Wat is hoogbegaafdheid?

Wat betekent hoogbegaafdheid? Hoogbegaafdheid is een hoge mate van intelligentie en een hoogbegaafd kind kan bijvoorbeeld hoog scoren op een IQ-test. Maar die definitie is nog te beperkt. Hoogbegaafdheid uit zich namelijk ook als je kind heel veel fantasie heeft en in grote mate oplossingsgericht denkt.

Daarbij zijn hoogbegaafden echte doorzetters. Met precisie willen ze hun taak volbrengen. Ze geven niet op totdat ze het naadje van de kous weten.

Hoogbegaafdheid: de criteria

Vaak denkt men dat hoogbegaafdheid betekent dat een kind extreem slim is en dus ook hoog zal scoren op school. Maar dat is lang niet altijd zo. Er zijn meerdere criteria waarop je kan vaststellen wanneer een kind hoogbegaafd is. Hiervoor kan je de volgende vragen stellen over je kind:

  • Denkt hij of zij al zeer jong na over de zin van het bestaan of andere moeilijke onderwerpen?
  • Is het veel nieuws- en leergieriger dan andere kinderen?
  • Staat het heel kritisch tegenover gezagsverhoudingen? Stelt het een gewoon ‘nee’ altijd ter discussie?
  • Is het heel erg gevoelig? Zelfs hoog sensitief? Hecht het bijvoorbeeld meer waarde aan vriendschappen?
  • Zit het boordevol energie?
  • Onthoudt het de meest gedetailleerde dingen, zowel op het gebied van feitenkennis, als in het sociale verkeer?
  • Zijn de interesses breed? Leest het veel en verzamelt het allerlei informatie? Of kan het opgaan in hele speciale onderwerpen zoals kunst, politiek, sociaal gedrag, computertechnologie of geschiedenis.
  • Houdt het er een apart gevoel voor humor erop na?

Als je deze vragen met ‘ja’ beantwoordt, dan is de kans groot dat jouw kind hoogbegaafd is. Maar om niet over een nacht ijs te gaan, zijn er verschillende onderzoeken voor een complete diagnose. Meer informatie om dat te testen staat op deze site: http://www.hoogbegaafd.nu

Hoogbegaafdheid en hoger scoren op IQ-tests

Vaak veronderstelt men bij hoogbegaafden dat ze wel uitzonderlijk hoog moeten scoren op IQ-tests, dus een score hoger hebben dan 130. 100 is het gemiddelde dat overeenkomt met mavo/vmbo-denkniveau. Terwijl je met een IQ van 130 (HBO+/WO) bij de 10% slimste mensen van Nederland hoort.

Toch zegt de uitslag van een IQ-test zeker niet alles. Soms kan het zelfs dat een kind juist lager scoort bij zo’n test. Dat komt doordat hij of hij de test niet interessant vindt en daardoor lager scoort. Het conformeert zich dus niet aan een test omdat het zijn belevingswereld niet prikkelt. Ook kan een hoogbegaafde juist leerproblemen krijgen, omdat school niet uitdaagt. Of het kind durft niet te laten zien dat het heel slim is om niet te worden gepest.

Hoogbegaafdheid: de nadelen

Hoogbegaafdheid betekent dus lang niet altijd dat het een kind voor de wind gaat. Want juist doordat een hoogbegaafde meer sensitief is en veel meer doordenkt, staat hij op zichzelf. Zijn sociale omgeving probeert hem te begrijpen, al kunnen klasgenoten hem niet volgen. Hierdoor valt hij of zij gemakkelijk buiten de boot of wordt gepest. Ook kan een hoogbegaafde in problemen komen, wanneer die gezagsverhoudingen ter discussie stelt tegenover een superieur in de werksfeer.

De ‘kaart’ van een hoogbegaafde lezen

Als ouder of als leerkracht moet je dus de ‘kaart’ van de hoogbegaafde kunnen lezen. De volgende tips kunnen je daarbij helpen:

  • de hoogbegaafde niet de indruk geven dat je hem belachelijk maakt
  • niet commanderen of volstaan met de opmerking ‘zo hoort het nou eenmaal’ en goed uitleggen waarom je iets doet
  • vat de opmerking van de hoogbegaafde samen als je kind is uitgesproken
  • maak hoogbegaafdheid bespreekbaar
  • Het is belangrijk om je kind eerst te laten onderzoeken wanneer je denkt dat het hoogbegaafd is. Vanuit hier kunnen ouder en kind het onderwerp bespreekbaar maken. Dat geeft dan weer de nodige reflectie die goed van pas komt om meer uit het sociale verkeer te halen.

Voorbeeld: Als een ouder aan zijn hoogbegaafde kind vertelt dat zoon of dochterlief toch zijn woorden in moet slikken ook al is die in zijn gelijk. Dat voorkomt bijvoorbeeld problemen met een docent. Diplomatie is in zo’n geval slimmer.

Verder is het goed om constructief te werk te gaan als een kind hoogbegaafd is. Zie het als ouder dus niet teveel als een probleem. Het kind heeft immers grote gaven, die ook zo zijn voordeel hebben. Misschien is hoogbegaafdheid wel de uitgewezen kans om een specialisme of liefhebberij helemaal te ontwikkelen. Dan kan het kind excelleren en doet waar die echt goed in is. Dat maakt hem succesvol op latere leeftijd.

Bekijk ook:

Maaike de Boer, MA

drs. Maaike de Boer is initiatiefneemster van Wijzeroverdebasisschool.nl

Gerelateerde artikelen

Geef een reactie

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *