Hoe word je beter in begrijpend lezen?

In dit artikel lees je wat begrijpend lezen precies is. Daarnaast vertellen we je hoe je er als ouder voor zorgt dat je kind teksten beter gaat begrijpen. Ten slotte vind je een overzicht van goede tv-programma’s, activiteiten en tijdschriften die je hierbij helpen. Zo werk je straks met je kind aan begrijpend lezen, zonder dat het dat in de gaten heeft!

Als je beter wilt worden in begrijpend lezen, moet je 4 dingen doen:

  1. Oefen met teksten die aansluiten op het technisch leesniveau.
  2. Breid je kennis over de wereld uit.
  3. Vergroot je woordenschat.
  4. Oefen met leesstrategieën.

Hieronder vertellen we je meer over deze zaken.

Oefenbladen Begrijpend lezen Groep 4 (Gratis)

Oefenbladen Begrijpend lezen Groep 5 (Gratis)

Oefenbladen Begrijpend lezen Groep 6 (Gratis)

Oefenbladen Begrijpend lezen Groep 7 (Gratis)

Oefenbladen Begrijpend lezen Groep 8 (Gratis)

Wat is begrijpend lezen?

Begrijpend lezen is het vermogen om een geschreven tekst te begrijpen. Begrijpend lezen is op de meeste basisscholen een vak, net als rekenen en schrijven. Maar het is eigenlijk veel meer dan dat. Door de dag heen lezen we zóveel, dat je eigenlijk niet zonder begrijpend lezen kunt.

Denk maar eens aan het boek dat je leest om te ontspannen, aan de bijsluiter van een medicijn, het recept voor het avondeten, de gebruiksaanwijzing van een nieuwe oven of het nieuws in de krant… We lezen de hele dag door. Dat heeft natuurlijk alleen zin als we ook echt begrijpen wát we lezen.

Bovendien hebben we steeds een ander doel als we lezen. Een bijsluiter lees je niet ter ontspanning en in een krantenbericht vind je geen informatie over de werking van je nieuwe televisie. Omdat het belangrijk is te weten hoe je met verschillende teksten moet omgaan, wordt er op school zoveel aandacht aan begrijpend lezen besteed. Maar als ouder kun je ook een bijdrage leveren aan de leesvaardigheden van je kind.

Wat is er nodig voor een goed tekstbegrip?

Om teksten goed te kunnen begrijpen, zijn 3 dingen van groot belang:

  • technisch leesniveau
  • kennis van de wereld
  • een grote woordenschat

Deze 3 onderwerpen zijn een voorwaarde om teksten te kunnen lezen en te begrijpen. Hieronder lees je meer over de afzonderlijke onderwerpen.

Vind je het fijner om deze informatie op beeld te bekijken? Check dan onze video over begrijpend lezen voor ouders:

1. Technisch leesniveau

Het niveau van technisch lezen vertelt hoe goed je kind zelfstandig leest.
De tekst die jullie samen gaan behandelen, moet aansluiten bij het leesniveau van je kind.

Als je kind een tekst leest die hij technisch nog niet kan lezen, is hij alleen maar bezig de letters en woorden te ontcijferen. Dat kost veel tijd. Daarnaast heeft je kind dan geen ruimte in zijn hoofd om ook nog te begrijpen wat hij leest.

Gebruik dus altijd teksten die je kind technisch goed kan lezen. Waar je die kunt vinden, vertellen we je verderop in dit artikel.

2. Kennis van de wereld

In je hoofd zit kennis. Wanneer we nieuwe kennis willen toevoegen, zoek je, onbewust, in je hoofd naar iets wat je al weet over dit onderwerp. De nieuwe kennis koppel je aan bestaande kennis. Zo kun je nieuwe informatie beter onthouden.

Kinderen die veel kennis over de wereld hebben, kunnen snel en gemakkelijk die verbindingen maken. Zij kunnen daardoor teksten goed begrijpen en doorgronden.

Het is dus belangrijk je kind veel kennis over de wereld mee te geven. We geven je straks nog wat tips over hoe je dat kunt doen.

3. Een grote woordenschat

Wanneer een kind veel woorden kent, kan het gemakkelijker een tekst lezen en begrijpen. Een kind dat weinig woorden kent, is tijdens het lezen vooral bezig de betekenis van de woorden te achterhalen. Dit gaat ten koste van het tekstbegrip.

Als je een tekst goed wilt begrijpen, is het dus van belang dat je veel woorden kent. Je kind is daarom gebaat bij een grote woordenschat. Hoe je de woordenschat van je kind vergroot, vertellen we je verderop in dit artikel.

Hoe help je je kind naar een beter tekstbegrip?

Als je wilt dat je kind teksten beter gaat begrijpen, is het dus van belang met bovenstaande punten aan de slag te gaan. Besteed tijd en aandacht aan alle 3 de onderdelen.

Hoe je dat doet? Dat lees je hieronder.

Technisch lezen

Blijf met je kind het hardop lezen oefenen. Wanneer je kind op AVI E6 of hoger zit, hoeft dit niet meer dagelijks, zoals in groep 3, 4 en 5 vaak aangeraden wordt.

Toch blijft het altijd goed je kind teksten hardop te laten lezen. Het is wel belangrijk dat die teksten aansluiten bij het niveau van je kind.

Ook is het belangrijk dat je als ouder blijft voorlezen. Kinderen hebben er veel baat bij te horen hoe jij de klemtoon in een zin legt. En hoe jij omgaat met spannende of grappige fragmenten en lastige woorden.

Ook voor kinderen met een goed technisch leesniveau blijft dit soort voorbeelden belangrijk. Ze blijven ermee op niveau of worden zelfs nog beter in lezen.

Kennis van de wereld

Zoals gezegd is kennis van de wereld onlosmakelijk verbonden aan een goed tekstbegrip. Veel ouders vragen zich af hoe ze ervoor kunnen zorgen dat hun kind zijn kennis van de wereld vergroot. Daar zijn gelukkig meer dan genoeg mogelijkheden voor.

Ten eerste vergroot je de kennis van de wereld door met je kind te praten. Praat bijvoorbeeld over het nieuws. Kijk samen naar het Jeugdjournaal en bespreek een item dat jullie hebben gezien.

Stel je kind vragen over het onderwerp. Bijvoorbeeld:

  • Waarom gebeurt dit in de wereld?
  • Wat zit hierachter?
  • Wat zou het gevolg kunnen zijn?
  • Wat vind jij ervan dat dit gebeurt?

Geef ook gerust jouw mening. Je kind gaat dan de wereld beter begrijpen en zelf verbanden leggen.

Ten tweede kun je er samen op uit trekken. Stap op de fiets en bespreek onderweg wat je ziet. Vertel je kind waarom dingen zijn zoals ze zijn. Of vraag of hij weet hoe iets werkt.

Bijvoorbeeld:

  • Vertel over de geschiedenis van een oude fabriek die je tegenkomt.
  • Bespreek wat het voordeel is van een rotonde op dit gevaarlijke kruispunt.
  • Leg het verschil uit tussen loofbomen en naaldbomen in het bos.
  • Vraag je kind zelf te bedenken hoe een fiets vooruit komt.

Als je zelf deze kennis niet hebt, kun je het na afloop samen opzoeken. Of je vraagt je kind onderzoek te doen. Het belangrijkste is dat je kind nieuwsgierig wordt gemaakt. Met een nieuwsgierige houding is hij zelf sneller geneigd zijn kennis over de wereld te vergroten.

Ten derde kun je samen naar een museum of pretpark gaan. Bereid je samen voor op jullie uitstapje. Bespreek bijvoorbeeld…

  • met welk vervoersmiddel jullie naar jullie bestemming toe gaan;
  • wat het vervoer kost;
  • welke dingen je op de plaats van bestemming kunt doen;
  • of er ook rondleidingen zijn;
  • wat je er kunt leren;
  • wat je al weet van het onderwerp dat jullie gaan onderzoeken.

Je kunt er zelfs voor kiezen je kind zelf het uitstapje te laten voorbereiden. Doordat je hem bij dit proces betrekt, leert hij hoe de wereld in elkaar zit.

En zonder dat jullie het in de gaten hebben, zijn jullie dan heel goed met begrijpend lezen bezig!

Oefenbladen Begrijpend lezen Groep 4 (Gratis)

Oefenbladen Begrijpend lezen Groep 5 (Gratis)

Oefenbladen Begrijpend lezen Groep 6 (Gratis)

Oefenbladen Begrijpend lezen Groep 7 (Gratis)

Oefenbladen Begrijpend lezen Groep 8 (Gratis)

Woordenschat

Het aantal woorden dat je kind kent, wordt groter als je kind regelmatig nieuwe woorden tegenkomt. Ook jij kunt daaraan je steentje bijdragen.

Dat lukt bijvoorbeeld heel goed als je samen zo’n uitstapje voorbereidt. Want als je met elkaar de website van een museum leest, komt je kind al een heleboel nieuwe woorden tegen. Die woorden kun jij dan, waar nodig, uitleggen.

Maar je vergroot ook de woordenschat van je kind door in het dagelijks leven woorden te gebruiken die net boven het niveau van je kind liggen. Dat hoeft natuurlijk niet continu. Het is wel belangrijk dat je kind de rode draad van je boodschap begrijpt.

Toch zijn wij als volwassenen vaak geneigd moeilijke woorden te vertalen naar kindertaal, zodat onze kinderen ons goed begrijpen. Daardoor ontnemen we kinderen echter de kans nieuwe woorden te leren. Je kunt daar heel gemakkelijk iets aan doen.

Vraag als een kind huilt bijvoorbeeld niet waarom het huilt. In plaats daarvan kun je zeggen: “Ik zie je huilen, …

  • waarom ben je teleurgesteld?”
  • wat maakt je zo droevig?”
  • hoe komt het dat je verdrietig bent?”
  • waardoor ben je nu zo emotioneel?”

Je kind koppelt het nieuwe, moeilijkere woord aan het bekende woord ‘huilen’. Daardoor begrijpt hij dat de betekenis van het nieuwe woord iets met zijn vervelende gevoel te maken heeft.

Schroom dus niet om af en toe woorden te gebruiken die boven het niveau van je kind liggen. Juist door die blootstelling krijgt je kind de kans nieuwe woorden te leren.

Let er wel op dat je hier niet in doorslaat. Het grootste deel van je boodschap moet blijven bestaan uit woorden die je kind begrijpt.

Begrijpend lezen en leesstrategieën

Nu denk je misschien: leuk, al deze tips, maar op school leren ze toch echt wat anders met begrijpend lezen.

Dat klopt, maar toch heeft je kind bovenstaande 3 dingen nodig om goed met informatie uit teksten te kunnen omgaan.

Scholen bieden kinderen leesstrategieën aan. Deze leesstrategieën helpen je kind ook om teksten beter te begrijpen.

Weet je dat je kind moeite heeft met 1 of meer van de leesstrategieën? Bekijk dan de instructievideo’s die Wijzer over de Basisschool voor deze specifieke strategie(ën) heeft gemaakt.

Juist het samen kijken en samen oefenen is van groot belang. Begrijpend lezen is geen vak dat je kind zelfstandig kan doen. Pas als je er samen over praat, samen overlegt of dingen voordoet die je kind kan nadoen, leert je kind een tekst écht doorgronden. Dat gebeurt op school, maar kan dus zeker ook thuis!

Oefenmateriaal

Beter worden in begrijpend lezen lukt het beste als je geschikte teksten, tv-programma’s of uitstapjes uitkiest. We kunnen ons voorstellen dat je als ouder soms door de bomen het bos niet meer ziet.

Daarom hebben we een aantal mogelijkheden voor je op een rijtje gezet.

Tv-programma’s

Er is tegenwoordig nogal wat beeldmateriaal te vinden. Niet alleen op tv, maar ook op internet. Daardoor weet je soms nauwelijks nog waar je moet beginnen met zoeken.

Gelukkig heeft die overvloed aan video’s ook zo z’n voordelen: op elk gewenst moment kijk je programma’s terug.

Met de volgende programma’s vergroot je de kennis van de wereld en de woordenschat van je kind:

  • Jeugdjournaal
  • Het Klokhuis
  • Schooltv

Deze programma’s zijn ervoor gemaakt de kennis van de wereld en de woordenschat van kinderen te vergroten. Die doelen bereik je echter pas als je samen een aflevering bekijkt en praat over de onderwerpen die aan bod komen.

Tijdschriften en kranten

Ook kranten en tijdschriften zijn ideaal oefenmateriaal. Je kind verbetert zijn woordenschat en technisch leesniveau en krijgt tegelijkertijd wat mee van de actualiteiten.

Tijdschriften en kranten die heel geschikt zijn voor kinderen in de basisschoolleeftijd, zijn:

  • National Geographic Junior
  • Zo zit dat
  • Wild van Freek
  • Quest junior
  • Kidsweek

Alle teksten die je in deze bladen vindt, zijn goed bruikbaar voor dit doel.

Musea en andere uitstapjes

Zoals ik eerder aangaf zijn uitstapjes een perfect middel om de kennis van de wereld te vergroten. Neem je kind mee op pad en prikkel zijn nieuwsgierigheid met vragen.

Het maakt niet uit of je zelf al veel weet van de dingen die jullie tegenkomen. Je kunt onderweg ook een lijstje maken met vragen waarop je bij thuiskomst antwoorden zoekt.

Ook een dagje pretpark kan natuurlijk prima. Als je daar (gedeeltelijk) een educatief uitstapje van wilt maken, laat je je kind bijvoorbeeld van tevoren de dag plannen, een kostenplaatje maken of een wandelroute uitstippelen.

Er zijn ook superleuke musea speciaal voor kinderen, zoals:

  • Nemo
  • het Kinderboekenmuseum
  • het Nederlands Openluchtmuseum
  • ontdeklabs

Kijk maar eens op internet. Ook het Rijksmuseum of een modern museum kan tot zeer leuke gesprekken met je kind leiden. En… de meeste musea zijn voor kinderen gratis!

Beter worden in begrijpend lezen

In het kort zijn dit de voorwaarden om tot een beter tekstbegrip te komen:

  • Kies een tekst met een technisch leesniveau dat past bij je kind.
  • Vergroot de kennis over de wereld.
  • Verbreed de woordenschat van je kind.
  • Oefen de leesstrategieën.

En dit is hoe jij je kind daarbij kunt helpen:

• Praat veel met je kind.
• Kijk samen tv-programma’s, lees tijdschriften of ga eropuit.
• En … kijk samen de video’s over de leesstrategieën van Wijzer over de Basisschool, zodat jullie daarna samen kunnen oefenen.

Kortom, beter worden in begrijpend lezen doe je met de wereld om je heen. Zorg ervoor dat je kind daar genoeg van meekrijgt, zodat hij kan voortborduren op de opgedane kennis.

Welke tip ga jij gebruiken om je kind te begeleiden bij begrijpend lezen?

Bekijk meer informatie in deze artikelen:

Rochelle Schaepkens, BEd Master EN

Rochelle behaalde een Bachelor en Master of Education (PABO en Master Leren en Innoveren). Daarnaast heeft ze de opleidingen tot Taalexpert, Rekenexpert en Remedial Teaching gevolgd. Ze heeft 20 jaar ervaring als leerkracht en unitleider op een basisschool. Nu werkt ze als docent op de Pabo en als Content Creator voor Wijzer over de basisschool.

Gerelateerde artikelen

Geef een reactie

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *