Stotteren verhelpen? Dit kun je thuis doen!

‘M-m-m-mama, i-i-ik h-h-h-heb trek.’ Met pijn en moeite zegt je kind wat hij wil zeggen. In zijn ogen zie je dat hij liever niets zegt. Praten is een last voor je kind, omdat hij stottert. In dit artikel vertellen we wat je thuis kan doen om stotteren te verhelpen.

De oorzaken van stotteren

Maar voordat we naar de oplossingen gaan, kijken we kort naar de oorzaken van stotteren.

Stotteren wordt niet bij ieder kind door 1 en hetzelfde probleem veroorzaakt. Er zijn heel veel dingen die mis kunnen gaan als je kind wil praten. En dat is niet raar, want als je praat, gebeurt er heel veel.

De hersenen en zenuwen werken samen met meer dan 100 spieren. Die samenwerking moet vlekkeloos verlopen om goed te kunnen praten. Je kunt je vast wel voorstellen dat er soms haperingen zijn die het spreken moeilijk maken. En dat niet iedere stotteraar last heeft van dezelfde hapering.

Als je kind stottert, is de kans groot dat hij daar aanleg voor heeft. Dat betekent dat hij een grotere kans heeft om te gaan stotteren. Die aanleg wordt over het algemeen veroorzaakt door bepaalde genen.

Stotteren is dus vaak erfelijk. Veel kinderen die stotteren, hebben ook andere familieleden die eenzelfde probleem hebben. Overigens is dat niet altijd het geval.

Betekent dit dan dat je altijd gaat stotteren als je het stottergen hebt? Nee, zeker niet. Meestal gaat iemand pas stotteren als hij minder energie over heeft. Dan lukt het niet meer om de praatproblemen op tijd op te lossen. Je zult dus sneller problemen opmerken als je kind moe is, stress heeft of bijvoorbeeld iets heftigs heeft meegemaakt.

stotteren verhelpen moe of stres

Verschillende vormen van stotteren

Zoals stotters niet bij ieder kind dezelfde oorzaak hebben, zo uiten ze zich ook niet op dezelfde manier.

  • Sommige kinderen herhalen klanken, delen van woorden of hele woorden.
  • Andere maken verlengingen; de zogenaamde lange stotters.
  • Weer andere kinderen krijgen te maken met blokkades; ook wel vaste stotters.
  • Een laatste groep vermijdt de moeilijke woorden zoveel mogelijk.

Screeningslijst Stotteren

Wanneer je denkt dat je kind stottert, is het belangrijk dat je onderzoekt hoe groot het probleem is. Daarvoor kun je in eerste instantie de Screeningslijst Stotteren gebruiken. Met behulp van een goede instructie en enkele vragen weet je al gauw in grote lijnen of het stotterprobleem ernstig is.

De Screeningslijst die momenteel nog in de omloop is, is verouderd. Niet alle risicofactoren worden erin meegenomen. Daarom wordt op dit moment een nieuwe lijst gemaakt. Toch kun je de bestaande lijst wel gebruiken om een globaal idee van het probleem te krijgen.

Twijfel je over de ernst van het probleem? Zoek dan altijd hulp bij een logopedist of stottertherapeut. Die kan met meer zekerheid zeggen wat er aan de hand is en welke hulp nodig is.

Schakel die hulp liever te vroeg in dan te laat. Ook al lossen stotterproblemen zich soms vanzelf op. Een stotterend kind in groep 2 is meestal makkelijker te helpen dan een kind met spraakproblemen in groep 5. Hoe vroeger het probleem wordt aangepakt, hoe groter de kans op herstel.

Stotterproblemen zo vroeg mogelijk verhelpen

Oefening Rekenen Groep 2 (Gratis)

Oefenbladen Groep 3 Rekenen (Gratis)

Oefenbladen Groep 3 Spelling (Gratis)

Oefenbladen Rekenen Groep 4 (Gratis)

Oefenbladen Begrijpend lezen Groep 4 (Gratis)

Oefenbladen Spelling Groep 4 (Gratis)

Stotteren verhelpen: dit kun je thuis doen

Natuurlijk is het fijn als je ook thuis iets kunt doen om het stotteren te verhelpen. Met onderstaande tips kun je al heel wat bereiken.

1. Praat zelf rustig

Als je kind stottert, heeft het vaak een averechts effect als je tegen hem zegt dat hij rustiger moet praten. Je kind krijgt dan al gauw het gevoel dat hij iets fout doet. Daardoor wordt het stotterprobleem meestal alleen maar groter.

Geef liever zelf het goede voorbeeld. Praat bijvoorbeeld rustig en gebruik veel pauzes. Daarmee heb je niet alleen zelf tijd om na te denken, maar je kind ook. Je kind krijgt de ruimte te overdenken wat jij zegt en hoe hij daarop kan reageren.

Met deze tactiek geef je een positieve boodschap: ik haast me niet, dus jij hoeft dat ook niet te doen. De meeste kinderen gaan vanzelf ook rustiger spreken als hun gesprekspartner dat ook doet.

2. Stel 1 vraag tegelijk

Veel ouders zijn geneigd veel vragen te stellen. Ze willen de taalontwikkeling van hun kind stimuleren door het kind meer te laten spreken. Als je veel vragen stelt (of een aantal keer dezelfde vraag in een andere formulering), heeft dat alleen een negatief effect op je kind. Hij klapt daardoor misschien zelfs dicht.

Met vragen stellen op zich is niets mis. Het is alleen wel belangrijk dat je ze niet te moeilijk maakt. Stel 1 vraag tegelijk en neem daarna een pauze. Dat geeft je kind de tijd om zijn antwoord te formuleren.

Open vragen zijn soms nog te moeilijk. Als je bijvoorbeeld vraagt hoe het op school was, zijn er te veel antwoorden mogelijk. Je kind moet keuzes gaan maken en gaat daardoor sneller stotteren. Vraag in plaats daarvan bijvoorbeeld wat het leukste was wat je kind vandaag op school gedaan heeft. Of het gekste.

stotteren verhelpen vragen stellen

3. Luister aandachtig

Deze tip is niet alleen voor stotteraars goed, maar voor alle kinderen: luister aandachtig naar wat je kind te zeggen heeft. Dit kan wel eens een uitdaging zijn. Bijvoorbeeld als je weinig tijd hebt, of als je kind heel veel tijd nodig heeft een antwoord te formuleren.

Toch is goed en aandachtig luisteren een goed medicijn tegen stotteren. Stop waar je mee bezig bent als je kind je iets wil vertellen. Maak oogcontact en focus op wát je kind zegt. Richt je niet op hóe je kind iets zegt. Ook je gezichtsuitdrukking en lichaamstaal zijn belangrijk. Zorg ervoor dat je ontspannen overkomt.

Heb je geen tijd om te luisteren? Laat je kind dat dan weten op een rustige manier. Zeg bijvoorbeeld: ‘Ik ben even druk met mijn werk, dus ik kan nu niet goed naar je luisteren. Maar straks maak ik tijd voor je vrij.’

4. Praat om de beurt

Als gezin ben je misschien nogal gauw geneigd door elkaar te spreken. Voor een kind dat stottert is door elkaar praten niet de fijnste manier van communiceren. Je stotterende kind krijgt al gauw het idee dat hij er niet tussen komt.

Laat daarom, om stotteren te verhelpen, iedereen om de beurt praten. Je kunt daarvoor een voorwerp gebruiken dat een kind mag pakken om aan te geven dat het iets wil zeggen. Leg bijvoorbeeld een stuk speelgoed op tafel.

Zorg ervoor dat de spreektijd eerlijk verdeeld wordt. Geef het kind dat stottert niet veel meer tijd dan de andere kinderen.

5. Bouw aan zelfvertrouwen

Het is belangrijk dat het zelfvertrouwen van je kind de kans krijgt te groeien. Niet alleen als het om praten gaat, maar ook op andere vlakken. Benadruk de dingen die je kind goed doet.

Beschrijf wat hij goed doet zo concreet mogelijk en zeg wat dat goede gedrag met jou doet. Bijvoorbeeld: ‘Je hebt de knutselspullen opgeruimd en dat heeft mij echt geholpen.’

Zo kan het zelfvertrouwen van je kind groeien. Dat zelfvertrouwen helpt hem ook in moeilijkere situaties, bijvoorbeeld als je kind woorden moet uitspreken die hij lastig vindt.

6. 1-op-1-tijd

Zorg gedurende de dag voor korte momentjes 1-op-1-tijd. Gewoon even 5 minuten alleen tijd voor elkaar. Geen afleiding van tv, telefoon of andere zaken. Alle aandacht is in die 5 minuten voor je kind.

Ga samen spelen, lezen, knuffelen… Wat je doet maakt niet uit. Richt je in die tijd bovendien op 1 van de andere tips hierboven. Ga bijvoorbeeld langzaam praten, train jezelf in het stellen van 1 vraag of oefen met aandachtig luisteren.

Door deze quality-time gaat je kind zich speciaal voelen. Natuurlijk is dit goed voor ieder kind; niet alleen voor het kind dat stottert.

7. Normale regels gelden ook voor stotterend kind

Soms ben je misschien geneigd je stotterende kind meer vrijheden te geven dan je andere kinderen. Hij heeft het toch al zo moeilijk, denk je dan. Toch is dit niet de juiste keuze. Ook kinderen die stotteren hebben baat bij goede, duidelijke regels.

Vraag je daarom altijd af: als mijn kind niet zou stotteren, hoe zou ik dan op zijn gedrag reageren? Doe voor elk kind hetzelfde; maak het stotterende kind niet speciaal. Dezelfde regels moeten gelden voor alle kinderen in het gezin.

stotteren verhelpen duidelijke regels

Stotteren verhelpen? Zoek begeleiding

Ook al kun je thuis veel doen om je stotterende kind te helpen, vergeet niet dat professionele begeleiding uiteindelijk heel belangrijk is. Een stottertherapeut of logopedist kan echt goed achterhalen hoe groot het probleem is. En op welke manier je kind het beste geholpen is.

Zie bovenstaande tips dus vooral als een extra manier om begeleiding te bieden; niet als de enige manier. Uiteindelijk gaat het er natuurlijk om dat je kind lekker in z’n vel zit en makkelijk uit z’n woorden komt. Soms is daar nu eenmaal wat meer voor nodig en dat is helemaal niet erg!

Lees ook:

Bronnen:

https://www.stotteren.nl

– Youtube: The Stuttering Foundation (2015, 24 juli). 7 Tips for Talking with the Child Who Stutters.

Judith Kimenai, BEd

Judith was jarenlang docente Nederlands en (tweetalig) biologie binnen het voortgezet onderwijs. Tijdens haar onderwijscarrière was ze naast docente ook een bevlogen brugklasmentor en intern begeleider. Tegenwoordig is Judith freelance tekstschrijfster en richt ze zich voornamelijk op de educatieve sector.

Gerelateerde artikelen

Geef een reactie

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *