Als je kind in groep 2 zit, komt er een moment dat hij de overstap naar groep 3 gaat maken. Maar wanneer is dit nu een goed moment? Twijfel jij of je er goed aan doet om je kind al die overstap te laten maken? Of merk jij juist dat je kind er al aan toe is om naar groep 3 te gaan en vraag je je af of groep 2 nog voldoende uitdaging biedt?

Geen enkel kind ontwikkelt zich op een zelfde manier. Er zijn altijd verschillen en dat mag ook. Je wilt als ouder het liefst dat je kind op de juiste plek zit, in de juiste groep, een plek waar je kind zich optimaal ontwikkelt. Gelukkig kan de leerkracht meedenken in het maken van juiste keuzes. Zeker bij de overgang van groep 2 naar 3.

Waar kun je als ouder nu op letten als het gaat om die overgang? In dit artikel beschrijf ik de criteria die de meeste scholen hanteren om een weloverwogen keuze te maken voor jouw kind. Deze criteria staan meestal beschreven in een protocol. Het zogenaamde overgangsprotocol.

Protocol groep 2 naar 3

De meeste basisscholen werken met diverse protocollen. Hierin staat beschreven hoe de school omgaat met bepaalde vraagstukken. Voor de overgang van groep 2 naar 3 wordt vaak ook zo’n protocol gehanteerd. In dit zogenaamde overgangsprotocol staan criteria, waar een kleuter gemiddeld aan moet voldoen, om een goede overstap naar groep 3 te kunnen maken. Een kind moet immers wel bepaalde voorwaarden beheersen om te kunnen starten met het leren lezen en rekenen in groep 3. Niet alle voorwaarden zullen altijd even goed worden beheerst, dat hoeft geen probleem te zijn. Zolang er maar een stevige basis is en je kind laat zien dat er ontwikkeling zichtbaar is, zal de leerkracht er alle vertrouwen in hebben om je kind door te laten stromen naar groep 3.

In het overgangsprotocol staan criteria beschreven die belangrijk zijn voor de overgang naar groep 3. De leerkracht van je kind zal deze criteria naast de ontwikkeling van je kind leggen en dit samen met jou als ouder bespreken.

Oefening Rekenen Groep 2 (Gratis)

Download

Werkbladen Groep 3 Rekenen (Gratis)

Download

Criteria overgang groep 2 naar 3

Welke criteria er in het protocol staan beschreven, kan verschillen per school. Het is wellicht fijn als je twijfels hebt over je kind om de leerkracht eens te vragen naar deze criteria. Zo krijg je als ouder ook zicht op wat er wordt verwacht van je kind voor de overgang naar groep 3.

Over het algemeen zijn dit de criteria waar naar gekeken wordt

• Hoe is de cognitieve ontwikkeling?
• Hoe is de sociaal emotionele ontwikkeling?
• Hoe is de motorische ontwikkeling?

Deze 3 criteria zijn belangrijke pijlers om een weloverwogen beslissing te maken of je kind rijp is voor de overgang naar groep 3.

Gaan we wat specifieker kijken naar de 3 verschillende ontwikkelgebieden dan hanteren de meeste scholen onderstaande criteria:

Cognitieve ontwikkeling

• Ontluikende- en beginnende geletterdheid
• Beginnende gecijferdheid
• (auditieve) informatieverwerking
• Mondelinge taalvaardigheid

Sociaal emotionele ontwikkeling

• Zelfbeeld
• Zelfvertrouwen
• Zelfstandigheid
• Zelfredzaamheid
• Intrinsieke motivatie
• Weerbaarheid
• Omgang met andere kinderen
• Concentratie
• Taakgerichtheid

Motorische ontwikkeling

• Is het kind voldoende in staat om het schrijfproces op te pakken

Om deze ontwikkeling van je kind goed in beeld te kunnen brengen, hebben de scholen een leerlingvolgsysteem. Hiermee kunnen de leerkrachten precies zien wat er al goed gaat en waar extra aandacht aan besteed moet worden.

1. Waardering 5 uit 5

   Mirjam – 14 oktober 2022

   Heel leuk spel

Gevonden! – De slimste speurtocht in huis

Waardering 5.00 op 5 gebaseerd op 4 klantbeoordelingen

(4 klantbeoordelingen)

€14,95

Op voorraad

Selecteer het aantal

– Gevonden! – De slimste speurtocht in huis aantal +

Voeg toe

Bekijk ook:

• De leerlijn motoriek in groep 1 en 2

Leerlingvolgsysteem groep 2

Het leerlingvolgsysteem is dus een belangrijk middel voor de leerkracht om de ontwikkeling van je kind goed te kunnen volgen. Dat begint al in groep 1 en loopt door tot aan het einde van groep 2. De leerkracht zal jou als ouder vertellen hoe deze ontwikkeling verloopt. Als je kind in groep 2 zit, zal ook besproken worden in hoeverre je kind klaar is voor de overgang naar groep 3.  Als er twijfels zijn bij de leerkracht, zal ze dit op tijd met je bespreken zodat je zelf ook na kunt denken over de gevolgen voor je kind. Soms kun je je kind helpen om nog net even dat duwtje te geven om toch voldoende basis te hebben voor de overgang naar groep 3. Je kunt dan gericht rekenspelletjes, taalspelletjes doen. Overleg vooral ook de leerkracht op welke gebieden je je kind kunt helpen in de ontwikkeling en hoe je dit het beste kunt doen.

Overgang groep 2 naar 3 en de inspectie

Vroeger waren de kleuterschool en de lagere school nog twee aparte scholen. Een kind ging pas naar klas 1 als het voor 1 oktober 6 jaar werd. Tegenwoordig is dit al lang niet meer zo. Er wordt nu veel meer gekeken naar de ontwikkeling in plaats van alleen maar naar de leeftijd.

De inspectie heeft hierover ook een duidelijk uitgangspunt:

“De inspectie verwacht van de school dat er duidelijke criteria zijn opgesteld om een weloverwogen beslissing te nemen over vertragen of versnellen bij kleuters en dat zij ouders in dit proces betrekken”

Herfstleerlingen

Als je kind jarig is in de herfst, kan het soms lastig zijn om te bepalen of je kind al op jonge leeftijd doorstroomt naar groep 3. Het kan dus zijn dat een kind nog 6 jaar moet worden in oktober, november of december en al naar groep 3 doorstroomt. Sommige kinderen zijn vroeg rijp en kunnen die overgang prima aan. Waar er vroeger nog echt een grens van 1 oktober werd gehanteerd, wordt er tegenwoordig dus vooral gekeken naar de opgestelde criteria. Als een kind vroeg rijp is, mag het nog voor zijn zesde verjaardag doorstromen naar groep 3.

Heb jij een herfstkind, bespreek dan goed met de leerkracht wat de verwachtingen zijn. Als ouder heb je niet altijd goed zicht op hoe de ontwikkeling van je kind verloopt. Door dit te bespreken kom je niet voor verrassingen te staan, als blijkt dat je kind toch wel of toch niet doorgaat naar groep 3.

Ook andersom geldt dat het kan zijn dat je kind, ondanks dat hij in de herfst 6 jaar wordt, niet rijp is voor groep 3. Dat de ontwikkeling nog onvoldoende is om aan te sluiten op het aanbod van groep 3. Je kind verlengt dan nog een jaar groep 2 en gaat naar groep 3 op het moment dat hij al bijna 7 jaar wordt.

Tijdpad beslissingsprocedure

Het is fijn als je als ouder op tijd op de hoogte wordt gebracht of je kind wel of niet aan het eind van groep 2 naar groep 3 gaat. De meeste scholen hebben dit tijdpad beschreven in het overgangsprotocol. Dat ziet er dan als volgt uit:

Oktober/november/december groep 2

• signalering, welk kind behoort tot de risicogroep
• start overleg met leerkrachten en intern begeleider
• overleg ouders over de ontwikkeling van het kind, maar ook het aangeven van twijfel als deze er zijn

Januari – maart groep 2

• verzamelen van informatie
• overleg met de ouders over ontwikkeling van het kind
• bespreken eerste overweging wel/ niet doorgaan naar groep 3

Mei groep 2

• definitieve beslissing over verlenging of overgang

Voor- en nadelen te vroeg doorstromen naar groep 3

Voordelen

Als je kind vroeg doorstroomt naar groep 3 omdat hij op alle 3 ontwikkelgebieden laat zien dat hij er aan toe is, dan kan dat voordelen opleveren. Je kind krijgt op het juiste moment de leerstof aangeboden waar het aan toe is. Als je een kind onnodig lang laat kleuteren, loop je namelijk het risico dat hij zich gaat vervelen. Dit kan weer consequenties hebben voor negatief gedrag, maar ook op onderpresteren. Ieder kind heeft het nodig om uitgedaagd te worden om weer een volgende stapje te zetten.

Nadelen

Als je kind te vroeg doorstroomt naar groep 3, voordat het een goede basis beheerst vanuit groep 2, dan loop je het risico dat je kind een ontwikkelachterstand oploopt. Er wordt teveel van je kind gevraagd aan vaardigheden waar hij nog niet aan toe is. Dit kan ervoor zorgen dat je kind onzeker wordt. Deze onzekerheid kan tot gevolg hebben dat je kind zich terugtrekt, faalangst ontwikkelt of juist in zijn gedrag zijn onzekerheid overschreeuwt. Ook loop je het risico dat je kind zijn hele schoolloopbaan tot en met groep 8, op zijn tenen moet lopen. Vaak is het kind de jongste en ook op sociaal emotioneel gebied kan dat negatieve gevolgen hebben. Je kunt je vast voorstellen dat dat veel energie kost. Het is dus belangrijk dat je je kind de tijd geeft om te rijpen voor het naar groep 3 gaat.

Twijfel over de overgang groep 2 naar 3

De meeste kinderen doorlopen de kleuterperiode volgens de algemene richtlijnen. De kans is dus groot dat er bij jouw kind geen sprake is van twijfel over wel of niet doorgaan naar groep 3. Maar soms is er wel twijfel. Dat kan bij de leerkracht zijn, maar ook bij jou als ouder. Het is goed om die twijfel samen met de leerkracht te bespreken. Vaak kan de leerkracht de twijfel wegnemen of aangeven wat je als ouder zou kunnen doen om je kind een handje te helpen in de ontwikkeling.

Tips om je kleuter een handje te helpen

Als de leerkracht heeft aangegeven dat het fijn zou zijn dat je als ouder je kind een handje helpt in zijn ontwikkeling, dan volgen hier een paar tips!

Tips

• Oefen de cijfers door de getallen 1 t/m 10 in een kartonnen bakje te schrijven. Laat je kind steentjes zoeken, of eikeltjes in de natuur en leg in elk bakje precies het goede aantal
• Laat je kind van jouw handen op karton een omtrek tekenen. Knip de handen uit en lak de nagels. Goed voor de motoriek!
• Speel ‘ik zie ik zie en het begint met de letter….’
• Noem een woord en laat om de beurt een rijmwoord bedenken
• Hak een woord in klanken en laat je kind bedenken welk woord het is
• Onderneem regelmatig iets met je kind waardoor hij andere kinderen ontmoet, bijvoorbeeld naar de speeltuin, of de kinderboerderij
• Laat je kind helpen met huishoudelijke klusjes om het samenwerken te stimuleren

Blijft mijn kind nu zitten in groep 2?

Als je samen met de school hebt besloten om je kind toch nog een jaartje groep 2 te laten doen, dan noemen we dat kleuterverlenging. Je kind blijft niet zitten en doet in groep 2 ook niet precies hetzelfde weer als in het afgelopen schooljaar. Het is belangrijk dat je kind in het verlengde schooljaar vooral werkt aan de leerdoelen waar hij aan toe is. Dat betekent dat de leerkracht goed kijkt naar activiteiten waar je kind behoefte aan heeft. Als je kind bijvoorbeeld nog veel moeite heeft met de motoriek, dan is het fijn als er gerichte motorische opdrachten gedaan worden, zoals knippen, plakken, bouwen, kleien, enz. Je mag van de school verwachten dat er goed naar het aanbod wordt gekeken om ervoor te zorgen dat je kind zich zo optimaal mogelijk ontwikkelt.

Vaak merk je na een jaar kleuterverlenging, dat je kind aan het eind van groep 2 een stevige basis heeft ontwikkeld. Soms blijven er zorgen om de ontwikkeling en kunnen kinderen soms meer nodig hebben dan de basisschool kan bieden. Het is dan goed om deze zorg tijdig te signalering, samen met de leerkracht, om de juiste hulp in te schakelen.

Bekijk ook:

• Wat moet je kind eind groep 2 kunnen?
• spelling groep 3
• cito-toetsen groep 3
• redactiesommen groep 3
• werkbladen groep 3
• rekenspelletjes groep 3
• leren schrijven groep 3
• grove motoriek in het basisonderwijs

Misschien vind je deze artikelen over educatief speelgoed ook leuk:

• Kralenplank: laat je kleuter lerend spelen

Marja Wouda

Marja (MSEN) is Remedial Teacher, Intern Begeleider, Kindercoach en behaalde een Bachelor of Education (PABO) en een Master SEN.

Over Marja