Aandachtsproblemen bij kinderen? TIPS!
Door Meike Manschot, MSc
Er is bij aandachtsproblemen echter niet altijd sprake van een ontwikkelingsstoornis zoals AD(H)D. Waar zit het probleem dan bij deze kinderen? En is het wel een aandachtsprobleem of ligt hier iets anders aan ten grondslag? En hoe kunnen we onze kinderen hierbij helpen?
Onderwijsprofessionals, ouders en verzorgers kennen deze uitspraken goed:
“Het kind laat echt geen werkhouding zien…”
“Hij kan zijn aandacht er niet bij houden”
“Ik blijf de lesstof maar herhalen”
“Zij is totaal niet gemotiveerd!”
“Hij is voortdurend met iets anders bezig”
Er is bij aandachtsproblemen echter niet altijd sprake van een ontwikkelingsstoornis zoals AD(H)D. Waar zit het probleem dan bij deze kinderen? En is het wel een aandachtsprobleem of ligt hier iets anders aan ten grondslag? En hoe kunnen we onze kinderen hierbij helpen?
Bekijk ook ons artikel over concentratieproblemen en concentratie-tips.
Aandachtsprobleem of werkgeheugenprobleem?
Werkgeheugen is het gedeelte van je geheugen waarmee je niet alleen informatie opslaat voor een korte tijd, maar ook bewerkt. Bij nieuwe uitdagende taken vallen kinderen met werkgeheugenproblemen uit. Zij vergeten de stappen die nodig zijn om een taak te volbrengen.
Kinderen met werkgeheugenproblemen ervaren moeilijkheden in groepsdiscussies en -gesprekken. Ook het luisteren naar een verhaal van de juf zorgt voor problemen; ze weten niet wat de clou is.
Bij aandachtsproblemen daarentegen vallen kinderen óók uit bij geautomatiseerde taken, die zij niet kunnen volbrengen. Dit geldt zowel bij eenvoudige als bij complexere taken waarvoor meer stappen nodig zijn. Bij geautomatiseerde taken hebben we het werkgeheugen namelijk niet meer nodig.
Let op overbelasting!
Soms kan het zijn dat het werkgeheugen overbelast raakt. Dat wil zeggen dat er veel informatie voor een korte tijd moet worden onthouden en bewerkt.
Dit geldt bijvoorbeeld bij het moeten maken van een begrijpend lezen tekst in de klas waarbij je met rood de moeilijke woorden moet onderstrepen en met groen de kernwoorden per alinea van de tekst. Je hebt 20 minuten tijd voor het maken van de tekst waarbij je vraag 1 hebt opengelaten. Die moet je niet vergeten om aan het einde nog te maken. De juf geeft tussendoor nog de opmerking om de stappen die behoren bij het maken van een begrijpend lezen tekst niet te vergeten.
Wanneer het werkgeheugen al snel ‘vol’ ofwel overbelast raakt, werkt het regulerend vermogen onvoldoende. Met name de zelfsturende functie ‘inhibitie’ (het kunnen remmen van gedrag) is dan minder sterk. Je hebt dan veel meer moeite met het weerstaan van verleidingen.
Een kind met een overbelast werkgeheugen is dan ook veelvuldig afgeleid. Is er dan sprake van een aandachtsprobleem? Nee, hier lijkt eerder een werkgeheugenprobleem aan ten grondslag te liggen.
Een korte oefentaak (met de pijltjestoetsen op het toetsenbord) voor het kunnen remmen van je gedrag, kun je met deze link uitproberen.
Wat kun je verder nog doen om overbelasting te voorkomen en wel de begrijpend lezen tekst te kunnen maken?
Begeleiden van je kind met aandachtsproblemen
TIP! Gebruik interne spraak om jezelf te reguleren (zeg wat je doet en verwoord je gedachten). Dit zorgt ervoor dat je jezelf minder of juist sterker afleidt. Bijvoorbeeld door te denken: ‘ik heb geen zin’ of ‘ik kan dit op tijd afmaken’. Kinderen met AD(H)D hebben minder ontwikkelde zelfspraak en hebben hier meer ondersteuning bij nodig.
TIP! Bied externe ondersteuning in de klas! Een ondersteunende en positief ingestelde leerkracht draagt positief bij aan het zelfsturende vermogen van een kind of leerling.
TIP! Beloon: de beloning bij kinderen met AD(H)D moet groter zijn dan bij andere kinderen. Het motivatiegebied bij kinderen met AD(H)D is namelijk ondergestimuleerd. Door meer te belonen en hier een grotere waarde aan te hangen, zijn deze kinderen beter in staat een taak vol te houden.
TIP! Bied veel herhaling en laat je kind zelf de belangrijke informatie nogmaals herhalen (hardop). Door te automatiseren wordt je werkgeheugen weer ‘vrij’ gemaakt.
TIP! Bied één taak tegelijk aan en knip grotere taken op.
TIP! Zet de tv uit die op de achtergrond aanstaat bij gesprekken, taakjes of het maken van huiswerk. Dit helpt bij het kunnen volhouden ervan.
Veel succes!
Voor vragen of hulp bij aandachts- en werkgeheugenproblemen (of andere vragen) kun je altijd contact met mij opnemen: zijaanzij.info
Bekijk ook het artikel van Meike Manschot over het geheugen van je kind trainen.
Meike Manschot, MSc
Meike Manschot (MSc) is Orthopedagoog-Generalist NVO en kinder- en jeugdpsycholoog NIP
Gerelateerde artikelen
Met deze concentratie-tips kan je kind zich beter concentreren
Concentratieproblemen bij jouw kind op de basisschool?
Bedankt voor het delen van de tips voor kinderen met aandachtsproblemen. Mijn dochter kan zich ook maar moeilijk concentreren en ik geef haar daarom ook bijles. Ik ga vanaf nu ook taken in kleinere stukken opdelen. Wellicht helpt dit haar ook.
Mijn dochter van 8 jaat zit nu in groep 6 en heeft precies hetzelfde probleem vanaf groep 4 al. De school adviseert om een Neurospychologishe onderzoek te laten doen, maar daar voelden we niks voor een jaar geleden maar nu gaan we dat toch doen. Ze scoort heel goed in taal maar heel slecht bij rekenen. Extra oefenen help niet en ze kan haar aandacht maar niet richten op alle kleine stapjes die bij rekennen nodig zijn, zelfs met de klok lezen heeft ze mooite terwijl ze een gemiddelde intelligentie heeft. We zouden heel graag van u een advies willen hebben van de dingen die wij thuis beter moeten doen om haar te stimuleren, naast belonen en voor rustige omgeven zorgen. Op school doet ze heel lang over haar toesten en rekenen sommetjes alsof ze twijfelt en alles in alles heel goed wil doen ( Perfectionisme?)
Alle hulp is welkom en bedankt.
Beste Abdel,
Wat vervelend dat je dochter zo’n moeite heeft met rekenen. Van een afstand is het lastig om te zeggen wat de oorzaak van haar probleem is en dus ook om advies te geven. Ik denk dat het heel goed is om te laten onderzoeken wat de oorzaak van haar probleem is. Ik zou het onderzoek even afwachten, omdat de uitslag van het onderzoek bepalend is voor de adviezen die gegeven gaan worden. De mensen die het onderzoek gaan afnemen, zullen waarschijnlijk gepaste adviezen en tips meegeven.
Succes en sterkte!
Hartelijke groet,
Carola de Koning
Andere dingen die evt ook een rol kunnen spelen zijn een visuele disfunctie of misschien is uw kind wel een beelddenker…..
Heel herkenbaar. Alleen weet de school niet wat ze moeten doen. Ons kind heeft tien minuten nodig voordat hij aan rekenen begint en kauwt op zijn potlood. Hij kan het wel maar krijgt het dus niet op tijd af. Thuis kan hij de sommen prima maken en bij de cito ook. Scoort hij het hoogste wat maar kan. Hoe kunnen wij hem als ouders helpen dat het op school goed gaat.
Beste Angelique,
Het is van een afstand altijd lastig te zeggen wat de oorzaak van een probleem is. Heb je weleens gehoord van een tangle? Dit is een therapeutisch hulpmiddel, een soort speelgoed, om de concentratie te verhogen. Hier vind je alle informatie: https://www.uitgeverijpica.nl/titels/tangles
Misschien kun je dit in overleg met de leerkracht eens proberen.
Succes!
Hartelijke groet,
Carola de Koning
Zou dit helpen de concentratie te verbeteren. En van het potlood af te blijven.
Hallo Angelique, de tangle is een hulpmiddel om de concentratie te verbeteren. Als de concentratie van je zoon verbetert, heeft hij het potlood misschien niet meer nodig. Ik hoop dat je in de gelegenheid bent dit eens uit te proberen.
Hartelijke groet,
Carola