Wanneer is een kind hoogbegaafd?
Naar schatting is 2,5% van de bevolking hoogbegaafd. Nederland heeft ongeveer 430.000 hoogbegaafde mensen. Wat betekent hoogbegaafdheid? Hoe weet je of je kind hoogbegaafd is? En wat betekent dit voor zijn ontwikkeling? Je ontdekt het in dit blog.
Is mijn kind hoogbegaafd?
Er is de laatste jaren steeds meer aandacht voor hoogbegaafdheid, ook bij kinderen. En dat is fijn. Hoogbegaafde kinderen hebben behoefte aan een steunende begeleiding in hun leerontwikkeling.
De ondergrens voor hoogbegaafdheid ligt bij een IQ-score van 130. Er zijn ook kinderen die een intelligentie hebben van 145 of meer. Er wordt dan gesproken van uitzonderlijk hoogbegaafd. Naast dat een kind kan uitblinken in intellectuele vermogens, hebben hoogbegaafde kinderen ook een groot oplossingsvermogen, beeldend vermogen en zijn ze sensitief ingesteld.
Om erachter te komen of je kind daadwerkelijk hoogbegaafd is, kan een IQ onderzoek door een geregistreerde orthopedagoog of gz-psycholoog-generalist hier duidelijkheid over geven.
Zo kun je hoogbegaafdheid herkennen bij kinderen
Een hoogbegaafd kind herkennen? Er zijn diverse criteria die horen bij de ontwikkeling van een hoogbegaafd kind. De meest voorkomende en opvallende kenmerken zijn:
Kritisch en nieuwsgierig ingesteld zijn
Een hoogbegaafd kind kan je de oren van het hoofd vragen, zo lijkt het wel. Ze nemen niet zomaar genoegen met een antwoord maar willen graag weten waarom dingen gedaan worden. En hoe. Soms lijkt het voor de ander of een hoogbegaafd kind altijd het laatste woord wil hebben. Dit is niet de bedoeling, wel is er een grote behoefte om de wereld om zich heen te begrijpen.
Enorm goed geheugen
Het onthouden van dingen gaat hoogbegaafde kinderen goed af. Vooral het langetermijngeheugen is sterk ontwikkeld. Zo kunnen ze nog weten dat ze op 2-jarige leeftijd naar een treinmuseum zijn geweest. Vooral als treinen (zoals in dit voorbeeld) hun interesse heeft, slaan ze dit goed op in het geheugen.
Oefening Rekenen Groep 2 (Gratis)
Oefenbladen Groep 3 Rekenen (Gratis)
Oefenbladen Groep 3 Spelling (Gratis)
Ontwikkelingsvoorsprong
De meeste hoogbegaafde kinderen zullen eerder gaan praten in hele volzinnen, lopen en lezen. Er zijn echter ook hoogbegaafde kinderen die hier juist later mee starten. Frappant detail: de angst die ze hierbij drijft is de kans om het niet meteen goed te doen (perfectionisme) of op te vallen (onderpresteren). Qua taalgebruik kunnen ze ‘ouwelijk’ overkomen bij anderen en zijn ze vaak in het gezelschap van oudere kinderen of volwassenen te vinden.
Grote fantasie en veel creativiteit
De fantasie van een hoogbegaafd kind is groot. Ze kunnen helemaal opgaan in een denkbeeldig vriendje of juist in hun eigen fantasiewereld. Naast dat ze een grote verbeeldingskracht hebben, snappen ze woordgrappen vaak ook en hebben ze een bijzonder gevoel voor humor.
Nieuwsgierig zijn, een goed geheugen, eerder zijn met praten en lopen en veel fantasie? Dit kan duiden op hoogbegaafdheid bij een kind.
Uitdaging bieden voor kinderen die hoogbegaafd zijn
Kinderen die hoogbegaafd zijn hebben behoefte aan uitdaging. Dit start al bij de kleuters. Een hoogbegaafde kleuter die nog niet kan lezen, kan behoorlijk gefrustreerd zijn na de eerste schooldag. Het idee om meteen te leren lezen en schrijven kan bij een kind aanwezig zijn. Veel scholen bieden uitdaging en zetten een plusklas op voor hoogbegaafde kinderen.
Je kunt uitdaging bieden door aan te sluiten bij de leerbehoefte van je kind. Oftewel: wat wil je kind graag leren, dat nu nog niet lukt? Een kleuter die graag wil leren lezen en nog niet de letters kent, zal spelenderwijs eerst de letters moeten aanleren. Gelukkig zijn er heel veel uitdagende materialen en spellen verkrijgbaar.
Naast uitdagende leerstof, is voldoende aandacht voor de sociaal-emotionele ontwikkeling van een hoogbegaafd kind ook belangrijk. Als je kind zich veilig voelt en een positieve mindset heeft, zal deze ook tot leren kunnen komen. Een belangrijke voorwaarde dus om aan te voldoen 🙂
Vraag je je af of een jaar overslaan misschien een uitkomst kan bieden? Lees dan: Klas overslaan: wel of niet doen?
Welk onderwijs past bij hoogbegaafde kinderen?
Naast de behoefte aan uitdaging, is het voor hoogbegaafde kinderen ook belangrijk dat ze onderwijs op maat krijgen. Dit betekent dat ze stof op hun niveau aangeboden krijgen. Veel scholen laten de basisstof die alle kinderen maken, door een hoogbegaafd kind overslaan. Dit wordt ook wel compacten genoemd.
In plaats daarvan maakt een hoogbegaafd kind moeilijkere sommen, die meer oplossingsvermogen en creatief vermogen vraagt. In een plusklas krijgen kinderen opdrachten om aan een project te werken. Enerzijds om kennis te verdiepen en te verbreden, anderzijds om zo ook te werken aan het leren-leren en hun sociale vaardigheden.
Een hoogbegaafd kind kan met goede begeleiding uitstekend in het regulier onderwijs meedraaien. Er zijn daarnaast ook speciale scholen in Nederland die voor hoogbegaafde kinderen zijn opgericht. Een voorbeeld hiervan is het Quadratum in Rotterdam, waar hoogbegaafde kinderen voltijds onderwijs krijgen.
Het meedenken van specialist hoogbegaafdheid is gewenst en zorgt ervoor dat het onderwijs aansluit bij wat het kind nodig heeft.
Mirjam de Stigter, BEd
Mirjam heeft 13 jaar onderwijservaring in het basisonderwijs. Zo heeft ze ruim 8 jaar gewerkt in het fase onderwijs en draaide ze daar ieder half jaar fase 4/5 (2e half jaar groep 2 en 1e half jaar groep 3) of fase 5/6. ( 1e en 2e helft groep 3).
Gerelateerde artikelen
De sociaal-emotionele ontwikkeling van jouw kind: wat kun jij doen?
Wat is hoogbegaafdheid?
