Vlot en goed leren lezen in groep 3 van de basisschool is belangrijk, omdat bij veel vakken op school teksten een belangrijke rol spelen. Denk maar aan redactiesommen (verhaaltjessommen) bij het vak rekenen.

Maar… lezen is niet alleen een noodzakelijke vaardigheid, het is ook iets waar je veel plezier aan kunt beleven! “Beginnende geletterdheid” is één van de fases die vooraf gaat aan leren lezen. Het is een zeer belangrijke fase en wanneer spelletjes en activiteiten in groep 2 doordacht en volgens een plan worden aangereikt, hebben kinderen een betere start in groep 3. Dit geldt voor elk kind!

Bekijk ook:

• Wat leert je kind in groep 2?
• Spelletjes groep 2: woordenschat uitbreiden met 9 spellen
• Rekenspelletjes groep 2: uitleg en 16 spelletjes
• Rekenvoorwaarden groep 2: Voordat je kind sommen kan maken
• Hakken en plakken in groep 2
• Letter leren schrijven
• Op zoek naar een leuke activiteit? Ga thuis handletteren!
• Is je kind een vroege leerling? Dan moet je dit weten
• Wat moet je kind eind groep 2 kunnen?
• 6x leuke bordspellen voor kinderen

Thuis kun je meehelpen met het leggen van een goede basis. In dit artikel vind je allerlei spelletjes en activiteiten die bij de ‘beginnende geletterdheid’ passen. Je kind leert goed te luisteren naar de afzonderlijke klanken van een woord of klankgroep (‘vroeger’ noemde men een klankgroep, een lettergreep). Deze vaardigheid is nodig bij spelling / schrijven.

In deze fase leren kinderen ook de basisprincipes van lezen en schrijven, namelijk dat klanken zijn om te zetten in letters en dat letters samen een woord vormen. Omgekeerd leren ze ook dat letters, klanken weergegeven, dit noemen we het ‘alfabetische principe’.

Alfabetspelletjes groep 2

Het alfabet is iets anders dan het alfabetische principe. Het is niet aan te raden om je kind het alfabet te leren als het in groep 2 zit. Kinderen raken er vaak van in de war; de klanken van de letters van het alfabet klinken namelijk anders dan de klanken van de leesletters. De letters van het alfabet worden ook anders geschreven, het zijn immers de hoofdletters die in het alfabet gebruikt worden. In groep 2 en begin groep 3 leren kinderen eerst alleen maar de (kleine) leesletters.

Er is in de speelgoedwinkel een groot aanbod van spelletjes waarbij de letters centraal staan. Check voor de aankoop wel welk type letters het spel gebruikt: de leesletters of de hoofdletters. Kies voor niveau groep 2 en 3 kinderen, spelletjes die alleen de kleine letters gebruiken. Wen jezelf aan dat je de letters benoemt zoals je ze spelt. b = “buh” (en geen bee) s = “sss” (en geen es). Laat ook het verschil horen tussen korte klanken en lange klanken.

Voorbeelden zijn:
a = à (kort) en aa = aaa (lang). Zo leert je kind thuis wat het ook in de klas aangeboden (gaat) krijg(t)en. Let op: De q, x, y en c doen nog niet mee!

Een heel leerzaam spel om thuis te spelen is Gevonden!

1. Waardering 5 uit 5

   Mirjam – 14 oktober 2022

   Heel leuk spel

Gevonden! – De slimste speurtocht in huis

Waardering 4.88 op 5 gebaseerd op 8 klantbeoordelingen

(8 klantbeoordelingen)

14,95

Op voorraad

Selecteer het aantal

– Gevonden! – De slimste speurtocht in huis aantal +

Voeg toe

Letters leren: 14 spelletjes voor groep 2

Aan -leren lezen- gaan een aantal vaardigheden vooraf. Die vaardigheden worden in groep 1-2 aangeboden en zo worden kinderen voorbereid op het leesproces van groep 3. Onderzoek wijst uit dat de twee krachtigste voorspellers voor succes tijdens het leren lezen, fonologisch bewustzijn en letterkennis zijn. Onderstaande spelletjes zijn dan ook gericht op deze beide vaardigheden, te beginnen met fonologisch bewustzijn.

1. Rijmen (I)

Inzicht hebben in klanken die rijmen is een vaardigheid die hoort bij ‘fonologisch bewustzijn’ Voor veel kinderen is dit best lastig om te doorgronden. Dit klankspelletje is een eerste stap om het rijmen onder de knie te krijgen.

Maak een verhaaltje waarbij je gebruik maakt van de begin zin:

• “Pi pa p…”  Hier volgt een voorbeeld:
• Pi pa poma, straks gaan we naar …. (oma)
• Pi pa pauto, we gaan met de ….. (auto)
• Pi pa puren, jij mag …… (sturen)
• Pi pa pagent, oh nee!! Dat mag niet van de ….. (agent)
• Pi pa peten, straks gaan we …. (eten)
• Pi pa porteltjes, we eten aardappels met …. (worteltjes)
• Pi pa paken, dat zal lekker …. (smaken)

2. Rijmen (II)

Moeilijker is het wanneer je een woord zegt en je kind mag er een rijmwoord op verzinnen. Geef als voorbeeld jouw naam en het rijmwoord jouw naam met een p er voor. Gegarandeerd plezier! ☺  (Mirjam – Pirjam)

3. Rijmen (III)

Nog moeilijker is het wanneer je kind moet rijmen met een bestaand woord, op een bestaand woord:

• rug –plug
• haar – raar
• paard – baard etc.

4. Opzegversjes en liedjes zingen

Samen liedjes zingen of opzegversjes zeggen zijn ook manieren om het rijmen te oefenen en de fonologische ontwikkeling te stimuleren. Vind je kind het lastig om de woorden te onthouden? Je kunt het opzegversje of liedje met plaatjes ondersteunen, zodat je kind de woorden of stukjes tekst makkelijker kan oproepen.

5. “Hoor jij het woord?”

Bij dit spelletje leert je kind een trefwoord in een reeks te herkennen en daarop te reageren. Je zult merken dat dit best nog lastig kan zijn ☺ Het gaat als volgt: je spreekt af wat het trefwoord is (eigen naam van je kind is het makkelijkst). Jullie spreken af dat zodra jouw kind zijn/haar naam hoort, in de handen klapt (of een muziekinstrumentje gebruikt, wat maar leuk is) Daarna noem je een reeks van 4 of 5 namen waarvan 1, de naam van je kind is.

Je kunt het steeds moeilijker maken:

• Eigen naam + namen van bekenden
• Zelfstandig naamwoorden (raam-pen-kast-hond-paard-kabouter-etc.)
• Bijvoeglijke naamwoorden (lief-aardig-rode-zilveren-leuke-griezelige-etc.)
• Werkwoorden (lopen-zwemmen-fietsen-voetballen-paardrijden-eten-etc.)
• Onzin woorden (pakka-hiekel-stirm-refta-wabalo-etc.)

In de laatste reeks zijn vooral de klanken belangrijk. Klanken kunnen onderscheiden (en onthouden) is heel belangrijk bij leren lezen! Denk maar aan de letters spellen (verklanken) en vervolgens de klanken aan elkaar plakken tot een woord.

6. “Hoor jij het geluid?”

Een eenvoudig spelletje waarbij je kind een geluid mag opsporen. Gebruik bijvoorbeeld een muziekdoosje. Vraag je kind even naar een andere ruimte te gaan. Wind het muziekdoosje op en verstop het ergens in de ruimte. Vraag je kind binnen te komen en laat het zo snel als mogelijk het muziekje opsporen. Geen muziek meer? Dan is de tijd voorbij en kun je zeggen waar het ligt.

7. “Jij mag mij nazeggen!”

Napraten vinden veel kinderen een grappige activiteit… Bij dit spelletje ‘moet’ je kind napraten. Zeg elke zin duidelijk voor, waarna je kind het mag nazeggen. Let hierbij op dat ook de kleine woorden als: de, het, is, hoe, worden uitgesproken.

Begin met het nazeggen van zinnen met twee of drie woorden. Bijv.

• Het water kookt
• Noah speelt
• Slaap jij?
• Loes breit
• De kat miauwt
• Hoe heet jij?
• We hebben feest
• Het krijt krast
• Zaagt Jan recht?

De zinnen kun je langer maken zodra je kind bovenstaand spelletje kan.

Het nazeggen van zinnen met vier, vijf of zes woorden. Bijv.

• Sven schrijft een brief
• Ik ga vanmiddag voetballen
• Ik heb kool met saus gegeten
• Papa loopt naar zijn auto
• De mol wroet in de grond
• Het is buiten lekker fris
• De auto stopt voor de deur
• Trek maar gauw je schoenen aan
• Hugo zwaait naar de witte trein
• Wout weet waar Willem woont
• Op de kermis staat een schiettent
• Karin kan haar krullen niet kammen
• Tante Fien geeft de planten water

Je zult merken dat het lang niet zo makkelijk is voor je kind als dat het lijkt. Hier volgen nog zinnen van zeven woorden…

• Vanmiddag gaan we zwemmen in het zwembad
• Wij gaan op schoolreis naar de dierentuin
• Zij geeft een koekje aan de olifant
• De kabouter droeg een mooie, rode puntmuts
• Soms gooit iemand pinda’s in een kooi
• Pieter koopt voer voor zijn nieuwe vogels

Voor een vlot verloop van dit spelletje is het handig wanneer je ongeveer tien zinnen op papier hebt klaar staan.

Tip: Zinnen maak je gemakkelijk langer, door gebruik te maken van bijvoeglijk naamwoorden.

Bijvoorbeeld:

• Vanmiddag gaan we zwemmen in het grote, overdekte zwembad.

8. Klankenmemory

Nodig: een aantal kaartjes van het spel Memory. De afbeeldingen leg je op tafel naar boven. Je moet ze dus kunnen zien. Van elk 1 afbeelding en zoveel als leuk is. Eerst benoem je samen alle plaatjes. Dan leg je vier afbeeldingen met verschillende beginletters op een rij en vraagt: “Welk plaatje begint met een vvv (v)” Je kind wijst dan het plaatje met de vis aan. Moeilijker wordt het wanneer je het spel op de volgende manier speelt:

1. Je legt acht kaartjes naast elkaar en vraagt: “welk plaatje begint met een ggg (keelklank voor g)?” Je kind wijst dan het plaatje met daarop een golf.
2. Welk plaatje begint met een rrr (r)? Je kind wijst het plaatje waarop rook staat afgebeeld. Zo ga je verder. Je kunt het ook om de beurten spelen als je kind al een beetje handig is geworden in het bepalen van de begin klank.

Dit spel kan je ook doen met de eindklank van een woord.

Dit spel kun je ook zonder plaatjes doen. Dan zeg je een woord en vraagt vervolgens welke klank hoorde je aan het begin? Of: welke klank hoorde je aan het eind?

9. Zoek dezelfde letter

Op internet kun je via de zoekopdracht ‘flitskaartjes letters’ downloads vinden om kaartjes met daarop 1 letter te kunnen printen.

Als je deze kaartjes twee keer uitprint en er kaartjes van knipt. Kun je het volgende spelletje spelen: Leg links van een gekleurd touwtje een letter kaartje. Leg rechts van het touwtje 4, 5 of 6 verschillende letters, waarvan 1 overeen komt met de letter die je links van het touw hebt gelegd. Een aantal letters kunnen voor je kind lastig zijn. Bijvoorbeeld i en j of f en r of w en uu of b, p en d. Leg uit wat het verschil is en speel het met regelmaat.

10. Zoek hetzelfde woord

Je kunt dit spel (zoek de letter) ook spelen met woordkaartjes. Het gaat er dan niet om dat je kind deze woorden moet kunnen lezen maar kunnen matchen nadat het heeft vergeleken.

Je kunt deze spellen ook op papier spelen. Via Pinterest zijn veel werkbladen te vinden. Voor een kind is het vaak minder leuk om zelfstandig een werkblad te moeten maken. Je kunt dit voorkomen door jezelf een actieve rol te geven en jullie samen plezier hebben. En als dan veel auditieve spelletjes gespeeld zijn en je kind is nieuwsgierig naar de naam van de letters, dan kun je overgaan op onderstaand spelletje ☺

Het leren van letters kun je gepaard laten gaan met gebaren en een plaatje dat een relatie heeft met de letter die aangeboden wordt. Een leuke, maar dure methode is Spreekbeeld (www.spreekbeeld.nl ). Doordat deze methode drie zintuigen gebruikt bij het leren van de letters, onthoudt je kind deze gemakkelijker!

Op internet zijn ook letterkaartjes te downloaden (niet van Spreekbeeld). Dit zijn kaartjes met enkel de kale letter. Je kunt zelf een bijpassend plaatje op de achterkant van het letterkaartje plakken. Bijvoorbeeld: op het kaartje met de p op de achterkant een plaatje van een pet.

11. Hoe heet de letter?

Nodig: losse kaartjes met daarop alle letters (met uitzondering van: q, x, y en c), de dubbelklanken: aa, ee, uu, oo en de twee teken klanken: eu, ui, au, ou, oe, ei, ie en ij. Begin met bijvoorbeeld enkele letters uit de naam van je kind. Herhaal deze dagelijks of zo vaak je kind behoefte heeft. Breid het aanbod letters uit zodra je merkt dat je kind dat aan kan.

12. Letterbingo

Samen lezen uit: “Het grote abc van Tuk”

Een letterboek met korte verhaaltjes. Leuk voor ’t slapen gaan.

13. Stap op de woorden

(zie voorbeeldzinnen van het spel: “Jij mag mij nazeggen!”)

Dit spel kun je in de tuin, het park of tijdens een wandeling doen. Het gaat zo: Jij zegt een zin. Je kind mag de zin nazeggen, maar terwijl hij/zij dat doet maakt het een sprong of grote stap bij ieder afzonderlijk woord. Je kunt het ook om de beurt spelen. Voor kinderen is het soms ook leuk om er een score van bij te houden.

14. Gooi de bal

Dit spel kun je met meerdere kinderen spelen. Je hebt daarbij een bal nodig. Degene die de bal heeft vraagt: “Welke beginklank hoor je bij TEEN?” Daarna gooit hij de bal naar iemand toe en na het vangen van de bal beantwoordt hij de vraag. Nu is de beurt aan degene die de bal toegeworpen heeft gekregen. Moeilijker wordt het wanneer het volgende woord moet beginnen met de eindklank van het vorige woord.

Zomervariant: gebruik een ballon gevuld met water.

Spelletjes met letters online spelen?

• Op de site www.hethofderspelen.nl vind je onder de link: “kleur, vormen en oefenen” en “Taal” bijpassende spelletjes.
• Via deze link vind je een spel waarbij je dezelfde letters mag zoeken. Op school heet dit: visuele discriminatie.
• Via deze link kan je letter memory spelen.
• Via deze link kan je horen hoe je de letters goed uitspreekt.

Mirjam de Reus, BEd, Remedial Teacher

Mirjam is Remedial Teacher en volgde de PABO (Bachelor of Education)

Over Mirjam