Wat is bijzonder onderwijs?

Het bijzonder onderwijs is een erkende schoolorganisatie buiten de overheid om. Soms gaat de gemeente namelijk over het schoolbestuur. Maar dat is dus in het bijzondere onderwijs niet het geval. Een bijzondere school ontvangt wel evenveel subsidie als (tegenhanger) openbaar onderwijs.

In Nederland staat het vrij om buiten overheidsbemoeienis een ‘bijzondere school’ op te richten. Vaak ontstaan dit soort onderwijsvormen vanuit een overtuiging. Deze is op te delen in een religieuze en een seculiere variant, waarin een pedagogische visie centraal staat.

Bekijk ook: Hoe kies je een goede basisschool voor je kind?

Religieus bijzonder onderwijs

In Nederland zijn de religieuze bijzondere scholen op te delen in de volgende grootste groepen:

• katholiek
• protestants
• joods
• islamitisch
• hindoestaans

Het bijzondere karakter geeft de religieuze scholen de ruimte hun geloof te belijden. Zo viert men op een christelijke school in december kerstmis en bidden de docenten met leerlingen.

Zo’n confessionele school is wel verplicht om leerlingen met een andere religie toe te staan. Wel mag de school van ouders en scholieren verlangen dat zij de beleden religie respecteren. De wet staat toe dat bijzondere scholen andere geloofsuitingen mogen weren. Zo mag een christelijke school hoofddoeken verbieden.

Pedagogisch bijzonder onderwijs

Er zijn veel pedagogische bijzondere scholen in Nederland. De bekendste zijn:

• daltononderwijs
• democratisch onderwijs
• freinetonderwijs
• jenaplanonderwijs
• montessorionderwijs

De meeste van deze onderwijsvormen laten hun scholieren vooral zelfstandig leren en geven kinderen al op jonge leeftijd veel verantwoordelijkheid.

Verplichtingen bijzonder onderwijs

Al zijn bijzondere scholen vrij om hun onderwijsvorm in te richten, toch zijn ze wel een aantal dingen verplicht. Zo moet de kwaliteit van het bijzondere onderwijs hetzelfde zijn als op een openbare school. Uiteraard moet de school binnen de grenzen van de Nederlandse wet opereren. Ook is er een minimum-quotum voor het aantal leerlingen. En er zijn eisen voor de bevoegdheid van de leraren.

Soms wordt gedacht dat een bijzondere school voor kinderen met een beperking of achterstand is. Dat is niet zo. Deze kinderen gaan naar een ‘speciale school’. De term ‘bijzonder’ komt uit de 19e eeuw. In 1806 bepaalde de wet dat de Gereformeerde Kerk geen zeggenschap meer had over het onderwijs. Voor de protestantse kerk was dat in die tijd te gematigd en zo ontstonden bijzondere scholen.

Maaike de Boer, MA

drs. Maaike de Boer is initiatiefneemster van Wijzeroverdebasisschool.nl

Over Maaike