Leren lezen in groep 3 met 16 tips voor ouders

Leren lezen in groep 3 is een belangrijke en spannende stap. Maar de grote vraag is natuurlijk: hoe kun je je kind daar thuis bij helpen? In dit artikel gaan we in op de volgende vragen:

  • Hoe help je je kind een goede start te maken met lezen in groep 3?
  • Hoe help je je kind als leesboekjes moeilijk zijn?
  • Hoe help je je kind leeskilometers maken?

Verderop in dit artikel geven we tips over lezen in groep 3. Maar eerst wat uitleg over het aanvankelijk lezen.

Lezen groep 3: wat je kind eerst moeten kunnen

Vroeg of laat leren alle kinderen lezen; de een wat vlotter en makkelijker dan de ander. De meeste kinderen die naar groep 3 gaan, zijn daarop voorbereid. Ze hebben al een aardige woordenschat, zijn toe aan leren lezen en vinden het leuk om het te leren. Ze kennen ongeveer 12 letters, kunnen hakken (boom = b-o-o-m), plakken (b-o-o-m = boom), rijmen, woordbeelden vergelijken (poes-loes) en herkennen een aantal woorden.

Het zijn de kinderen die, als de school werkt met de methode Veilig Leren Lezen, in groep 3 de Maanlijn volgen. Van deze kinderen verwachten we dat ze probleemloos het einddoel van de methode behalen, dus minimaal AVI-E3. Er zijn ook andere leesmethodes. Of de school volgt een eigen aanpak en werkt bijvoorbeeld met thema’s, waarin de letters en de klanken worden aangeboden.

veilig leren lezen groep 3


Een andere methode heet Lijn 3. Ook hier wordt op 3 leesniveaus gewerkt, aangegeven met sterren. Maankinderen hebben er 2. Kinderen die wat meer moeite hebben met lezen en bijvoorbeeld wat minder letters kennen als ze naar groep 3 gaan, volgen ook de Maanlijn. In Lijn 3 heet dat 1 ster.

Bekijk ook:

lezen lijn 3


De Steraanpak van Veilig Leren Lezen (1 ster bij Lijn 3) houdt in dat je kind verlengde instructie, extra tijd en oefeningen op maat krijgt aangeboden. Om hetzelfde doel te bereiken als de andere kinderen, namelijk minimaal AVI-E3. Kinderen die de steraanpak volgen, worden ook wel risicolezers genoemd.

Als ouder kun je hiervan schrikken en bang zijn dat je kind dyslexie heeft. Moeite met leren lezen komt echter veel voor in groep 3: 10% van de kinderen kan het tempo niet bijhouden, omdat ze in hun ontwikkeling nog niet helemaal toe zijn aan leren lezen en schrijven. Ze zijn nog niet schoolrijp, zoals we dat met een mooi woord noemen. Met wat hulp lukt het wel. Bij slechts 2 tot 4% van de kinderen is er sprake van dyslexie. Deze kinderen zullen nog meer moeite moeten doen om te leren lezen, maar zullen het uiteindelijk ook kunnen.

Als je kind al kan lezen of zich snel ontwikkelt, volgt het de Zonlijn (3 sterren). Je kind hoeft de letters niet meer te leren, want hij kent ze al. Als de Maan- en Sterkinderen aan de hand van een nieuw structuurwoord instructie krijgen over een nieuw te leren letter, lezen deze kinderen teksten waarin hetzelfde structuurwoord centraal staat. In de opdrachten die volgen na de instructie, krijgen alle kinderen opdrachten die uitdagen op hun eigen niveau. Van kinderen in de Zonlijn wordt zelfstandigheid verwacht. Soms kan je kind die niet aan, ook omdat de verwerking van de stof best lastig is. Zelfs als je kind al kan lezen. De leerkracht geeft je kind toch voldoende uitdaging om te zorgen dat het op eigen wijze kan klimmen.

En de Raket? De kinderen met deze aanpak volgen de Maanlijn en pakken dit snel op. Ze kunnen bepaalde onderdelen zelfstandig maken. In de nieuwe versie van Veilig Leren Lezen, de Kim-versie, is er geen Raketaanpak meer.

Kinderen worden in de methode Veilig Leren Lezen trouwens niet Zonnetje, Maan of Sterretje genoemd. De picto’s Zon, Maan en Ster geven voor de kinderen aan met welke materialen ze kunnen werken. Zoals andere picto’s gebruikt worden om bijvoorbeeld aan te geven wat een kind moet doen.

Om goed te kunnen lezen zijn de volgende dingen belangrijk:

  • woordenschat
  • interesse in letters, woorden en geschreven taal
  • plezier beleven aan lezen/boeken

Ook moet je kind leesrijp zijn. Gemiddeld is dat rond 6,5 jaar. Pushen of erbovenop zitten heeft dan geen zin en werkt averechts.

Plezier maken, kinderen laten ervaren dat boeken, letters en leren lezen leuk is, dat kan wel. Als kinderen ervaren dat leren leuk is, doen ze het graag en oefenen ze veel.

Aan spelletjes, boeken en educatieve oefensites geen gebrek. Hieronder vind je vooral tips waarbij je niet hoeft te zoeken of van alles aan hoeft te schaffen, maar waarbij het samen plezier maken voorop staat.

Tips voor het herkennen van letters

Tip 1: zoek de letter

Samen-met-je-kind-lezen

Spreek een letter af die je samen gaat zoeken: in huis of buitenshuis. Praat over de letter, de bogen, stokken, de uitspraak. Kent je kind er al woorden mee? Schrijf de letter op en neem die mee op jullie zoektocht. Soms ziet de letter er net iets anders uit en is het toch dezelfde letter. Denk maar aan hoofdletters of verschillende lettertypes. Er zijn ook letters die heel erg op elkaar lijken. En soms raak je in de war: de ‘i’ zonder puntje ziet er soms hetzelfde uit als de ‘l’.

Verwonder je samen met je kind. Een spelletje om eindeloos te variëren en tussendoor te doen. Ook onderweg, op verpakkingen of in een boek zijn letters te vinden. Als je kind al wat kan lezen, kan het ook het woord lezen waarin de letter staat.

Tip 2: plak de letter

Neem een tijdschrift waarin geknipt mag worden en een groot vel papier. Zoek samen met je kind een letter uit. Praat over de letter en schrijf hem op het papier. Je kind mag dat natuurlijk ook doen. Zoek de letter in het tijdschrift, knip hem uit en plak hem op. Of knip het woord uit waar de letter in staat en omcirkel de letter.  

Tip 3: maak een letterboekje

Print de letterkaartjes en het letterboek of maak ze zelf. Spreek een letter af die je kind wil ‘kopen’. Praat over de letter en schrijf hem op. Verzin woorden met de letter. Een letter mag in het groeiboekje als je kind de letter kan aanwijzen op de letterkaart, kan benoemen, schrijven of tekenen en er 3 woorden mee kan verzinnen.

Letterkaartjes

Letterboek

Tip 4:  boekentip voor het leren van letters

Een heel mooi boek om je kind letters te leren is Het Letterwinkeltje van Marianne Busser.
Opa Brom heeft een winkeltje vol letters in alle soorten en maten. Iedereen, van bakker tot koningin, koopt er letters voor winkelramen en naam- en uithangborden. Aan een meneer, die totaal geen idee heeft wat je met letters kunt doen, legt opa geduldig uit hoe je woordjes kunt maken. 

Tip 5: internettip voor het leren van letters

Letterfilmpjes van Veilig Leren Lezen: JufBijtje.nl

Tips om samen met je kind uit groep 3 te lezen

Tip 6: gebruik de meeleespijl

Als je samen met je kind leest, gebruik dan een meeleespijl. Deze is makkelijk te maken van een stukje gekleurd, dik papier. Knip een strook van ongeveer 2 centimeter breed en 8 centimeter lang. Maak aan de bovenkant een pijlpunt door vanaf het midden schuin naar de zijkanten te knippen. Laat je kind met de pijl tijdens het lezen onder de woorden bijwijzen in een vloeiende beweging, de hele regel langs. Van links naar rechts. Bij oudere kinderen is een dunne zwarte of donkerblauwe pen geschikt. Laat je kind de woorden als het ware onderstrepen en let erop dat ze niet vanaf de bovenkant bijwijzen. Als je kind het lastig vindt, kun je helpen door het zonder te lezen even te oefenen. Ook kan je het tijdens het lezen overnemen. Zorg dat het kind volgt.

Het bijwijzen helpt de ogen met focussen op het te lezen woord, je kind hoeft minder te zoeken. De leesrichting wordt al lezende ondersteund. Heeft je kind moeite met de leesrichting, dan kan je de pijl per letter laten meeglijden onder het woord in het tempo dat je kind nodig heeft.  

Met de vinger bijwijzen is een minder goede manier, omdat de hand de tekst die nog komt, afdekt. Onbewust neem je al wat waar van de tekst die nog moet komen, wat belangrijk is in het lezen.

Een doorzichtige leesliniaal kan een hulpmiddel zijn als kinderen zelfstandig lezen en de pen of pijl niet goed kunnen hanteren. Het nadeel is het niet kunnen volgen van de leesrichting.

Tip 7: zoemend lezen

We zijn gewend dat kinderen in groep 3 leren lezen door te hakken en plakken’. Spellend lezen noemen we dat. In het leren lezen en ook in de methode Veilig Leren Lezen speelt het ‘zoemend lezen’ een belangrijke rol. Dit houdt in dat je kind tijdens het lezen van een woord de klanken aanhoudt en verbindt, bijvoorbeeld ‘vvvisss’. Daardoor gaan ze sneller ‘vloeiend en vlot’ lezen. Het ‘hakken’ blijft belangrijk, maar dan vooral voor het spellen. Gebruik het zoemend lezen om je kind te helpen moeilijke woorden te lezen of als het problemen heeft met de leesrichting. Doe zelf zachtjes mee.

Tip 8: als een leuk verhaal te moeilijk is

Soms wil je kind een boekje of verhaal lezen dat nog net iets te moeilijk is. Stimuleer je kind en maak er een spelletje van. Lees samen met je kind een boekje of verhaal. Lees zelf hardop en gebruik daarbij de meeleespijl. Zorg dat je kind goed meeleest. Laat je kind in iedere zin een paar woorden hardop lezen. Spreek af hoe je aangeeft dat je kind aan de beurt is.

Een variatie is om vooraf uit een stukje tekst een aantal woorden te halen om te oefenen. Of om bij iedere regel je kind het laatste woord te laten lezen. Lees het verhaal of boekje een aantal keer op deze manier en laat je kind steeds meer zelf lezen.

Tip 9: boekentip voor lezen in groep 3

Strip voor beginnende lezers van Uitgeverij Zwijssen is speciaal gemaakt voor kinderen uit groep 3 en 4. Het lettertype is goed leesbaar en de illustraties helpen bij het begrijpen van de tekst. In het boek staan verhalen van verschillende schrijvers en tekenaars op verschillende niveaus.

Tip 10: internettip voor lezen in groep 3

Verhaaltjes en woorden per kern van Veilig Leren Lezen: Juf Maike

Tips om je kind leeskilometers te laten maken

Tip 11: breng leeskilometers in kaart en beloon het lezen

Er zijn verschillende manieren om de ‘gelezen kilometers’ bij te houden. Het makkelijkste is een kaart met vakjes om in te kleuren. Zelf getekend met misschien een vliegtuig, auto of spoorbaan. Of gebruik een papieren centimeter van de bouwmarkt of de ‘Lees-beter-meter’ (zie besteltip hieronder).

Als je het leuk vindt met je kind te knutselen, kunnen jullie een leesrups maken: knip uit gekleurd papier cirkels of gebruik ronde vouwblaadjes. Laat je kind een kop en een staart tekenen. Maak de kop en de staart met wasknijpers vast aan een lijntje, of gebruik hiervoor een kerstkaartenlijn met vaste knijpers. Tussen kop en staart komt een cirkel. Iedere dag als je kind gelezen heeft, mag er iets geplakt, getekend of geschreven worden op de cirkel. Denk aan plaatjes van eten (leesvoer), een sticker, een gelezen woord of een tekeningetje van het boek. Als de cirkel vol is of het boek uit is, schuift de staart op en komt er een nieuwe cirkel tussen.

Tip 12: dobbelsteenlezen

Ga met je kind eens dobbelsteenlezen! Het aantal ogen geeft aan hoe of door wie er gelezen wordt. Spreek af hoeveel er op die manier gelezen wordt: een alinea, een aantal zinnen. Kleine stukjes werken goed, dan blijft het leuk en afwisselend.

Verzin samen met je kind de regels of gebruik het voorbeeld:

dobbelsteen lezen uitleg

Een variatie, geschikt voor wat oudere kinderen: dobbelsteenlezen met intonatie:

dobbelsteenlezen met intonatie

Tip 13: laat je kind het succes van een uitgelezen boek ervaren

Spreek met je kind 3 momenten af om stil te lezen, meer mag natuurlijk ook. Begin met hardop lezen. Lees zelf een bladzijde voor, laat je kind een bladzijde voorlezen en lees daarna in koor (tegelijkertijd). Daarna gaat je kind stillezen. Spreek af hoeveel bladzijdes, bijvoorbeeld 3. Herhaal daarna eventueel nog een keer. Dat kan met het hardop lezen erbij. Of spreek, als het stillezen goed gaat, een tijdsduur af dat je kind stil verder leest (bijvoorbeeld 15 minuten).

Tip 14: besteltip

‘Lees-beter-meter’ van De Dyslexie-Express. Als er gelezen is, mag je kind een stukje rails inkleuren. Er zijn een aantal stationnetjes, met telkens een trein die sneller kan. Op de achterkant staat wat vloeiend lezen is.

Tip 15: boekentips voor samen lezen met je kind

Leuke boeken om samen te lezen zijn de Samenlezers en Toneellezen van uitgeverij Zwijssen. Samenlezers zijn boeken die je samen leest. De 1 leest de eenvoudige tekst voor, de ander de iets moeilijkere tekst. Handig voor broertjes en zusjes met verschillende leesniveaus. Bij Toneellezen bestaan de teksten vooral uit dialogen, zodat de lezers elkaar steeds afwisselen. Er zijn meerdere rollen te verdelen, dus de verhalen zijn ook geschikt voor meer dan 2 lezers.

Tip 16: internettip voor AVI-lezen

Kijk eens op de site Ralfilezen.nl. Ralfi is een leesprogramma dat op scholen gebruikt wordt voor kinderen die het lezen grotendeels beheersen, maar traag blijven lezen. Ze behalen minder dan 2 AVI-niveaus per jaar. Er wordt gewerkt met teksten die aansluiten bij de leeftijd van de kinderen en niet bij het AVI-niveau. Deze teksten worden in 1 week 5 keer gelezen volgens een bepaalde opbouw. Ralfi-light is een variant, waarbij de tekst niet herhaald gelezen wordt.

Hopelijk heb je iets aan deze tips. Wil je meer informatie? Bekijk ook het artikel over begrijpend lezen!

Sophie Dekker, BEd MSc Master SEN

Sophie is Remedial Teacher en bestuurslid van de Landelijke Beroepsgroep voor Begeleiders in het Onderwijs.

Gerelateerde artikelen

Reacties

4 reacties op “Leren lezen in groep 3 met 16 tips voor ouders”
  1. Onze dochter in groep 1 leest zelf al stukjes uit een boek wat ze leuk vindt. Vaak wisselen we dit af. Zij leest de titel van een hoofdstuk of de eerste regel van een bladzijde en daarna lezen wij verder.
    We hebben wel gemerkt met haar zus dat het verplicht thuis lezen stress oproept en daar zijn we mee gestopt. We lezen veel voor.

    • Jullie dochter is er vroeg bij ddo!
      Het is inderdaad belangrijk dat het lezen leuk blijft. Voorlezen is heel goed.
      Hartelijke groet,
      Carola

  2. mijn jongste dochter zit nu in groep 3. We lezen bijna elke avond samen. Zij 2 bladzijden, ik 2 bladzijden en zij weer. En als ik lees, lees ik rustig en houd ik mijn vinger bij het woord waar ik ben,zodat zij me ook kan volgen. En de bibliotheek vind ze erg leuk. Ze haalt altijd een tas vol boeken, voorleesboeken en 2 of 3 boeken op haar niveau.

Geef een reactie

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *