Hoe je kind meer zelfvertrouwen krijgt in 3 stappen [PDF]

Kan jouw kind wel wat meer zelfvertrouwen gebruiken? En merk jij dat je heel vaak zegt tegen je kind dat hij het wel kan, maar dat dat niet echt helpt? Dan is dit een artikel waar je veel aan kunt hebben. Het zit boordevol tips en leuke oefeningen om je kind meer zelfvertrouwen te geven.

Mijn kind is heel onzeker

Als je kind heel onzeker is, dan zie je dat vaak aan zijn gedrag. Je kind reageert bijvoorbeeld verlegen als hij nieuwe mensen ontmoet. Of hij durft niet zonder jou naar binnen te gaan op een feestje. Of misschien heeft je kind rekenangst. Hij verschuilt zich achter je rug, houdt je hand angstvallig vast of zwijgt terwijl iemand hem vraagt of hij wat wil drinken.

Het kan best lastig zijn dat te zien, want hoe ga je hier het beste mee om? Je wilt je kind graag helpen om zichzelf wat meer te laten zien. Dat hij achter je rug vandaan komt en vol zelfvertrouwen zijn eigen gang gaat. En dat hij jou bij wijze van spreken de rest van de dag niet meer nodig heeft.

Die onzekerheid kan je kind flink in de weg zitten. Hij maakt bijvoorbeeld minder makkelijk vriendjes, omdat hij niet durft te vragen of hij mee mag doen. Of hij vindt het lastig om af te spreken bij het vriendje thuis. Hij blijft daarom liever alleen thuis spelen, waar hij zich veilig voelt.

Ook in een groepje kinderen kan onzekerheid nadelige gevolgen hebben. Je kind durft bijvoorbeeld niet goed voor zichzelf op te komen. Hij loopt achter de andere kinderen aan, waardoor hij misschien dingen doet die hij eigenlijk niet wil doen. En doordat dit gebeurt, wordt hij alleen maar bevestigd in zijn eigen onzekerheid.

Behalve op sociaal vlak, kan je kind ook over zijn leerprestaties erg onzeker zijn en daar stress over hebben. Vaak gaat dit samen met negatieve gedachtes. Bijvoorbeeld: ik kan niet rekenen. Of: ik haal toch een onvoldoende op die toets. Deze onzekerheid kan zelfs leiden tot bijvoorbeeld rekenangst.

Wat is zelfvertrouwen?

Wat is eigenlijk zelfvertrouwen? Zelfvertrouwen is niets meer of minder dan vertrouwen hebben in jezelf. Je hebt vertrouwen in je eigen kwaliteiten en die durf je te laten zien. Daarnaast sta je open voor nieuwe ervaringen en gaat een uitdaging niet uit de weg. Je durft te leren van je fouten. Die fouten zie je niet als falen, maar als een positief leermoment. Je weet nu hoe je het de volgende keer anders doet.

Je rekent op je eigen krachten en je eigen inzichten. Daarbij heb je controle over jezelf, je kunt jezelf beheersen in lastige situaties, je raakt niet snel uit balans. En als je toch even dreigt te wankelen, herstel je snel weer. Je gelooft in jezelf. Je voelt dat je je dromen kunt waarmaken en dat je alle kansen aangrijpt om daar te komen waar je wilt zijn.

Zelfvertrouwen is ook realistisch zijn en jezelf niet overschatten of alleen maar vanuit jezelf denken. Als je die balans hebt gevonden, kun je succesvol zijn in je eigen leven. Kinderen met zelfvertrouwen vinden zichzelf de moeite waard. Zij durven hun dromen na te jagen en leren van hun fouten.

Zelfvertrouwen van je kind verhogen

Als ouder kun je een positieve rol spelen in het zelfvertrouwen van je kind. Dat is een proces dat voortdurend doorgaat. Vanaf het moment dat je kind geboren wordt totdat hij op eigen benen staat. Ik geef je alvast 3 belangrijke stappen die je kunt zetten:

Voor meer inspiratie en tips kun je de TED talk van Dr. Ivan Joseph, een voormalige voetbalcoach, bekijken:

Zelfvertrouwen van kinderen van 5 jaar

Als je kind in de kleuterleeftijd zit, merk je dat zijn sociale wereld steeds groter wordt. Eerst draait alles om zijn ‘ik’. Naarmate hij ouder wordt, gaat hij echter de ander steeds meer zien als onderdeel van zijn eigen wereld. Je kind gaat beter begrijpen wat de ander wil of nodig heeft. Ook emoties van de ander gaat hij steeds beter herkennen.

Kortom; zijn wereld wordt groter en de ander gaat een steeds belangrijkere rol in zijn leven spelen. Als dit goed verloopt, ontwikkelt je kind vaardigheden om voldoende zelfvertrouwen op te bouwen. Maar dat is lang niet altijd vanzelfsprekend.

Veel kleuters zijn onzeker en uiten dat door bijvoorbeeld snel te huilen of boos te worden. Ze missen vaak nog de juiste woorden om in lastige situaties uit te leggen wat ze zelf graag willen. Dat kan frustraties oproepen, waardoor je kind vanuit emoties een primaire reactie geeft zoals huilen, schreeuwen, slaan of weglopen. Dit kan veel stress opleveren en deze onmacht kan je kind onzeker maken.

Positieve invloed

Als je ziet dat je kleuter onzeker is en het lastig vindt met bepaalde situaties om te gaan, is het fijn te weten dat je juist op jonge leeftijd heel veel positieve invloed kunt hebben. Geef je kleuter veel positieve aandacht. Erken dat iets nog moeilijk is en dat het door te oefenen steeds beter weet hoe het werkt.

Er zijn veel leuke prentenboeken geschreven speciaal voor kinderen die onzeker zijn, bijvoorbeeld ‘De leeuw in de muis’ van Rachel Bright en Jim Field. Hierin wordt verteld dat je je niet anders voor hoeft te doen dan je bent en dat je groot en trots mag zijn.

Zelfvertrouwen van kinderen van 7 jaar

In de kleuterleeftijd kan je kind zich verbaal soms nog moeilijk uitdrukken. Dat levert in een aantal gevallen frustraties op. Op 7-jarige leeftijd zien we dat je kind zich al steeds beter kan uitdrukken in woorden. Dat helpt om je kind beter te begrijpen.

Op deze leeftijd is je kind ineens een echt schoolkind en wordt er van alles van hem verwacht. Stil zitten op zijn stoel, luisteren naar de instructie van de juf, oefeningen maken in een schrift en regelmatig een toets maken. Deze verwachtingen kunnen je kind onzeker maken. Juist nu is het belangrijk om als ouder te vertellen dat je kind goed is zoals het is. Dat je ziet dat hij zijn best doet en dat is genoeg.

Zelfvertrouwen van kinderen van 9 jaar

Op 9-jarige leeftijd hebben kinderen al een aardig beeld van zichzelf ontwikkeld. Ze kunnen goed inschatten wat een bepaalde situatie doet met hun emoties. Het is een kwetsbare leeftijd waarin ze zichzelf vaak vergelijken met de ander.

Verschillen in leren worden duidelijker, maar ook het ontstaan van sociale groepjes speelt een rol. Onzekerheid op deze leeftijd gaat vaak gepaard met negatieve, beperkende gedachten, zoals: waarom kan ik dit niet? Of: Ze vinden me toch niet aardig. Ook hun uiterlijk wordt steeds belangrijker, want op die leeftijd begint hun lichaam al wat te veranderen.

Je kunt je kind steunen bij de ontwikkeling van zijn zelfvertrouwen door te erkennen dat sommige dingen lastig zijn. Geef aan dat je graag mee wilt denken over oplossingen. Probeer niet allerlei oplossingen aan te dragen, maar laat je kind vooral zelf oplossingen bedenken. Stimuleer je kind vervolgens de stappen te zetten die hij lastig vindt. Spreek vertrouwen uit en geef aan dat fouten maken bij het leven hoort. En dat je er vooral veel van kunt leren.

Je kind is onzeker op de basisschool

Als je merkt dat je kind erg onzeker is over zichzelf, praat er dan ook over met de leerkracht. Zij kan aangeven hoe ze je kind in de klas ervaart. Probeer er samen met de leerkracht achter te komen waar de onzekerheid vandaan komt. Zit het in het leren of juist in het sociale aspect?

Als je kind leerproblemen heeft en niet goed mee kan komen met de rest van de klas, kan dat erg onzeker maken. Vraag de leerkracht naar oplossingen die bijdragen aan een groter zelfvertrouwen in het leren. Misschien kun je thuis wat extra oefeningen doen over onderwerpen die in de klas aan bod zijn gekomen. Bijvoorbeeld het oefenen van tafels, of wat meer gaan lezen.

Als je kind het op sociaal vlak lastig heeft, kun je samen met de leerkracht kijken hoe je je kind wat vaardiger kan maken. Vindt je kind het bijvoorbeeld lastig om voor zichzelf op te komen? Dan kan de leerkracht daar extra aandacht aan besteden tijdens situaties waarin zich dat voordoet. Het is dus belangrijk regelmatig contact te hebben met de leerkracht van je kind. Zo kun je samen werken aan oplossingen.

Spelletjes voor meer zelfvertrouwen

Spelenderwijs kun je als ouder je kind helpen meer zelfvertrouwen te ontwikkelen. Ik geef je 5 tips voor leuke activiteiten om thuis te doen:

1. Helpende gedachten

Pak een groot vel papier en schrijf daar samen zoveel mogelijk helpende gedachten op, bijvoorbeeld: ‘ik kan het’, ‘fouten maken mag’, ik ga het gewoon doen’ enz. Laat je kind er leuke tekeningetjes bij maken en hang het vel papier zichtbaar op in huis.

2. Stel een doel

Stel een doel voor de komende week, bijvoorbeeld: ik ga de juf om hulp vragen als ik iets niet snap. Als dat lukt, vier je samen een klein feestje. Maak bijvoorbeeld samen cupcakes of laat je kind een half uurtje langer opblijven in het weekend.

3. Creëer succeservaringen

Zoek een ingewikkeld recept op uit een kookboek en vraag je kind je te helpen. Dat begint in de supermarkt bij het zoeken naar de ingrediënten. Daag je kind uit zelf te zoeken en eventueel hulp te vragen aan de medewerkers van de supermarkt. Tot slot maak je thuis het recept, waarbij je zelf zoveel mogelijk doet alsof je er niets van begrijpt. Uiteindelijk lukt het en zal je kind zo trots zijn als een pauw!

4. Positieve-dingen-schrift

Schrijf aan het eind van de dag 5 positieve dingen op in een leuk schriftje. Door alleen maar positieve dingen op te schrijven gaat je kind zich goed voelen en daardoor zal het ook lekkerder slapen.

5. Maak een expositie

Koop een schildersezel, kwasten en verf. Daag je kind uit om lekker te gaan schilderen. Misschien zegt hij in het begin: “Ik kan niet schilderen.” Maar daar trap je niet in. Zeg tegen je kind: “Iedereen kan schilderen dus jij ook.” Prijs je kind de hemel in bij elk schilderij en maak een complete expositie in de gang. Nodig de buren, opa’s en oma’s uit om de expositie te bekijken. Je kind zal blozen van zelfvertrouwen!

Een kind met zelfvertrouwen durft te dromen en te doen. En als ouder kun je daar prima een handje bij helpen.

Bekijk ook:

• De leerlijn motoriek groep 1 en 2
• Praten over school: zo vertelt je kind meer
• Spreekbeurt groep 5: de beste tips en een stappenplan
• Zo oefen je de eindmusical bij jou thuis
• Leuke onderwerpen voor een spreekbeurt
• Grove motoriek in het basisonderwijs
• Complimentenkaartjes gebruiken: de voordelen
• Emotie-dobbelstenen inzetten doe je zo
• Stotteren verhelpen? Dit kun je thuis doen!
• Tips voor presenteren voor de klas: zo help jij je kind
• De voordelen van een kindermeditatie
• Rapportgesprekken met je kind voeren
• Help je kind van een fixed mindset naar een growth mindset

Marja Wouda, BEd Master SEN

Marja (MSEN) is Remedial Teacher, Intern Begeleider, Kindercoach en behaalde een Bachelor of Education (PABO) en een Master SEN.

Over Marja