Tafelkaart printen als hulpmiddel (met 8 PDF tafelkaarten)
Op een tafelkaart staan de tafels en meestal ook de antwoorden van deze tafels. Op de meeste tafelkaarten staan de tafels 1 tot en met 10. Hieronder vind je de meest gebruikte tafelkaarten als PDF. Handig om te gebruiken bij het rekenen oefenen. Je kunt de tafelkaarten gratis downloaden en printen!
Tafelkaart tot 10
Er zijn verschillende soorten tafelkaarten:
1. Een tafelkaart met rijtjes keersommen naast en onder elkaar. Bijvoorbeeld:
2. Een tafelkaart met getallen op een horizontale lijn en getallen op een verticale lijn. Bijvoorbeeld:
Als je met een vinger van je linkerhand op de 4 op de verticale as gaat staan en met een vinger van je rechterhand op de 8 op de horizontale as en deze vingers naar elkaar toe beweegt, komen ze elkaar tegen op het getal 32. Dit is het antwoord van de keersom 4 x 8. Met deze tafelkaart heb je alle antwoorden van bijvoorbeeld de tafels 1 tot en met 10 in een handig schema staan en dit kan goed helpen bij tafels oefenen. Je kunt de tafelkaart uitbreiden met de tafels 11 en 12 of zelfs met nog meer tafels.
3. Een tafelkaart waar de sommen met of zonder antwoorden in een schema staan. Bijvoorbeeld:
Wanneer gebruik je een tafelkaart?
Een tafelkaart kan worden gebruikt:
– Bij het automatiseren van de tafels.
Door het herhaaldelijk zien van de sommen en de antwoorden, kunnen ze geautomatiseerd worden.
– Bij het leren van de moeilijke tafels.
Voor de kinderen die moeite hebben met rekenen is het aanleren van de moeilijke tafels een hele klus. Er wordt een lege tafelkaart gebruikt waarop de antwoorden van de sommen zijn weggelaten. Alle antwoorden worden door het kind zelf ingevuld. Eerst worden de antwoorden ingevuld van de tafels die hij al wel weet. Met behulp van die antwoorden worden de antwoorden van de overige sommen uitgerekend en ingevuld.
De tafels die nog niet worden beheerst, zijn vaak de tafels van 3, 4, 6, 7, 8 en 9. De tafels van 1, 2, 5 en 10 moeten wel beheerst worden, omdat deze nodig zijn om de antwoorden van de overige tafels uit te rekenen. De bekende tafels zijn een soort kapstok of aanknopingspunten. Als een kind de tafel van 5 kent, kan hij bijvoorbeeld ook de som 6 x 3 uitrekenen. 3 x 5 = 5 x 3 = 15, dus 6 x 3 = 15 + 3 = 18.
De strategieën die kunnen worden gebruikt om de tafels die een kind nog niet kent aan te leren zijn:
- eentje meer —> 7 x 5 = 5 x 7 = 35, dus 6 x 7 = 35 + 7 = 42 (6 x 7 is 1 x 7 meer dan 5 x 7)
- eentje minder —> 9 x 10 = 10 x 9 = 90, dus 9 x 9 = 90 – 9 = 81 (9 x 9 is 1 x 9 minder dan 10 x 9)
- verdubbelen —> 3 x 2 = 6, dus 6 x 2 = 12
- halveren —> 10 x 5 = 50, dus 5 x 5 = 25
- verwisselen —> 5 x 7 = 7 x 5
In onderstaande afbeelding kun je zien hoe je bij een aantal sommen waarvan je het antwoord nog niet weet tot het antwoord kunt komen met behulp van de antwoorden die je al wel weet.
– Voor het controleren van antwoorden. Als een kind twijfelt aan een antwoord, kan het fijn zijn dit te controleren. Op een gegeven moment weet het kind het juiste antwoord en is de tafelkaart niet meer nodig.
– Bij kinderen die de tafels nog niet goed hebben geautomatiseerd en hierdoor worden belemmerd bij het maken van een som waarbij de vermenigvuldiging niet de essentie is van de som.
Bij de som 4 x 5 = …… is de vermenigvuldiging de enige som die de kinderen moeten uitrekenen.
Bij een verhaalsom is een vermenigvuldiging vaak één van de bewerkingen om tot het juiste antwoord te komen. De vermenigvuldiging is dan niet de kern van de som. Bijvoorbeeld:
De juf trakteert haar leerlingen op een ijsje. Er zitten 28 leerlingen in haar groep. In een doos ijsjes zitten 8 ijsjes. Een doos ijsjes kost € 3,20. De juf betaalt met een briefje van € 20. Hoeveel krijgt de juf terug?
Je rekent eerst uit hoeveel dozen de juf nodig heeft: 3 dozen met 8 ijsjes is te weinig (3 x 8 = 24), ze heeft dus 4 dozen (4 x 8 = 32) nodig. Er is al een keersom uitgerekend, maar de som is nog niet opgelost. Om te weten te komen hoeveel geld de juf terugkrijgt, moet je eerst uitrekenen hoeveel ze moet betalen. Ook dit is een vermenigvuldiging: 4 x € 3,20 = € 12,80.
De juf betaalt met een briefje van € 20: € 20 – € 12,80 = € 7,20.
Het antwoord op deze som is dus € 7,20.
Om tot dit antwoord te komen, zijn er 3 keersommen en een minsom uitgerekend:
3 x 8 = 24
4 x 8 = 32
4 x € 3,20 = € 12,80
€ 20 – € 12,80 = € 7,20
Als een kind deze som wel begrijpt en snapt welke stappen er nodig zijn om tot het juiste antwoord te komen, maar de tafels niet goed beheerst, is het waarschijnlijk erg lastig om de som uit te rekenen. Een tafelkaart kan dan een mooi hulpmiddel zijn om de som toch te kunnen uitrekenen.
In groep 4 en groep 5 worden de tafels aangeboden. Bekijk ook:
- Tafels leren groep 4
- Tafels oefenen groep 5 met spelletjes (+ handig ezelsbruggetje) of bestel meteen het oefenboek tafels
- Tafels van vermenigvuldiging spellen (aanbevolen door onderwijsexperts)
Dit gebeurt in eerste instantie meestal zonder een tafelkaart. Als een kind een tafelkaart gaat gebruiken, worden de makkelijke tafels vaak al beheerst. Deze tafels kun je op de tafelkaart arceren. Zo blijven alleen de sommen over die hij nog niet kent. De tafels die vaak kunnen worden gearceerd zijn de tafels van 1, 10, 5 en 2. Om te laten zien hoe dit werkt, gebruiken we in dit artikel de tafelkaart met de getallen op een horizontale lijn en getallen op een verticale lijn. De tafel van 1 levert meestal geen problemen op en kun je van boven naar beneden arceren én van links naar rechts:
De tafel van 10 kennen de meeste kinderen ook en deze kun je dan dus arceren:
En als de tafels van 5 en 2 ook worden beheerst, kun je deze ook arceren:
Heeft je kind nog moeite met de tafel van 5? Vertel dan, en laat dit zien door de tafel en de antwoorden op te schrijven, dat de uitkomsten van de tafel van 5 altijd eindigen op een 5 of een 0. Dit maakt het alweer iets makkelijker om deze tafel te leren.
Als alle bovengenoemde tafels zijn gearceerd, zijn er in totaal 64 van de 100 vakjes gearceerd. Dit geeft veel kinderen meer zelfvertrouwen. Ze kennen al meer dan de helft!
De tafel van 9 is met een trucje vaak ook snel geleerd. Als je de getallen van de uitkomsten bij elkaar optelt, is dit altijd 9:
1 x 9 = 9 —> 9
2 x 9 = 18 —> 1 + 8 = 9
3 x 9 = 27 —> 2 + 7 = 9
4 x 9 = 36 —> 3 + 6 = 9
5 x 9 = 45 —> 4 + 5 = 9
6 x 9 = 54 —> 5 + 4 = 9
7 x 9 = 63 —> 6 + 3 = 9
8 x 9 = 72 —> 7 + 2 = 9
9 x 9 = 81 —> 8 + 1 = 9
10 x 9 = 90 —> 9 + 0 = 9
Er is nog een trucje om de tafel van 9 te leren: als je de uitkomsten onder elkaar zet, zie je dat het tiental steeds eentje meer wordt en de eenheden steeds eentje minder worden.
Dan zijn er nog de kwadraten. Deze zijn meestal ook wat makkelijker te onthouden, omdat het opvallende sommen zijn.
1 x 1 = 1
2 x 2 = 4
3 x 3 = 9
4 x 4 = 16
5 x 5 = 25
6 x 6 = 36
7 x 7 = 49
8 x 8 = 64
9 x 9 = 81
10 x 10 = 100
Als je de tafel van 9 en de kwadraten ook nog kunt arceren op de tafelkaart, blijven er maar 20 ‘moeilijke sommen’ van de 100 sommen over die je kind nog moet leren en automatiseren.
Tafels automatiseren
Het automatiseren van de tafels hoort bij de basisvaardigheden van het rekenen. Als de tafels goed worden beheerst en goed geautomatiseerd zijn, kunnen complexere opgaven worden opgelost. Als de tafels nog niet goed worden beheerst en nog niet goed geautomatiseerd zijn, gaat alle aandacht naar de keersom en wordt veel ruimte in het werkgeheugen gebruikt voor het uitrekenen van de keersom. Er blijft dan onvoldoende ruimte in het werkgeheugen over om de rest van een som uit te rekenen. Om complexe opgaven te kunnen uitrekenen is het dus belangrijk dat de tafels geautomatiseerd zijn.
Voordat de kinderen echt gaan vermenigvuldigen, leren ze eerst herhaaldelijk op te tellen. Dit is een voorbereiding op het vermenigvuldigen. Zo maken ze al kennis met het principe van een vermenigvuldiging. Ze oefenen met eenvoudige sommen. De termen keersom en tafel komen nog niet aan bod. Bijvoorbeeld:
Hoeveel bananen zie je samen?
De meeste kinderen zullen het antwoord nog niet paraat hebben, omdat ze de som 3 x 3 nog niet kennen. Om tot het juiste antwoord te komen, zullen ze de bananen moeten tellen. Het werkgeheugen wordt helemaal in beslag genomen voor het uitrekenen van deze som. In groep 4 wordt begonnen met het aanleren van de tafels. De kinderen leren wat een vermenigvuldiging en een tafel is en gaan oefenen met kale sommen en verhaalsommen. De kale sommen zijn rijtjes met keersommen. Bijvoorbeeld de tafel van 2:
1 x 2 = ..
2 x 2 = ..
3 x 2 = ..
4 x 2 = ..
5 x 2 = ..
6 x 2 = ..
7 x 2 = ..
8 x 2 = ..
9 x 2 = ..
10 x 2 = ..
Daarna worden de sommen door elkaar aangeboden en geoefend. Bijvoorbeeld:
2 x 2 = ..
1 x 2 = ..
4 x 2 = ..
7 x 2 = ..
5 x 2 = ..
8 x 2 = ..
10 x 2 = ..
3 x 2 = ..
6 x 2 = ..
9 x 2 = ..
Na het inoefenen van de kale sommen, wordt het geleerde toegepast in verhaalsommen. Bijvoorbeeld:
De bloemist heeft 26 tulpen. In ieder boeket dat hij maakt, gaan 4 tulpen. De bloemist maakt 6 boeketten. Hoeveel tulpen houdt hij over?
Deze som is al een stuk complexer dan de som met de bananen. Er moet meer informatie verwerkt worden en er moeten verschillende bewerkingen worden uitgevoerd:
er zijn 26 tulpen… er worden 6 boeketten met 4 tulpen gemaakt… dat zijn in totaal 24 tulpen (6 x 4 tulpen)… de vraag is hoeveel tulpen er over blijven na het maken van de 6 boeketten… 26 tulpen – 24 tulpen = 2 tulpen…
Stel dat de tafels nog niet geautomatiseerd zijn en er geen tafelkaart voor-handen is, dan moet de keersom 6 x 4 ook nog uitgerekend worden. Er komt dan nog een bewerking bij. Deze berekening neemt ook ruimte in het werkgeheugen in. De kans bestaat dat het werkgeheugen ‘overbelast’ wordt. De som kan niet worden uitgerekend. Het kind heeft een negatieve ervaring en kan hierdoor onzeker worden, een volgende keer bang zijn om te falen en blokkeren.
Als de tafels nog niet geautomatiseerd zijn en er wel een tafelkaart is, kan de som waarschijnlijk wel worden uitgerekend. Het werkgeheugen hoeft niet extra te worden belast. Het antwoord van de keersom 6 x 4 hoeft niet te worden uitgerekend, omdat dit op de tafelkaart staat.
Misschien vraag je je af of het gebruiken van een tafelkaart wel goed is. Of je kind de tafels dan wel goed leert en automatiseert. Met een tafelkaart kunnen de kinderen die de tafels nog niet goed hebben geautomatiseerd, toch de sommen maken waarbij de keersommen niet het belangrijkste zijn, maar een onderdeel zijn van de som. Een tafelkaart is ook handig als een kind twijfelt aan een uitkomst. Door de som en de uitkomst vaak te zien, kan de som ook geautomatiseerd worden. Voor de makkelijke tafels zal de tafelkaart waarschijnlijk niet snel worden gebruikt. Denk bijvoorbeeld aan de tafel van 1, 10 , 5 en 2. Voor de moeilijkere tafels kan het een uitkomst zijn! Op een gegeven moment zijn de tafels geautomatiseerd en is de tafelkaart niet meer nodig. Als de tafels voldoende geautomatiseerd zijn, kan er met grotere getallen worden gerekend en kunnen complexere sommen worden opgelost.
De meeste kinderen hebben aan het eind van groep 5 de tafels geautomatiseerd. Als de tafels aan het eind van groep 5 nog niet geautomatiseerd zijn, kan de tafelkaart worden ingezet. Als een kind in groep 7 bijvoorbeeld nog moeite heeft met de tafels, maar een som verder wel begrijpt, kan hij met behulp van een tafelkaart de som toch uitrekenen.
Tafelkaart tot 20
Het vermenigvuldigen stopt niet bij de tafel van 10. Als de kale sommen en verhaalsommen in groep 6, 7 en 8 complexer worden, kan een tafelkaart tot 20 handig zijn. Hoe meer tafels bekend zijn, hoe makkelijker complexe opgaven kunnen worden opgelost. Het werkgeheugen wordt dan niet meer belast met de ‘eenvoudige’ vermenigvuldiging en kan helemaal worden gebruikt voor het oplossen van de werkelijke som.
Tafelkaart tot 100
Als er gewerkt gaat worden met breuken, kan de tafel van 25 van pas komen. Ook de tafels van 50 en 100 kunnen handig zijn.
Maak zelf een tafelkaart
Je kunt natuurlijk ook zelf een tafelkaart maken. Hieronder kun je een lege tafelkaart downloaden waar 10 tafels kunnen worden ingevuld en eentje waar 20 tafels kunnen worden ingevuld.
Veel plezier en succes!
Oefenbladen Rekenen Groep 4 (Gratis)
Oefenbladen Rekenen Groep 5 (Gratis)
Carola de Koning, BEd
Carola heeft ervaring opgedaan als bijlesjuf, kindercoach en als leerkracht in het basisonderwijs
Gerelateerde artikelen
Tafels oefenen: uitleg en de beste oefentips
Breuken vermenigvuldigen: uitleg, oefenen en een handig schema
Marinka –
Echt super. Me dochter vliegt er nu doorheen. De afwisseling met de spelletjes is super leuk. Ze liep een beetje achter maar sinds 2 weken gaat ze met stappen vooruit. Zelfs complimenten gehad van de juf. Top dank je wel👍