Tekstbegrip: waar gaat de tekst over?
Tekstbegrip is belangrijk. Mooie verhalen, interessante artikelen en de lesstof van school worden allemaal toegankelijk met leren lezen. Er gaat dus een nieuwe wereld open voor je kind, wanneer het voor het eerst het letterschrift kan ontcijferen.
Boeken en artikelen kunnen echter nog veel boeiender zijn met begrijpend lezen. Dit houdt in dat je kind echt snapt waar de geschreven tekst over gaat. Zo kan het de verbanden tussen tekstdelen zien plus de connectie leggen tussen de gelezen informatie en de al beschikbare eigen kennis.
Wanneer kinderen begrijpen wat ze lezen, dan zullen ze ook beter de stof onthouden. Dit is dus een groot voordeel bij het leren op school. Zelfs bij rekenen is een goed begrip van de tekst essentieel voor bijvoorbeeld het maken van de zogenaamde verhaalsommen. Bovendien speelt een goed tekstbegrip ook een belangrijke rol in het leren van nieuwe talen. Het is dus een goed idee om je kind te helpen een goede lezer te worden die een tekst ook echt begrijpt. Met de volgende stappen help je hem of haar om deze waardevolle gave te ontwikkelen.
Oefenbladen Begrijpend lezen Groep 4 (Gratis)
Oefenbladen Begrijpend lezen Groep 5 (Gratis)
Oefenbladen Begrijpend lezen Groep 6 (Gratis)
Oefenbladen Begrijpend lezen Groep 7 (Gratis)
Oefenbladen Begrijpend lezen Groep 8 (Gratis)
Hoe weet je snel waar een tekst over gaat?
Iedere tekst heeft een doel. De een is om te informeren, de ander weer om te overtuigen of om te vermaken. Maar altijd is er een boodschap van de auteur. Voor een goed tekstbegrip moet je je daarom afvragen: waar gaat de tekst over? En wat wil de auteur je vertellen? Om zo snel mogelijk door te krijgen om wat voor soort tekst het gaat en wat de boodschap is, kun je de letterbrij het beste in verschillende fases benaderen. Laat je kind voor het verbeteren van begrijpend lezen daarom de volgende vier stappen doen:
Stap 1: scan het artikel
Wanneer je begint met lezen is het belangrijk dat je vooraf weet om wat voor soort tekst het gaat. Bekijk daarom voordat je begint het stuk snel in zijn geheel. We nemen als voorbeeld een krantenartikel. Een dergelijke tekst is vaak heel herkenbaar aan een foto en meerdere kopjes. Bovendien staat de naam van de schrijver in de hoek vermeld. Als kinderen dit zien, dan zullen ze zelf vast ook direct aan een krantenartikel denken. Het is daarom goed om te zorgen dat je kind soorten tekst kan herkennen door hem of haar zo veel mogelijk verschillende soorten teksten te laten lezen.
Stap 2: bekijk de afbeelding
De afbeelding van een artikel trekt vaak direct de aandacht. Misschien is het een foto van een hardloper die met zijn handen in de lucht door een lint rent. Of het kan ook een jongen zijn met afgeknipte vlechten in zijn hand die trots in de lens van de fotograaf kijkt. In beide gevallen gaat het proces voor het willen begrijpen van de tekst nu aan de slag. Bij de eerste foto is het direct duidelijk dat hier een atleet een hardloopwedstrijd heeft gewonnen. Maar het maakt je wel nieuwsgierig bij wat voor wedstrijd de hardloper als eerste eindigde. Was het misschien een wereldkampioenschap? In het tweede geval roept de foto waarschijnlijk meer vragen op. Heeft de jongen misschien iets gemeens gedaan en stiekem het haar afgeknipt? Of speelt er wat anders?
Stap 3: bekijk de titel
De titel van het artikel brengt meestal direct duidelijkheid. Bij de winnende hardloper staat er waarschijnlijk iets als ‘X wint de wereldkampioenschappen op de 100 meter met de snelste tijd ooit’. Dan weet je direct dat X een recordtijd heeft neergezet en daarmee wereldkampioen op de 100 meter is geworden. In het tweede artikel luidt de titel. ‘Jongens knippen lokken voor andere kinderen’. Hierbij is het dus nog niet direct duidelijk waar de tekst precies over gaat. Het lijkt er in ieder geval op dat de jongen niet iets verkeerds heeft gedaan. Maar wat dan wel?
Voordat je kind verder gaat lezen is het goed om in zijn eigen herinneringen te gaan graven. Want misschien heeft hij ooit wel eens iets gehoord over het afknippen van vlechten voor andere kinderen? Waarom en waarvoor zou dit gebeuren? Wie weet, kent je kind een meisje die lang haar had en dat heeft laten knippen bij de kapper voor een goed doel? En misschien weet je zoon of dochter ook hoe dat ging? Namelijk door twee vlechten te maken, deze af te knippen en het haar te gebruiken voor pruiken. Het volgende wat je kind zich vast gaat afvragen is of de tekst misschien daarover gaat.
Bekijk ook de artikelen en tips per groep over begrijpend lezen:
- Wat is begrijpend lezen?
- Begrijpend lezen: moeilijk?
- Begrijpend lezen groep 4
- Begrijpend lezen groep 5
- Begrijpend lezen groep 6
- Lezen groep 7
- Begrijpend lezen groep 7
- Lezen groep 8
- Begrijpend lezen groep 8
Stap 4: speur naar tussenkopjes en opvallende woorden
Wanneer je de tussenkopjes en opvallende woorden bekijkt, word je ook al snel veel wijzer. Bij het artikel over de atleet kun je waarschijnlijk ontdekken waar het kampioenschap werd gehouden, of het een makkelijke overwinning was en hoe de winnaar reageerde. Het tweede voorbeeld is wat mysterieuzer. In de inleiding staat in ons voorbeeldartikel echter een aantal woorden schuin gedrukt ‘Stichting Haarwens’. Als je kind ooit van deze stichting heeft gehoord, dan zal het kwartje snel vallen. Stichting Haarwens is namelijk een goed doel dat lange haren verzamelt om er pruiken van te kunnen maken. Deze zijn bedoeld voor kinderen die door hun ziekte haaruitval hebben.
Je ziet het! Door de tekst op deze manier te benaderen, kan je kind voordat het echt begint met lezen al weten om wat voor soort informatie het gaat en wat de boodschap is. Hierdoor zal hij of zij het stuk veel makkelijker begrijpen. Overigens is veel lezen een must. Want hoe groter de algemene kennis en woordenschat zijn, hoe eerder je de verbanden kunt leggen.
Bekijk ook de artikelen en video’s over dit thema:
- Begrijpend lezen oefenen
- Cito begrijpend lezen
- Cito begrijpend lezen groep 4
- Verwijswoorden uitleg
- Woordenschat van je kind
- Woordenschat groep 2
- Woordenschat vergroten? Lees veel strips!
- Signaalwoorden en tekstverbanden: uitleg en oefenen
- Nieuwsbegrip en andere begrijpend lezen methodes
- Stappenplan samenvatting maken
- Boekverslag maken: zo help jij je kind
- Wat is Close Reading?
- Zo kun je lezen stimuleren bij kinderen
- Wat is een herstelstrategie?
- Hoe vind je de hoofdgedachte van een tekst?
- Oorzaak en gevolg
- Wat is RALFI lezen?
- Wat zijn sleutelwoorden? (Begrijpend lezen)
- Toneellezen
- Maak lezen leuk met interactief voorlezen
- Voorleesboek voor elke leeftijd
- Leesstrategieën begrijpend lezen
- Wat is modelen bij begrijpend lezen?
Oefenbladen Begrijpend lezen Groep 5 (Gratis)
Oefenbladen Begrijpend lezen Groep 6 (Gratis)
Oefenbladen Begrijpend lezen Groep 7 (Gratis)
Oefenbladen Begrijpend lezen Groep 8 (Gratis)
Rochelle Schaepkens, BEd Master EN
Rochelle behaalde een Bachelor en Master of Education (PABO en Master Leren en Innoveren). Daarnaast heeft ze de opleidingen tot Taalexpert, Rekenexpert en Remedial Teaching gevolgd. Ze heeft 20 jaar ervaring als leerkracht en unitleider op een basisschool. Nu werkt ze als docent op de Pabo en als Content Creator voor Wijzer over de basisschool.
Gerelateerde artikelen
Hoe vind je de hoofdgedachte van een tekst?
Wat zijn sleutelwoorden? (Begrijpend lezen)
