Hoofdzin en bijzin – bekijk de video en snap het verschil

In deze uitleg leer je het verschil tussen een hoofdzin en een bijzin. Je ontdekt ook hoe samengestelde zinnen in elkaar zitten en hoe je kunt zien of je te maken hebt met een nevenschikking of een onderschikking.

De video hierboven helpt je stap voor stap om dit duidelijk te herkennen in zinnen.

Wat is een enkelvoudige zin?

Een enkelvoudige zin heeft maar één persoonsvorm. Vaak is het een korte zin, zoals:

• Pim heeft zijn boeken gekaft.

• Cato doet boodschappen in de supermarkt.

Je ziet of een zin enkelvoudig is door de tijdproef: als er maar één werkwoord verandert als je de tijd verandert, is er maar één persoonsvorm.

Wat is een samengestelde zin?

Een samengestelde zin heeft twee of meer persoonsvormen. Dat betekent dat de zin is opgebouwd uit meerdere zinnen.

Bijvoorbeeld: ‘Joes fietst hard, omdat hij niet te laat wil komen.’ Hierin zie je twee persoonsvormen: ‘fietst’ en ‘wil’.

Hoofdzin of bijzin?

Een samengestelde zin bestaat uit hoofdzinnen en/of bijzinnen. Maar hoe weet je wat wat is?

• Kun je beide delen los gebruiken als goede enkelvoudige zinnen? Dan heb je twee hoofdzinnen.

• Moet je één van de twee zinnen aanpassen om er een goede zin van te maken? Dan is dat deel een bijzin.

Voorbeelden vergelijken

Voorbeeld van twee hoofdzinnen:

‘Maaike voert de kippen, want ze hebben honger.’ → Maaike voert de kippen. / Ze hebben honger.

Beide zinnen kun je los gebruiken. Dit noem je een **nevenschikking**.

Voorbeeld van hoofdzin en bijzin:

‘Maaike voert de katten nog niet, omdat ze hun eten nog niet op hebben.’ → ‘Ze hun eten nog niet op hebben’ is geen goede zin. Je moet er ‘Ze hebben hun eten nog niet op’ van maken. Dit noem je een **onderschikking**.

Let op de volgorde van onderwerp en persoonsvorm

• In een hoofdzin staan onderwerp en persoonsvorm meestal naast elkaar.

• In een bijzin staan ze vaak uit elkaar.

Bijvoorbeeld:

‘Terwijl ze huiswerk maakte, draaide Lieke haar favoriete liedje.’ → In het eerste deel staan onderwerp en persoonsvorm niet naast elkaar (bijzin), in het tweede deel wel (hoofdzin).

Hoe herken je het verschil?

Gebruik deze twee tips:

1. Kun je beide delen van de samengestelde zin zonder aanpassing los gebruiken? → dan heb je twee hoofdzinnen.

2. Staan onderwerp en persoonsvorm naast elkaar? → dan is het waarschijnlijk een hoofdzin.

Zo niet, dan heb je te maken met een bijzin.

Zelf oefenen met hoofdzinnen en bijzinnen

Wil je kind hiermee oefenen? Bekijk dan het oefenpakket met videobijles en/of het oefenboek.

Oefenpakket Ontleden