Klokkijken groep 4 (uitleg en hulpmiddelen)

Wanneer je kind in groep 4 zit, gaat zelfstandigheid een steeds grotere rol spelen in zijn leven. Je kind wil zelf graag zijn wekker kunnen zetten en zelf weten wanneer hij naar school moet. En wanneer school weer klaar is.

Je kind vraagt misschien weleens wanneer hij nou eindelijk weer jarig is. Hij vraagt zich hardop af hoe het toch kan dat dat elk jaar weer zó lang duurt. Zijn verjaardag was al toch máánden geleden? Dan is hij toch snel weer jarig? Dit soort vragen laten zien dat je kind zich steeds meer bezighoudt met tijdsoriëntatie.

In groep 3 leert je kind klokkijken en kent hij de hele en halve uren. Waarschijnlijk zijn ook de kwartieren bij hem bekend. Maar naast deze afgeronde tijdstippen zijn er natuurlijk nog meer tijdstippen op een klok. In groep 4 leert je kind niet alleen over de klok, maar ook over de dagen van de week, de maanden en de seizoenen in een jaar. Hoog tijd om hier meer aandacht aan te besteden wanneer je kind in groep 4 zit! Klokkijken groep 4 valt onder rekenen.

Een heel handig hulpmiddel bij het klokkijken in groep 4 is deze oefenklok:

Leren klokkijken groep 4

Als het goed is, heeft je kind in groep 3 kennisgemaakt met de hele uren, de halve uren en de kwartieren. Je kind begrijpt de rollen die de grote en kleine wijzer spelen. Daarnaast snapt je kind hoe hij in uren vooruit en achteruit kan tellen.

Omdat je kind in groep 4 steeds meer rekenvaardigheid ontwikkelt, kan hij ook steeds meer tijdstippen onderscheiden. In groep 4 leert je kind onder andere de 5 en 10 minuten op de klok te lezen. De basis hiervoor is dat je kind weet hoeveel minuten er zitten in een uur, een half uur en een kwartier. Het is natuurlijk nooit verkeerd om de basis van groep 3 nog eens te herhalen voordat je kind leert klokkijken in groep 4.

Uitleg klokkijken groep 4

Stel, je kind wil de stappen van 5 en 10 minuten leren. Daarvoor moet je kind eerst weten hoeveel minuten er op de klok staan. De belangrijkste getallen hierbij zijn:

• de 60 minuten van het hele uur;
• de 30 minuten van het halve uur;
• de 15 minuten in het kwartier.

Daarnaast leert je kind hoeveel minuten elk blokje van de klok bevat. Met blokje wordt het aantal minuten tussen twee cijfers bedoeld.

Het klokkijken van minuten kost vaak wat langer dan het aanleren van de hele en halve uren. Neem hier dus gerust de tijd voor. Teken bijvoorbeeld samen met je een kind een grote klok en maak het aantal minuten in ieder blokje visueel. Gebruik verschillende kleuren voor de aanduiding van het halve uur, het kwartier en later ook de 5 en 10 minuten. Dan wordt voor je kind sneller duidelijk welk deel van de klok welk aantal minuten bevat.

De leerklok kookwekker

Het rekenvermogen van je kind speelt hierbij een belangrijke rol. Zeker wanneer je overgaat naar de 5 en 10 minuten. Je kind moet dan immers de verschillende blokjes van de klok bij elkaar op kunnen tellen. Een handig hulpmiddel hierbij kan de leerklok kookwekker zijn.

Deze klok geeft de minuten in stapjes van 5 weer. Op deze manier kun je je kind in eerste instantie gemakkelijk laten zien dat in een kwartier 15 minuten zitten en in een half uur 30. Daarnaast krijgt je kind een beter begrip van het idee dat een half uur simpelweg bestaat uit 2 kwartieren. En dat een uur bestaat uit 4 kwartieren.

Deze kennis bevordert de rekenvaardigheid van je kind op de lange termijn. Oefen hier een tijdje mee. Het optellen en aftrekken van kwartieren is niet altijd makkelijk, maar wel een goede oefening.

Wanneer je kind dit goed begrijpt, is het tijd om te kijken naar de stapjes van 5 en 10 op de klok. Kijk samen met je kind welk deel van de klok rood wordt als je aan de schijf van de leerklok kookwekker draait. Hoe groter het deel, hoe meer minuten de tijdsaanduiding bevat. Op deze manier ontwikkelt je kind zijn tijdsoriëntatie nog meer en krijgt hij steeds beter een begrip van de duur van verschillende aanduidingen.

5/10 over de hele uren

Nu je kind begrijpt hoeveel minuten er per blokje op de klok staan, is het tijd voor de volgende stap. Je kunt je kind aanleren wat 5 en 10 over en 5 en 10 voor het hele uur inhouden. Begin met 5 en 10 over. Voor deze tijden is het belangrijk dat je kind eerst naar de grote wijzer kijkt. Deze wijzer bepaalt namelijk het eerste deel van de te benoemen tijd.

Daarna kijk je pas naar de kleine wijzer. Begin met het oefenen van 5 over hele uren. Benoem duidelijk dat de grote wijzer nu 5 minuten óver de 12 staat. Dit onderscheid is belangrijk voor je kind, omdat het anders in de war raakt met de 5 en 10 voor tijden.

Voor de 10 over tijd moet je kind een goed begrip hebben van het aantal minuten in een blokje. Immers, in 2 blokjes zit 2 keer 5 minuten; 10 minuten dus. Hierbij wordt de rekenvaardigheid van je kind aangesproken. Uiteraard wordt deze berekening na verloop van tijd een automatisme voor je kind.

5/10 voor de hele uren

Wanneer je kind een goed begrip heeft van 5 en 10 over het hele uur, ga je kijken naar 5 en 10 voor het hele uur. Het verschil tussen voor en over kun je simpel benadrukken. Gebruik daarvoor een analoge klok met een wijzer die je zelf rond kan draaien.

Draai de grote wijzer van de klok vanaf de 12 bijna helemaal rond, naar 5 of 10 voor. Benoem duidelijk dat de grote wijzer nog geen heel rondje heeft gemaakt. De wijzer staat nog vóór de 12 en is er niet overheen gegaan. Neem voor deze stappen rustig de tijd. Herhaal regelmatig zowel de 5 en 10 voor als 5 en 10 over tijdstippen.

Merk je dat je kind moeite heeft met deze stap? Pak dan naast de analoge klok de leerklok kookwekker erbij. Daarbij ligt de focus alleen op de grote wijzer. Als je kind voor zich ziet welk deel van de leerklok kookwekker wel of juist niet rood is, zal het klokkijken stap voor stap steeds makkelijker gaan.

5/10 voor en over de halve uren

Wanneer je zeker weet dat de basis van 5 en 10 over en voor de hele er goed in zit bij je kind, kun je beginnen met de halve uren. Als je start met de halve uren, staat de hele klok even op zijn kop voor je kind. Waar de rechterhelft van de klok eerst ‘5 over’ aangaf bij het hele uur, is dit nu plots ‘5 voor’ bij het halve uur. Best verwarrend!

Neem dus uitgebreid de tijd samen met je kind om dit onderscheid duidelijk te maken. Teken bijvoorbeeld nogmaals een grote klok en verdeel die in 4 gekleurde vakken. Schrijf in deze vakken de woorden ‘over’, ‘voor half’, ‘over half’ en ‘voor’.

Op deze manier maak je visueel hoe een tijdstip nou precies genoemd wordt. Ook wordt duidelijk vanaf welk cijfer je welke benaming gebruikt. Staat de grote wijzer in het vakje ‘voor half’? Laat dan je kind vanaf het cijfer 6 de vakjes tellen die de wijzer nog moet afleggen. 1 vakje voor de zes? Dan is het dus 5 voor half. Staat de grote wijzer al voorbij de 6 in het vakje ‘over half’? Laat dan je kind de vakjes tellen die de grote wijzer al voorbij de 6 is.

Na verloop van tijd zal je kind hier vanzelf handigheid in krijgen. Oefen deze stappen regelmatig. Gebruik daarvoor bijvoorbeeld de oefeningen die verderop in dit artikel beschreven worden.

Is je kind klaar voor de volgende stap? Reken dan niet alleen meer in hele blokjes, maar vraag je kind ook eens naar andere tijden. Denk bijvoorbeeld aan 7 over, 12 voor of 9 over half. Wanneer je kind dit onder de knie heeft, kent je kind de hele analoge klok!

Werkbladen Klokkijken Groep 4/5 downloaden (gratis)

Oefenbladen Klokkijken Groep 4/5 (Gratis)

Download

Klokkijken oefenen groep 4

Voor het klokkijken in groep 4 zijn een hoop leuke oefeningen te bedenken.

Rekenen met de dobbelsteen

Pak bijvoorbeeld de dobbelsteen er eens bij. Gooi je 5 ogen? Laat je kind de klok dan 5 uur voor- of achteruit zetten. Stapje moeilijker? Reken met halve uren, kwartieren of zelfs minuten. Door deze manier van werken leert je kind niet alleen steeds beter klokkijken, maar ook beter rekenen. Blijf je kind hierbij goed begeleiden; sommige sommen zijn niet makkelijk!

Bouw je eigen klok

Raakt je kind steeds meer geïnteresseerd in het klokkijken en de werking van de klok? Bouw dan samen je eigen klok met de Imaginarium I DO my CLOCK.

Met de klok kan je een volledig werkende klok helemaal zelf bouwen. Dat is niet alleen leuk voor je kind, maar ook voor jou! Als je kind zelf een klok bouwt, gaat hij de werking van de klok beter begrijpen. Een interactieve manier om het klokkijken dus nog eens te oefenen met een eigen klok.

Klokkijk Bingo

Heb je weleens gehoord van Klokkijk Bingo? Teken samen met je kind een bingokaart vol verschillende tijden. Zet vervolgens een analoge klok op tafel en zet de wijzers steeds in verschillende posities. Heeft je kind dit tijdstip op zijn kaart staan? Inkleuren maar. Vijf vakjes op een rij vol? Bingo!

Klokkijk Memory

Wil je klokkijken oefenen en tegelijkertijd het geheugen van je kind trainen? Speel Klokkijk Memory! Schrijf samen met je kind een papier vol tijden in woorden. Op een ander papier zet je de bijbehorende getekende klokken. Knip alle tijden en klokken uit en leg ze op de kop op tafel. Draai je 2 dezelfde tijden om? Dan mag je de kaartjes houden. Degene met de meeste kaartjes wint. Dit spel is later ook makkelijk uit te breiden met digitale kloktijden.

Dagen in de week, maanden en jaargetijden

De meeste kinderen hebben in groep 4 al een goed besef van de dagen van de week. Je kind kent er waarschijnlijk een liedje over en de meester of juf heeft wellicht een weekplanning in de klas hangen met daarop de weekdagen. Je kind zal zich steeds bewuster worden van zijn plaats in de tijd. Naast de dagen van de week wil hij misschien ook de maanden en seizoenen in een jaar begrijpen.

Houten paddenstoel jaargetijden kalender

Voor het aanleren van deze begrippen kan je de houten paddenstoel jaargetijden kalender gebruiken.

Deze kalender toont de dagen in de week en maand, de maanden in het jaar en daarnaast de seizoenen. Speel met de verschillende combinaties. Weet je kind bijvoorbeeld in welk seizoen kerst valt? En welke maand daarbij hoort?

Zelf een kunstwerk maken

Heeft je kind nog geen duidelijk begrip van de manier waarop de verschillende dagen en maanden zich tot elkaar verhouden? Teken dan samen eens de opbouw van de dagen, weken, maanden en seizoenen. Maak er een heus kunstwerk van! Hoe actiever je kind bezig is met het ontwerpen, tekenen en inkleuren van het overzicht, des te beter onthoudt hij wat hij gedaan heeft.

Benoem de tijdsbegrippen

Daarnaast maak je je kind bewuster van deze tijdsbegrippen door ze regelmatig eens te benoemen. Bekijk bijvoorbeeld samen met je kind op welke dagen hij naar school gaat, op welke dagen hij sport en op welke dagen hij wedstrijden speelt. Weet je kind wanneer hij jarig is? En wanneer jij jarig bent? Zoek deze dagen samen op in de zelfgemaakt kalender.

Kalender met jaargetijden huis

Naast een zelfgemaakte kalender kan je met de kalender met jaargetijden huis per datum de bijbehorende maand en het seizoen aanduiden. Op deze manier zal je kind steeds beter begrijpen hoe het hele systeem in elkaar steekt.

In groep 4 oriënteert je kind zich steeds meer op de wereld om hem heen. Daar hoort ook het klokkijken en het begrijpen van de dagen, weken en maanden in een jaar bij. Door hier samen mee bezig te zijn, krijgt je kind een goed begrip van deze onderwerpen. Naast het ontwikkelen van het klokkijken, ontwikkelt je kind hiermee ook een betere rekenvaardigheid. Een fijne basis dus!

Bekijk ook onze andere artikelen over klokkijken:

• Klokkijken groep 3
• Klokkijken groep 5
• Oefenklok analoog en digitaal
• Klokkijken: hoe je als ouder kunt helpen

Marja Wouda, BEd Master SEN

Marja (MSEN) is Remedial Teacher, Intern Begeleider, Kindercoach en behaalde een Bachelor of Education (PABO) en een Master SEN.

Over Marja