zover onze tips voor leren lezen in groep 3. Wil je meer informatie? Bekijk ook ons artikel over begrijpend lezen.

Veel leesplezier!

Sophie Dekker, BEd MSc Master SEN

Sophie is Remedial Teacher en bestuurslid van de Landelijke Beroepsgroep voor Begeleiders in het Onderwijs.

Over Sophie