Wat zijn LVS toetsen?

Een LVS-toets staat voor een Leerling Volg Systeem-toets. Het LVS maakt duidelijk welke capaciteiten, vaardigheden en kennis een leerling in huis heeft. Ook vertelt deze systematiek hoe de prestaties van de bewuste scholier zich verhouden tegenover het klassikaal en landelijk gemiddelde.

Alle toetsen

De LVS-toetsen lopen in het basisonderwijs van groep 1 t/m 8 en zijn onder te verdelen in tweejaarlijkse toetsen (meestal Cito-toetsen), een Eindtoets, Entreetoetsen. Het voortgezet onderwijs kent ook LVS-toetsen maar die behandelen wij hier niet.

M- en E-toetsen

Op de basisschool zijn er vanaf het eerste jaar minimaal 2 LVS-toetsen: waarvan een in het midden van het jaar: de M-toets. En het eind van het jaar sluit een school vaak af met de E-toets. Al is een school verder vrij wanneer die het moment van afname inplant.

Deze verdeling houdt in dat een leerling in het midden van groep 4 moet zijn op het gemiddelde niveau van M4, dat staat voor het niveau van midden groep 4.

Wat is de Eindtoets precies?

Vroeger verstond men onder de eindtoets: de Cito-toets. Het bekende spannende testmoment tegen het einde van die 8 à 9 jaar basisschool. Die toets waarvan de uitslag deels vertelt welk onderwijsniveau voor een leerling het meest geschikt is.

Maar dat beeld is allang achterhaald omdat juist deze bewuste toets niet helemaal meer van het Cito zelf is. Al stelt dit instituut door haar kennis deze toets tot op de dag van vandaag nog wel op, in opdracht van de eigenaar: het Ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap.

Verder is zo’n eindtoets zoals wij die kennen nu een breed begrip geworden. Scholen zijn namelijk vrij om andere alternatieven te kiezen zoals: de Drempel- of IEP-toets.
Vakken om te toetsen in het LVS-systeem

De toetsen in het LVS-systeem behandelen verschillende onderdelen die horen bij de ontwikkeling van een basisscholier:

• Lezen en schrijven: technisch en begrijpend leren lezen en een correcte taalbeheersing die verwacht mag worden van een gemiddelde basisscholier.
• Rekenen / wiskunde: cijfers, optellen, aftrekken, delen, vermenigvuldigen, bedragen.
• Studievaardigheden: hoe doet een leerling onderzoek?
• Wereldoriëntatie? Vakken als aardrijkskunde, geschiedenis en natuurkunde komen hier ook aan bod.

Hoe vindt een LVS-toets plaats?

De leerkracht op de basisschool behandelt de toetsen klassikaal. De toets-momenten zijn verdeeld over een paar ochtenden. Leerlingen krijgen een vragen- en invulformulier. Zij kiezen uit 4 mogelijkheden die zijn aangegeven met A, B, C of D. Op een formulier kruizen ze vervolgens het juiste hokje aan. De scholieren moeten zoveel mogelijk juiste antwoorden geven. Niets invullen levert een fout antwoord op. De niveaus lopen van A (uitmuntend) t/m E (zwak).

Beoordeling LVS-toetsen

De docent stuurt de ingevulde formulieren op naar het CITO. Dit instituut beoordeelt de score van de leerling op basis van percentielen. Een percentiel indiceert hoeveel een leerling afwijkt van de landelijke scores. Het gaat er dan om wat een basisscholier in Nederland gemiddeld scoort. En daar bovenop geeft dat percentiel aan hoe een leerling zich boven of onder dat gemiddelde verhoudt. Stel dus dat een toets door alle kinderen goed of slecht wordt gemaakt, dan vangt dit percentiel dat op een rechtvaardige manier op.

Verdeling naar leeftijd

Parallel aan dit systeem houden docenten de ontwikkeling van hun leerlingen ook bij op basis van het DLE, Didactisch Leeftijds Efficiënt. Het DLE is een verdeling per maand die aangeeft hoe ver een leerling op die datum is. Hierbij is de DL, didactische leeftijd, het niveau dat een leerling in die maand moet hebben. Het DLE is het efficiënt dat aangeeft of de scholier een paar maanden voor of achter loopt.

Wordt een scholier hard afgerekend op een LVS-toets?

Nee, deze toets is geen afrekening. Immers, gedurende de gehele basisschoolperiode bedoelt het Cito de LVS-toetsen niet om leerlingen in een vakje te stoppen. In eerste instantie maken LVS-toetsen het niveau van een scholier inzichtelijk. Dit mede door andere indicatoren als het hierboven besproken DLE. De LVS-toetsen helpen hierdoor een scholier verder, omdat hiermee een docent achterstanden en leerproblemen vroegtijdig kan opmerken en dan kan helpen. Met een stappenplan kan de leerkracht een scholier dan op een hoger niveau brengen.

Cito-toetsen

Alle LVS-toetsen zijn wel een product van het Cito (Centraal Instituut voor Toets Ontwikkeling). Die bedacht de LVS als systematiek om kinderen te kunnen indelen naar wat ze kunnen en kennen. Adriaan de Groot,
grondlegger van dit systeem keek dit af na een studiereis in de Verenigde Staten.

Maaike de Boer, MA

drs. Maaike de Boer is initiatiefneemster van Wijzeroverdebasisschool.nl

Over Maaike