Dictee oefenen: 5 handige tips

Vindt jouw kind spelling moeilijk? Of wil je sowieso graag een keer een dictee oefenen met je kind? Dat kan!

In deze blog geven we je achtergrondinformatie over de dictees in verschillende leerjaren. Ook vind je 5 handige tips waarmee je jouw kind begeleidt naar het eerstvolgende dictee.

Dictees in de verschillende leerjaren

Al vanaf groep 4 neemt de leerkracht regelmatig een dictee af. De moeilijkheidsgraad neemt uiteraard toe gedurende de jaren.

Hieronder vind je een kort overzicht van de spellingonderdelen die je kind kan verwachten in de verschillende groepen.

Let op: niet iedere basisschool werkt met exact dezelfde leerlijn voor spelling. Daardoor kan jouw kind meer of minder onderdelen hebben gehad dan een vriendje van dezelfde leeftijd op een andere school.

Een basisschool maakt een leerlijn op basis van de kerndoelen van het SLO. Die zijn landelijk vastgelegd en vormen slechts een kader. De school van jouw kind kan zelf bepalen hoe de exacte leerlijn wordt ingevuld. Maak je dus geen zorgen als je kind wat achterloopt op een leeftijdsgenootje dat naar een andere school gaat.

Ook de informatie die je hieronder vindt, is slechts een leidraad.

Dictee groep 4 en 5

De dictees in groep 4 bestaan meestal nog uit woorden in plaats van zinnen. De leerkracht leest wel een zin voor, maar vraagt je kind slechts 1 woord uit die zin op te schrijven.

Een voorbeeld:

De jongen had een slang als huisdier. Schrijf op: slang.

Je kind kan natuurlijk niet alle spellingregels in 1 keer leren. Per leerjaar krijgt je kind daarom te maken met verschillende spellingcategorieën. Die lopen van makkelijk naar moeilijk.

Meer informatie over dictees in groep 4 en over de gevraagde spellingregels vind je in ons artikel over dictees in groep 4.

In groep 5 moet je kind meestal ook alleen losse woorden opschrijven bij een dictee. Ook dan leest de leerkracht hele zinnen voor, waarvan hij steeds 1 woord herhaalt.

Gedurende het jaar krijgt je kind wat vaker te maken met zinnendictees. De leerkracht leest dan de zin eerst helemaal voor, waarna hij hem in stukjes herhaalt.

Alle woorden in zo’n zinnendictee bevatten spellingregels die je kind al heeft geleerd.
Wil je meer weten over het dictee in groep 5? Lees dan ons artikel over dictees in groep 5.

dictee groep 4 en groep 5

Dictee groep 6

In groep 6 worden de woorden en zinnen al wat moeilijker. Er komen nieuwe spellingcategorieën om de hoek kijken, zoals woorden die met een c geschreven moeten worden.

Ook leestekens spelen een steeds belangrijkere rol bij spelling in groep 6. Je kind moet in de dictees de zinnen altijd beginnen met een hoofdletter en eindigen met het juiste leesteken.

Dictee groep 7 en 8

In groep 7 en 8 werkt je kind langzaam toe naar het eindniveau voor de basisschool. Het grootste deel van de kinderen heeft aan het eind van groep 8 het zogenaamde 1F-niveau behaald. Dat is het basisniveau voor taal en rekenen.

Ook 2F-woorden worden in groep 7 en 8 soms getoetst. Dat zijn moeilijkere woorden, zoals woorden met trema’s (bacteriën), en verkleinwoorden met -ootje/-aatje,-uutje (parapluutje). Kan jouw kind extra oefening gebruiken? Ontdek dan onze tips voor het dictee in groep 7 en het dictee in groep 8.

dictee groep 8

Oefenbladen Spelling Groep 4 (Gratis)

Oefenbladen Spelling Groep 5 (Gratis)

Oefenbladen Spelling Groep 6 (Gratis)

Werkbladen Werkwoordspelling Groep 7/8 (Gratis)

Dictee oefenen: 5 tips

Het is natuurlijk leuk om te weten wat je kind ongeveer kan verwachten als het een dictee moet maken. Maar wat als je kind dictees moeilijk vindt? Dan is het prettig als je thuis gericht met je kind kan oefenen. En om dát op de juiste manier te doen, geven wij je hieronder 5 tips.

1. Houd het leuk

De eerste tip is misschien wel de belangrijkste: houd het oefenen vooral leuk. Zodra je veel druk op je kind legt, werkt de extra oefening thuis alleen maar averechts. Je kind krijgt dan misschien zelfs wel een hekel aan dictees, waardoor hij minder goed zijn best gaat doen.

Probeer dus de oefeningen leuk te houden. Dat gaat bijvoorbeeld makkelijker als je grappige zinnen bedenkt. En als je zelf vooral positieve feedback geeft. Doet je kind het goed? Geef hem dan een compliment. Lukken bepaalde spellingcategorieën nog niet? Herhaal ze dan rustig wat vaker. Maak er geen big deal van.

Andere manieren om dictee oefenen leuk te houden:

  • Oefen regelmatig, maar niet te lang. Houd maximaal een kwartier per keer aan.
  • Stem de dicteewoorden af op het niveau van je kind. Vraag de leerkracht met welke categorieën je kind nog moeite heeft.
  • Oefen niet alleen de moeilijke spellingcategorieën. Meng er ook een paar makkelijke doorheen. Zo houdt je kind vertrouwen. 
dictee oefenen

2. Spreek het woord rustig uit

Dan gaan we nu naar de meer technische tips in dit rijtje. De eerste heeft te maken met de manier waarop je het dictee aanbiedt. Je kunt natuurlijk snel een zin voorlezen en vragen of je kind die zin (net zo snel) opschrijft. Daarmee vraag je in feite om fouten.

Je kind heeft tijd nodig om na te denken over de woorden die hij opschrijft. Lees daarom losse woorden rustig voor. Doe hetzelfde met de hele zinnen. Die kun je eerst helemaal voorlezen en daarna in stukken herhalen.

Heeft je kind moeite met spelling? Dan is het ook raadzaam je kind het woord zelf uit te laten spreken. Thuis kan dat prima, omdat je kind tijdens het thuisdictee niet stil hoeft te zijn.

Het voordeel van zelf uitspreken is groot: je kind activeert zijn hersenen op verschillende manieren:

  • Hij hoort het woord.
  • Hij spreekt het zelf uit.
  • Je kind denkt na over de spelling.
  • Hij schrijft het woord op en ziet het dan.

De kans is aanwezig dat je kind op deze manier sneller de link legt met de juiste spellingcategorie. Geleerde spellingregels blijven op deze manier vaak ook beter hangen.

dictee oefenen spreken

3. Hak het woord in stukjes

Moet je kind een lang woord opschrijven? Of zie je dat hij moeite heeft met de juiste spelling? Dan is het zinvol het woord in stukjes te hakken. Op die manier krijgt je kind de kans om over elk stukje apart na te denken. Welke spellingregels horen er bij het stukje? Is het bijvoorbeeld een open of een gesloten lettergreep?

Door op die manier heel bewust met de woorden bezig te zijn, wordt je kind zich meer bewust van de spellingregels.

Natuurlijk duurt deze aanpak wel wat langer, maar dat is helemaal niet erg. Het is juist goed als je je kind zelf laat bepalen wanneer hij verder wil. Dat geeft hem de tijd en ruimte om op verschillende manieren over het woord na te denken.

Als je kind het vervelend vindt dat deze aanpak langer duurt, geef dan aan dat deze werkwijze uiteindelijk tijdwinst op gaat leveren. Hoe vaker je kind bewust nadenkt over de spellingcategorieën, hoe makkelijker hij ze uiteindelijk gebruikt. 

4. Maak je kind bewust van de spellingregels

Sommige kinderen zijn bij een dictee helemaal niet bezig met de spellingcategorieën en -regels. Zij gokken een schrijfwijze op basis van wat ze horen.

Ondanks dat bij dat luisteren wel de basis ligt, kunnen kinderen nooit alle woorden goed spellen puur op basis van het gehoor. Ook spellingregels zijn belangrijk.

Wanneer krijg je bijvoorbeeld 2 medeklinkers aan het eind van een lettergreep? Waar plaats je een trema in een meervoud? Hoe schrijf je een persoonsvorm tegenwoordige tijd?

Laat je kind hardop nadenken als hij met zijn oefendictee bezig is. Zo zie je welke regels hij al wel en nog niet toepast. Geef feedback op zijn denkwijze, maar doe dat altijd op een positieve manier.

De bedoeling is dat je kind vertrouwen krijgt in zijn werkwijze.

dictee oefenen hardop nadenken

5. Visualiseer

Is je kind een beelddenker? Vraag hem dan een tekening te bedenken bij de spellingregels of woorden die hij moeilijk vindt. Dat hoeven geen grote of uitgebreide tekeningen te zijn. Het gaat erom dat je kind zo’n tekening makkelijker onthoudt dan de regel zelf.

Maar met behulp van de tekening kan je kind wel makkelijker op de regel komen! Vergelijk zo’n tekening maar met een ezelsbruggetje.

Weet je niet zeker of je kind een beelddenker is? Laat hem dan eens proberen met plaatjes te werken. Wie weet levert het hem een houvast op waarvan hij het bestaan nog niet wist!

Dictee oefenen helpt!

Als je bovenstaande tips opvolgt, loont het absoluut om dictees thuis te oefenen. Misschien niet direct, maar na verloop van tijd zie je echt resultaat.

Ook veel lezen verbetert het spellingniveau van je kind. Bied je kind dus regelmatig leuke leesboeken aan die hem zelf ook aanspreken. Hoe vaker hij bepaalde woorden ziet, hoe makkelijker hij de schrijfwijze gaat herkennen en onthouden.

Al met al kun je dus best thuis aan de slag met de dictees. Houd het extra werk vooral leuk en gezellig; daar bereiken jullie uiteindelijk het meeste mee.

Veel succes met oefenen!

Heeft je kind moeite met spelling of wil je hier meer over weten? Lees dan de volgende artikelen:

Judith Kimenai, BEd

Judith was jarenlang docente Nederlands en (tweetalig) biologie binnen het voortgezet onderwijs. Tijdens haar onderwijscarrière was ze naast docente ook een bevlogen brugklasmentor en intern begeleider. Tegenwoordig is Judith freelance tekstschrijfster en richt ze zich voornamelijk op de educatieve sector.

Gerelateerde artikelen

Geef een reactie

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *