Bijwoordelijke bepaling – zie hoe je het herkent in elke zin

In deze uitleg leer je wat een bijwoordelijke bepaling is. Je ontdekt hoe je deze herkent in een zin, welke vragen je kunt stellen én hoeveel bijwoordelijke bepalingen er in één zin kunnen zitten.

De video hierboven laat dit allemaal zien aan de hand van duidelijke voorbeelden en kleuren.

Wat is een bijwoordelijke bepaling?

Een bijwoordelijke bepaling geeft extra informatie over het gezegde. Bijvoorbeeld: waar iets gebeurt, wanneer iets gebeurt of in welke richting iets gebeurt.

Voorbeelden:

• ‘Morgen haalt Jackie een voldoende.’ → ‘morgen’ is een bijwoordelijke bepaling (tijd).

• ‘De jas hangt aan de kapstok.’ → ‘aan de kapstok’ is een bijwoordelijke bepaling (plaats).

• ‘Pieter fietst naar school.’ → ‘naar school’ is een bijwoordelijke bepaling (richting).

Hoe herken je een bijwoordelijke bepaling?

Je stelt een van deze vragen:

• Waar?

• Wanneer?

• Waarheen?

Maar er zijn ook andere bijwoordelijke bepalingen die bijvoorbeeld een reden of manier aangeven. In deze uitleg kijken we vooral naar plaats, tijd en richting.

Voorbeelden uit de video

• ‘De groenteboer kocht zijn fruit op de veiling.’ → Waar kocht hij het fruit? → ‘op de veiling’ = bijwoordelijke bepaling.

• ‘Gisteren ging Daisy fietsen.’ → Wanneer? → ‘gisteren’ = bijwoordelijke bepaling.

• ‘Brent rende naar zijn beste vriend.’ → Waarheen? → ‘naar zijn beste vriend’ = bijwoordelijke bepaling.

Waar vind je de bijwoordelijke bepaling in de zin?

De bijwoordelijke bepaling is het zinsdeel dat je meestal als laatste vindt. Dat komt doordat je eerst de persoonsvorm, het gezegde, het onderwerp en het (mee/lijdend) voorwerp bepaalt.

Alles wat je daarna overhoudt, is meestal een bijwoordelijke bepaling. En: een bijwoordelijke bepaling kun je meestal weglaten zonder dat de zin onlogisch wordt.

Hoeveel bijwoordelijke bepalingen kunnen er in een zin staan?

Er kunnen meerdere bijwoordelijke bepalingen in een zin staan. Bijvoorbeeld:

‘Ik zet nu deze plant op het bureau.’

• ‘nu’ vertelt wanneer → bijwoordelijke bepaling.

• ‘op het bureau’ vertelt waar → ook een bijwoordelijke bepaling.

Bijwoord in een bijwoordelijke bepaling

Soms bestaat een bijwoordelijke bepaling uit één woord, zoals ‘morgen’, ‘gisteren’, ‘hier’ of ‘daar’.

Deze woorden zijn dan ook bijwoorden. Bekijk hiervoor ook de uitleg over het bijwoord.

Zelf oefenen met bijwoordelijke bepalingen

Wil je kind hiermee oefenen? Bekijk dan het oefenpakket met videobijles en/of het oefenboek.

Oefenpakket Ontleden