Bewegend leren rekenen op de basisschool: het hoe en waarom
Door Judith Kimenai, BEd
Bewegend leren rekenen: deze relatief nieuwe vorm van onderwijs komt steeds vaker voor op de basisschool. Maar wat is het eigenlijk en waarom is deze vorm van rekenen zo in opmars?
Wat is bewegend leren?
Als je wilt weten wat bewegend leren rekenen inhoudt, moet je eerst weten wat bewegend leren is.
Kort gezegd leert je kind nieuwe taal- en rekenvaardigheden terwijl hij beweegt. Dat is natuurlijk goed voor de conditie, maar bewegend leren kent nog veel meer voordelen.
1 ervan is het feit dat je dingen beter onthoudt als je bewegend leert. Hoe dat zit en welke andere voordelen deze vorm van leren heeft, lees je in ons artikel over bewegend leren. Daarin vind je ook meer informatie over onderzoeken die naar bewegend leren zijn gedaan.
Wat is bewegend leren rekenen?
Als kinderen bewegend leren rekenen, zijn ze dus in beweging terwijl ze sommen uitrekenen. De lessen kunnen op verschillende plekken plaatsvinden: in het klaslokaal, in de gymzaal of op het schoolplein. Ook thuis kun je natuurlijk met bewegend leren aan de slag!
Bewegend leren rekenen voor binnen
Tijdens de binnenlessen kan de leerkracht gebruik maken van filmpjes. Meestal zijn die op dezelfde manier opgebouwd:
- Een les duurt 5 tot 15 minuten. In principe ligt de nadruk op automatiseren en herhalen.
- Kinderen voeren tijdens de hele les een basisbeweging uit. Denk aan stappen op de plaats of zwaaien met de armen.
- Kort na de start komt de eerste som in beeld. Dit is een meerkeuzesom. Bij ieder antwoord wordt een bepaalde beweging gegeven. Kinderen kiezen het juiste antwoord en maken de bijbehorende beweging.
- Na een paar seconden komt het juiste antwoord in beeld. De kinderen blijven de juiste beweging nog even volhouden.
- Daarna gaan ze over op de basisbeweging tot er een nieuwe som in beeld komt.
Bewegend leren rekenen voor buiten
Natuurlijk zijn er ook genoeg buitenlessen te bedenken voor bewegend leren rekenen.
De leerkracht kan bijvoorbeeld op een aantal emmers de cijfers 1 tot en met 10 schrijven. Iedere emmer krijgt zijn eigen getal. De leerkracht zet alle emmers in een grote cirkel.
In het midden van de cirkel liggen zachte ballen. Op iedere bal staat een optelsom. Het kind moet de som uitrekenen en de bal in de emmer gooien waarop de juiste uitkomst staat.
Ook kan de leerkracht werken met getallenlijnen waarop kinderen van het ene naar het andere getal moeten springen. Als een kind bijvoorbeeld de som 1 + 4 = op een kaartje te zien krijgt, springt hij van 1 naar 4 naar 5. Waarbij 5 natuurlijk de uitkomst van de som is.
Er zijn eindeloos veel variaties te bedenken op bewegend leren rekenen voor buiten. Hoofddoel blijft dat de kinderen actief zijn en tegelijkertijd sommen van hun niveau herhalen.
Bewegend leren rekenen in de middenbouw
Hierboven heb je al wat voorbeelden gezien van lessen bewegend leren rekenen. We geven je nu nog wat voorbeelden voor bewegend leren rekenen in de middenbouw. Oftewel groep 3, 4 en 5.
Oefenbladen Groep 3 Rekenen (Gratis)
Oefenbladen Rekenen Groep 4 (Gratis)
Oefenbladen Rekenen Groep 5 (Gratis)
Bewegend leren rekenen groep 3
In groep 3 kan de leerkracht werken met kleine whiteboards. Doel van de les is bijvoorbeeld het oefenen met optellen en aftrekken van sommen tot en met 10.
De leerkracht fluistert ieder kind een getal van 1 tot en met 10 in de oren. Het kind schrijft het getal groot op zijn whiteboard. Alle kinderen maken vervolgens een basisbeweging op de plaats (bijvoorbeeld naast hun stoel). Dan laat de leerkracht een som zien op het grote bord.
Kinderen die de uitkomst op hun whiteboard hebben staan, gaan op hun stoel staan en houden het bord omhoog. Zo kan iedereen controleren of de uitkomsten goed zijn.
Daarna wachten alle kinderen op een nieuwe som, terwijl ze de basisbeweging uitvoeren.
Bewegend leren rekenen groep 4
In groep 4 staan de tafels centraal. Tafels oefenen leent zich perfect voor bewegend leren. Om de tafels goed te onthouden, is namelijk heel veel herhaling nodig. Laat automatiseren en herhalen nu precies het doel van bewegend leren zijn!
We geven weer een voorbeeld van een buitenspel. De leerkracht tekent op het schoolplein een reeks uitkomsten van de tafel van 5. Die worden op een rij boven elkaar gezet. De afstand tussen de uitkomsten is zo groot, dat het kind met een kleine sprong van 1 uitkomst naar de volgende kan komen.
Het kind begint onderaan de reeks. Hardop memoriseert hij de tafel van 5. Hij begint met ‘1 x 5 = 5’. Op het moment dat hij die som uitspreekt, springt hij naar de eerste uitkomst: 5.
Dan vervolgt hij de tafelreeks: 2 x 5 = 10 (hij springt naar 10), 3 x 5 = 15 (weer een sprong, maar nu van 10 naar 15) enzovoort. Lees meer over bewegend tafels oefenen in ons artikel over tafels leren groep 4.
Bewegend leren rekenen groep 5
Ook in groep 5 wordt nog veel aandacht besteed aan tafels. Nu gaat het vooral om de tafels van 6, 7, 8 en 9. Met het volgende spel herhalen kinderen deze tafels op een actieve manier. Dit spel vindt in de gymzaal plaats.
De leerkracht heeft ter voorbereiding een aantal sommen op grote vellen papier geschreven. Iedere som staat op een apart vel. Alle sommen zijn aan 1 kant van de gymzaal op de lange wand geplakt.
Aan de andere wand hangen de uitkomsten van de sommen. Ook nu staat er 1 uitkomst op 1 vel papier. De uitkomsten zijn, net als de sommen, goed verspreid en door elkaar opgehangen.
Alle leerlingen moeten achter een lijn blijven, zodat de afstand tot de muur altijd hetzelfde blijft. Ze gooien allereerst met de bal naar 1 van de sommen.
Zodra een leerling de som raakt, mag hij hem gaan uitrekenen. Als hij de uitkomst weet, rent de leerling naar de andere wand. Hij zoekt de uitkomst op en gooit de bal naar de juiste uitkomst. Daarbij zegt hij de som hardop.
Omdat niet alle kinderen tegelijk dit spel kunnen doen, wordt de klas verdeeld in groepjes van 2. Steeds als 1 leerling gooit, rent de andere leerling met hem mee en controleert hij de antwoorden.
Bewegend rekenen werkt!
Bewegend leren rekenen is niet alleen leuk, het werkt ook nog eens als een tierelier! Kinderen zijn meestal enthousiast over het feit dat ze niet stil hoeven zitten. Daarnaast blijft de stof beter hangen als ze op deze manier leren. Win-win dus!
Wil je thuis ook aan de slag met bewegend leren rekenen? Dat kan natuurlijk! Online zijn een heleboel voorbeelden te vinden van leuke rekenspellen. Of lees ons artikel over rekenspelletjes voor groep 3 tot en met 8.
Veel plezier!
Meer lezen over rekenen in de middenbouw? Bekijk dan:
Bronnen:
– Van der Steeg, M. (2020). Leerlijnen voor het basisonderwijs. NieuwLeren.
Judith Kimenai, BEd
Judith was jarenlang docente Nederlands en (tweetalig) biologie binnen het voortgezet onderwijs. Tijdens haar onderwijscarrière was ze naast docente ook een bevlogen brugklasmentor en intern begeleider. Tegenwoordig is Judith freelance tekstschrijfster en richt ze zich voornamelijk op de educatieve sector.
Gerelateerde artikelen
Bewegend leren: het hoe en waarom
Verbeter het automatiseren bij rekenen met 10 minuten per dag
