Grove motoriek in het basisonderwijs

Als je kind groeit, is het belangrijk dat hij zijn motoriek ontwikkelt, zowel de fijne als de grove motoriek. Dat wil zeggen dat je kind kleine en grote bewegingen goed kan uitvoeren.

Dit artikel gaat vooral over de grove motoriek. Wat is het en wat leert je kind qua grove motoriek in zijn basisschooltijd? We beantwoorden deze vragen én geven tips voor speelgoed waarmee je kind zijn grove motoriek kan ontwikkelen.

Het belang van motorisch onderwijs

Op de basisschool wordt veel aandacht besteed aan motoriek. Je kind is volop in ontwikkeling; zijn lichaam verandert continu. Dat betekent dat je kind ook steeds opnieuw moet leren hoe dat lichaam reageert. Hoe meer aandacht voor beweging, hoe beter het dus is.

Als je kind beweegt, moeten zijn zintuigen en spieren samenwerken met de hersenen. Denk bijvoorbeeld aan een oefening waarbij je kind van een lage bank op de grond moet springen.

Wanneer je kind op de bank naar beneden kijkt, schat het de hoogte van de sprong in. Hoe ver moet hij springen om veilig op de grond terecht te komen? Voor een juiste inschatting heeft je kind beide ogen en zijn hersenen nodig.

Daarna geeft je kind zijn spieren de opdracht te springen. Hij springt van de bank, landt op de grond en gaat door de knieën om de schok op te vangen. Voordat je kind die bewegingen kan maken, moeten de hersenen de spieren aansturen.

Hoe automatisch beweging ook lijkt te gaan, er komen dus nogal wat tussenstapjes bij kijken. Die moeten allemaal goed gaan.

Daarnaast kun je je voorstellen dat zo’n sprong van de bank in groep 2 heel anders is dan in groep 5. Je kind is dan al flink gegroeid en moet nu anders bewegen om dezelfde sprong te maken.  Daarom is het belangrijk dat je kind regelmatig al die bewegingen oefent. Alleen dan kan de motoriek zich goed ontwikkelen.

Bekijk ook:

Wat is grove motoriek?

Onder de grove motoriek vallen alle bewegingen waarbij je kind zijn volledige lichaam gebruikt. Het zijn de grote (grove) bewegingen die je kind maakt. Zowel de romp als de armen en benen worden bij de grove motoriek ingezet.

De grove motoriek van je kind ontwikkelt zich al vanaf de babytijd. Een baby trappelt bijvoorbeeld met zijn beentjes en zwaait zijn armpjes op en neer. Op dat moment gaan die bewegingen nog niet bewust. Een baby leert op deze manier echter wel zijn lichaam kennen. Hij leert begrijpen hoe zijn lichaam reageert. Dat is de basis voor de verdere ontwikkeling van de grove motoriek.

De ontwikkeling van de grove motoriek is belangrijk, omdat je kind met behulp daarvan letterlijk stabiel door het leven kan gaan. Een goede grove motoriek voorkomt valpartijen en daarmee een hoop narigheid.

goede grove motoriek

Voorbeelden van grove motoriek

Bij de grove motoriek horen bewegingen als kruipen, lopen, rennen en springen. Maar ook fietsen, zwemmen, huppelen, touwtje springen, gooien en vangen behoren tot deze groep.

Als je dit rijtje goed bekijkt, zie je dat de ontwikkeling van de grove motoriek vooral in de vroege kindertijd enorme sprongen maakt. Je kind leert eerst kruipen en daarna lopen. Maar ook als je kind al wat ouder is, gaat de ontwikkeling van de grove motoriek gestaag door. Hij leert allerlei nieuwe bewegingen aan, zoals traplopen en verschillende sporten. Daarnaast bouwt hij eerder aangeleerde vaardigheden verder uit.

Grove en fijne motoriek vergeleken

In tegenstelling tot de grove motoriek gaat de fijne motoriek veel meer over verfijnde bewegingen. Je kind moet kleine (fijne) bewegingen maken en gebruikt daarvoor alleen de armen en handen. Leren schrijven en het verbeteren van je handschrift vallen bijvoorbeeld onder de fijne motoriek, maar ook een rits dichtmaken of een drinkbeker dichtdraaien.

Ook de knutselonderdelen behoren tot de fijne motoriek: voor knippen, plakken, kralen rijgen, kleuren en schilderen moet je kind zijn vingers gebruiken.

De grove en fijne motoriek kunnen zich naast elkaar ontwikkelen. Je kind hoeft niet eerst alle grove motorische vaardigheden te beheersen om daarna met de fijne motoriek te starten.

Hieronder geven we je een beeld van de ontwikkeling van de grove motoriek bij kinderen. We beginnen met de peuterleeftijd en bekijken daarna de fase waarin je kind naar school gaat.

Let op: in onderstaande tekst is uitgegaan van een gemiddelde motorische ontwikkeling. Als je kind eerder of later bepaalde vaardigheden aanleert, is dat meestal geen probleem. Maak je je toch zorgen over de grove motorische ontwikkeling van jouw kind? Leg die zorgen dan neer bij een professional, zoals de kleuterleidster of de leerkracht.

tempo motorische ontwikkeling

De grove motoriek van een peuter

Van zijn tweede tot en met zijn vierde jaar is je kind een peuter. De grove motorische ontwikkeling gaat in die fase erg snel.

Je kind leert bijvoorbeeld steeds beter lopen. Hij kan gemakkelijker zijn evenwicht bewaren en loopt al snel zonder hulpmiddelen.

Als je peuter goed kan lopen, zullen complexere bewegingen als rennen en springen snel volgen. Je kind leert op 1 been staan en in een later stadium gaat het hinkelen.

Daarnaast ontdekt je kind al klimmend en klauterend de wereld om hem heen. Dat is vooral goed te zien in speeltuinen en -hallen, waar je kind steeds meer activiteiten zelfstandig kan doen.

Ook balspelletjes worden steeds interessanter in de peutertijd. Zo leert je kind een bal weggooien of -trappen. Vangen komt daar in een iets later stadium bij. Verder leert een gemiddelde peuter stap voor stap hoe hij moet fietsen. In eerste instantie gebruikt hij daarvoor een loopfiets, later wordt dat een driewieler of een fiets met zijwieltjes.

grove motorische ontwikkeling in pubertijd

De grove motoriek van een schoolkind

Ook als je kind wat ouder is, gaat de ontwikkeling van de grove motoriek door. Dat gebeurt natuurlijk niet bij ieder kind even snel en gemakkelijk.

De leerkrachten van de basisschool besteden veel aandacht aan bewegingonderwijs. Daardoor krijgt je kind de mogelijkheid zich motorisch goed te blijven ontwikkelen, ook als dat niet vanzelf gaat. Oefening baart in dit geval absoluut kunst.

De ontwikkeling van de grove motoriek ziet er in grote lijnen als volgt uit.

Grove motoriek in goep 1 en 2

Vooral in groep 1 en 2 leert je kind nog veel nieuwe dingen aan op het gebied van grove motoriek. Zo leert het verschillende soorten sprongen maken met diverse afzetten en landingen. Ook aan de baltechniek wordt in groep 1 en 2 veel aandacht besteed. Je kind leert gooien, mikken, stuiteren en vangen.

Balans is voor kinderen van 4 tot 6 jaar best nog een lastig onderdeel. Daarom leert je kind op de kleuterschool hinkelen, balanceren op een balk en recht over een streep lopen. Verder kan je kind aan het eind van de kleutertijd een koprol maken en voor- en achterover duikelen op een stang. Zwaaien aan een touw of rekstok en klimmen over verschillende obstakels behoren ook tot de leerstof in deze periode.

Ten slotte leert je kind natuurlijk veel van renspellen, zoals tikkertje.

kleuterperiode grove motoriek

Grove motoriek in goep 3 tot en met 8

Ook in de hogere groepen wordt nog veel aan bewegingonderwijs gedaan. De sprongen die je kind maakt op het gebied van de grove motoriek zijn niet meer zo groot, maar ze zijn er nog wel degelijk.

Eerder aangeleerde vaardigheden worden verder uitgebouwd. Zo krijgt je kind technieken aangeboden voor hoog- en verspringen, leert hij sprinten, trampoline springen en touwtje springen. Ook de balvaardigheid verbetert in deze jaren. Je kind leert dribbelen en maakt kennis met allerlei verschillende balsporten. Daarnaast maakt het gebruik van extra hulpmiddelen, zoals een racket en een knuppel.

Verder ontwikkelt je kind zijn lenigheid. Hij leert een handstand en een radslag (al dan niet met hulp) en kan onder begeleiding zelfs een salto springen vanaf een trampoline of springplank. Ringen komen regelmatig aan bod in de gymles. Je kind leert verschillende oefeningen, zoals zwaaien en keren.

Het klimmen en klauteren wordt verder uitgebouwd aan wandrekken en in de touwen.

vaardigheden groep 3 tot en met 8

De grove motoriek stimuleren

Ook al wordt op school veel aandacht besteed aan de ontwikkeling van de grove motoriek, het kan nooit kwaad je kind thuis wat extra te stimuleren. Daarvoor hoef je echt geen gymzaal af te huren. Laat je kind vooral lekker vaak buiten spelen met leeftijdsgenootjes.

Hinkelen en touwtje springen zijn nog steeds razend populair tijdens dit soort buitenuurtjes. Net als boomhutten bouwen en klauteren over allerlei obstakels.

Juist in die spontaniteit zit de kracht van buiten spelen. Je kind is vaak prima in staat zelf leuke spellen te bedenken. En als hij ze zelf bedenkt, is hij ook het meest gemotiveerd ze uit te voeren. Merk je dat je kind liever binnen speelt? Nodig hem dan eens uit voor een hinkelspelletje op de stoep. Als je het samen leuk maakt, komt het enthousiasme vaak vanzelf. 

Speelgoed voor grove motoriek

Er is nogal wat speelgoed op de markt waarmee je de grove motoriek van je kind stimuleert. Hieronder vind je een overzicht van leuk speelgoed in verschillende leeftijdscategorieën.

Speelgoed grove motoriek voor peuters

Als je kind leert lopen, is een loopwagen natuurlijk van onschatbare waarde. Door de ondersteuning krijgt je kind net dat beetje meer zelfvertrouwen. Vaak zijn loopwagens uitgerust met extra spelletjes die ook de fijne motoriek stimuleren, zoals te zien is bij deze Janod Sweet Cocoon loopwagen.

loopwagen

Ook de Edushape Sensory See Me ballen zijn zeer interessant voor kinderen in de peuterleeftijd. Je kind leert spelenderwijs gooien en vangen of raakt gemotiveerd ernaartoe te kruipen.

edushape ballen

Speelgoed grove motoriek voor kleuters

Voor een kind in de kleuterleeftijd is deze skippybal geweldig. Met deze skippybal leert je kind zich op een andere manier voortbewegen. Ook gooien en vangen kan ermee worden geoefend.

skippybal regenboog

Als het sneeuwt, komt deze slee goed van pas. Het lijkt misschien alsof je kind niets hoeft te doen op een slee als deze, maar het tegendeel is waar. Je kind moet continu zijn evenwicht bewaren, wat resulteert in een betere balans.

Speelgoed grove motoriek voor oudere kinderen

Als je kind al wat ouder is, vindt hij deze stoere stuntstep misschien wel leuk! Al steppend ontdekt je kind de wereld en ontwikkelt hij bovendien een goede stabiliteit en balans.

Met dit speelhuis van Fantasy Forts stimuleer je niet alleen de motorische ontwikkeling van je kind, maar daag je ook zijn creatieve brein uit!

Speelhuis

Lekker aan de slag met de grove motoriek

Als je thuis de ontwikkeling van de grove motoriek wilt stimuleren, zijn bovenstaande items natuurlijk een geweldige motivator. Toch heb je echt niet per se speelgoed nodig om de motorische ontwikkeling leuk te maken. Ga lekker met je kind naar buiten en ren, spring of dans in de rondte.

Je bent dan niet alleen gezond bezig; het is ook nog eens ontzettend leuk voor je kind dat je zo betrokken bent.

Dus trek je jas aan en ga er samen op uit. Veel plezier!

Meer lezen over de ontwikkeling van je kind? Misschien vind je deze artikelen ook interessant:

Judith Kimenai, BEd

Judith was jarenlang docente Nederlands en (tweetalig) biologie binnen het voortgezet onderwijs. Tijdens haar onderwijscarrière was ze naast docente ook een bevlogen brugklasmentor en intern begeleider. Tegenwoordig is Judith freelance tekstschrijfster en richt ze zich voornamelijk op de educatieve sector.

Gerelateerde artikelen

Geef een reactie

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *