Keersommen oefenen. En hoe reken je keersommen uit onder elkaar?

De leerlijnen van vermenigvuldigen
Automatiseren van de tafels
Keersommen spelletjes: 8 handige tips
Memory
Jij bent aan de beurt
Hoe reken je keersommen uit onder elkaar?
Handig vermenigvuldigen
Keersommen met breuken
Lukt het (nog) niet?

vader dochter op de bank met werkboek rekenen

Je kunt je vast nog wel herinneren hoe je vroeger als kind de tafels moest opdreunen in de klas. 1 x 2 = 2, 2 x 2 = 4, enz. Tegenwoordig worden tafels niet alleen maar opgedreund, maar krijgen kinderen ook verschillende strategieën aangeboden om keersommen handig uit te rekenen.

Dus als je kind thuiskomt en vraagt hoeveel 15 x 33 is, dan kan het zijn dat jouw (ouderwetse) manier van uitrekenen heel anders is dan de (moderne) manier waarop je kind de keersommen leert. Toch komen ook veel scholen weer terug op het ‘ouderwetse’ leren. Regelmatig stampen van tafels helpt. En al helemaal als je de tafels oefent terwijl je touwtje springt! Zo’n lichamelijke activiteit maakt het oefenen ook nog eens leuk!

Hoe je thuis je kind kan helpen bij de verschillende manieren van vermenigvuldigen, leggen we in dit artikel uit. Want dat het niet altijd even makkelijk gaat, is heel normaal!

De leerlijnen van vermenigvuldigen

Vermenigvuldigen is 1 van de leerlijnen rekenen op de basisschool. Zo’n leerlijn begint al in groep 3. Maar wat leert je kind nu precies in elke groep als het gaat om vermenigvuldigen?

Je ziet dus dat de basis wordt gelegd in groep 3 met herhaald optellen. In groep 4 werkt je kind voor het eerst met echte tafels. Meestal begint dat in verhaalvorm en wordt het vervolgens een abstracte keersom. Bijvoorbeeld:

Er zitten 30 dropjes in een zakje en er zijn 6 kinderen. Hoeveel dropjes krijgt elk kind?
De dropjes worden vervolgens verdeeld over de 6 kinderen. Nu zie je dat elk kind 5 dropjes krijgt, want 5 + 5 + 5 + 5 + 5 + 5 = 30 en dus is 6 x 5 ook 30.

Dit is de basis van de keersommen. Je kind begrijpt nu dat een keersom een herhaalde optelsom is. Hiermee creëer je inzicht in het rekenen.

Oefenbladen Groep 3 Rekenen (Gratis)

Oefenbladen Rekenen Groep 4 (Gratis)

Oefenbladen Rekenen Groep 5 (Gratis)

Oefenbladen Rekenen Groep 6 (Gratis)

Oefenbladen Rekenen Groep 7 (Gratis)

Oefenbladen Rekenen Groep 8 (Gratis)

Automatiseren van de tafels

In groep 6 is het de bedoeling dat je kind alle tafels tot en met 10 heeft geautomatiseerd. Dat betekent dat hij de antwoorden van alle keersommen zo kan opnoemen. Vraag je kind maar eens hoeveel 6 x 4 is. Als hij eerst even naar boven kijkt en een paar seconden moet nadenken, dan weet je dat de som nog niet is gememoriseerd. Maar als hij meteen 24 roept, dan hoeft hij dus niet na te denken en kan het antwoord zo reproduceren.

Het automatiseren en memoriseren van de tafels is belangrijk om complexere sommen te kunnen uitrekenen. Het helpt als je je kind regelmatig laat oefenen met de tafels, want in de herhaling zit de kracht!

Keersommen spelletjes: 8 handige tips

Hieronder geven we je 8 tips (online én offline) om je kind te helpen bij het leren van de tafels.

Online tips

Op de tablet zijn veel verschillende gratis apps verkrijgbaar. Kijk maar eens welke app jouw kind het meeste aanspreekt.

Op YouTube staat een aantal liedjes over tafels. Kinderen met een sterk muzikaal gehoor kunnen zo de tafels makkelijker onthouden.

Offline tips

Ook met ouderwetse knutselmaterialen kun je de tafels prima oefenen. Hieronder vind je een aantal mogelijkheden.

Flitskaarten

Laat je kind alle tafels opschrijven op een mooi gekleurd vel papier en hang deze op.
Download de gratis flitskaarten waarbij je kind de tafels op zijn eigen niveau kan oefenen.
Schrijf elke tafelsom van de tafels tot en met 10 op een klein papiertje. Dus 1 x 3 komt op een papiertje en 2 x 3 op het volgende enz. Verzamel alle papiertjes in een grote pot. Laat je kind er elke dag een paar uithalen. Als je kind het antwoord meteen roept, weet je dat hij deze kent en heeft gememoriseerd. Laat je kind het kaartje dan heel demonstratief weggooien in de prullenbak en zeg er bijvoorbeeld bij: “Zo, die ken je en zit nu in je hoofd.”
Je kunt de tafel die je kind nog moeilijk vindt ophangen op het toilet. Er zijn speciale wc-posters, maar je kunt er ook voor kiezen om 1 tafel op te hangen en deze te verwisselen zodra je kind de tafel kent.

Memory

Je kunt de flitskaartjes ook gebruiken voor een memoryspel. In dat geval heb je ook de antwoorden nodig op de kaartjes. Zoek de som en het antwoord bij elkaar. Heb je ze gevonden? Dan mag je het setje houden en ben je nog een keer aan de beurt. Eens kijken wie er wint. Jij of je kind!

Jij bent aan de beurt

Met het volgende spel ben jij aan de beurt. Laat je kind vertellen welke tafel jij moet opzeggen. Bijvoorbeeld de tafel van 4. Je begint met de tafel, maar maakt ‘per ongeluk’ een fout. Je kind moet dus heel goed opletten of jij de tafel wel goed opzegt. Hoort hij een fout, dan klapt hij 1 keer in zijn handen en moet je de fout herstellen. Daarna draai je de rollen om en laat je je kind expres een fout maken in de tafel. Jij moet dan met een klap in je handen aangeven wanneer je de fout hoort.

Deze spelletjes zijn vooral bedoeld om de tafels te automatiseren en memoriseren. Pas daarna kan je kind de
volgende stap maken: het uitrekenen van complexere keersommen waarbij hij moet vermenigvuldigen met grote getallen. Vaak lossen we deze keersommen op met behulp van cijferend vermenigvuldigen. Het zogenaamde onder elkaar rekenen.

Hoe reken je keersommen uit onder elkaar?

Keersommen kun je op verschillende manieren onder elkaar uitrekenen: cijferend en kolomsgewijs.

Cijferend vermenigvuldigen

Nu wordt het al wat lastiger. Want hoe leg je je kind het cijferend vermenigvuldigen uit? Vaak heb je jezelf in de loop der jaren je eigen manier van rekenen aangeleerd en wil je die manier ook overbrengen op je kind. Om te voorkomen dat je kind in de war raakt van jouw manier en de manier waarop er tegenwoordig cijferend wordt vermenigvuldigd, legt Laura je in onderstaande video uit hoe het zit:

Een andere manier om complexe keersommen uit te rekenen is het zogenaamde kolomsgewijs rekenen.

Kolomsgewijs vermenigvuldigen

Bij kolomsgewijs vermenigvuldigen wordt net als bij cijferend vermenigvuldigen de som onder elkaar gezet. Alleen worden de berekeningen nu gesplitst in eenheden, tientallen, honderdtallen enz. Bijvoorbeeld:

Kolomsgewijs rekenen ziet er misschien makkelijker uit dan cijferend rekenen, maar bij het rekenen met hele grote getallen wordt de som erg lang en is je kind uiteindelijk veel meer tijd kwijt.

Handig vermenigvuldigen

In de Cito-toets komt het wel eens voor dat je kind moet vermenigvuldigen met grote getallen zonder een hulpblaadje (hoofdrekenen). Dan is het fijn als je kind heeft geleerd hoe hij handig kan vermenigvuldigen.

Als je moet vermenigvuldigen met grote, ronde getallen ( bijvoorbeeld 20, 300, 8000) dan is dat niet heel moeilijk, zolang je de tafels maar goed kent.

Bijvoorbeeld:
5 x 3 =15
5 x 30 = 150
5 x 300 = 1500
5 x 3000 = 15000

Een handige tip hierbij is dat je de nullen in de som kan optellen. Wat bedoelen we hiermee? Kijk naar de volgende voorbeeldsom: 40 x 600 =

Door het tafels oefenen weten we:

4 x 6 = 24

Achter de 4 staat 1 nul en achter de 6 staan 2 nullen. In ons antwoord zetten we dus 3 nullen.
40 x 600 = 24000

Je kunt ook uit je hoofd vermenigvuldigen met iets grotere getallen door de getallen te splitsen.
4 x 27 =
4 x 20 = 80
4 x 7 = 28
80 + 28 = 108

Wil je oefenen met cijferend vermenigvuldigen en met handig rekenen? Bekijk dan de oefenboeken rekenen met kale sommen en redactiesommen.

Oefenbladen Groep 3 Rekenen (Gratis)

Oefenbladen Rekenen Groep 4 (Gratis)

Oefenbladen Rekenen Groep 5 (Gratis)

Oefenbladen Rekenen Groep 6 (Gratis)

Oefenbladen Rekenen Groep 7 (Gratis)

Oefenbladen Rekenen Groep 8 (Gratis)

Keersommen met breuken

In groep 8 wordt je kind flink uitgedaagd: het gaat aan de slag met vermenigvuldigen met breuken. We kunnen ons voorstellen dat je zelf ook nog wel eens moet nadenken over de werkwijze. Want hoe zat het ook alweer? Hieronder vind je een PDF-bestand met daarin een overzicht van het vermenigvuldigen met breuken. Met behulp van dit bestand kun jij je kind goed helpen wanneer hij moeite heeft met deze sommen.

Meer uitleg over dit onderwerp vind je ook in dit artikel: vermenigvuldigen met breuken.

Je kunt onderstaand schema downloaden en eventueel ophangen in de kamer van je kind, boven zijn bureau, als geheugensteuntje:
Download het schema als PDF-bestand

Lukt het (nog) niet?

Het kan zijn dat je kind rekenen erg moeilijk vindt. Meestal ontdek je dat al vroegtijdig. Als je kind in groep 3 zit, heb je snel in de gaten wat al goed lukt en wat nog moeite kost. Ondersteun je kind zoveel mogelijk zodra je signaleert dat het moeite heeft met rekenen. Help je kind bijvoorbeeld met de tafels. Praat met de leerkracht over de stof die in de klas behandeld wordt en vraag of je thuis extra kunt oefenen. Zo kun je voorkomen dat je kind een achterstand oploopt.

Ondanks deze extra inspanning kan je kind blijvend moeite hebben met rekenen. Dat merk je bijvoorbeeld als hij de tafels maar niet memoriseert. Of hij begrijpt niet goed hoe hij die moeilijke keersommen nu het beste kan uitrekenen. Kinderen met dyslexie hebben bijvoorbeeld ook vaak moeite met automatiseren. Vaak mag je kind in dat geval wel hulpmiddelen gebruiken, zoals een tafelkaart.

Praat erover

Als je merkt dat je kind last heeft van zijn problemen bij rekenen, praat er dan over. Kinderen kunnen namelijk rekenangst ontwikkelen als ze te weinig succeservaringen opdoen. Ze zien dat ze niet zo goed zijn als andere kinderen in de klas en kunnen op den duur vastraken in hun eigen negatieve gedachten. Dit noemen we een fixed mindset.

Als je als ouder signaleert dat dit aan de hand is, is het heel belangrijk dat je hier zowel met je kind als met de leerkracht over praat. Wil je meer weten over rekenangst bij kinderen, lees dan dit artikel: Wat alle ouders moeten weten over rekenangst

Niet elk kind vindt rekenen leuk. Maar je kunt het wel leuker maken door spelenderwijs te oefenen. Gelukkig zijn er veel leuke oefenboeken te verkrijgen waarbij je kind het rekenen weer leuk gaat vinden. Zorg ervoor dat je oefenboeken aanschaft die je kind op het juiste niveau uitdagen. Ze mogen niet te moeilijk zijn, maar ook zeker niet te makkelijk. Met deze oefenboeken werk je samen aan de rekenontwikkeling van je kind.