Begrijpend Lezen groep 6: uitleg en oefenen
Begrijpend lezen, wat is dat eigenlijk? En wat kan je kind ervan verwachten op de basisschool? Met deze artikelenreeks krijg je als ouder een inzicht in de manier waarop begrijpend lezen in de verschillende leerjaren wordt aangeboden. Dit keer staat begrijpend lezen groep 6 centraal.
Je kind zit in groep 6; het eerste jaar van de bovenbouw in het basisonderwijs. In de afgelopen jaren is de wereld van je kind steeds groter geworden. Intussen kan het goed lezen en schrijven en heeft het ook al strategieën aangeboden gekregen om geschreven teksten beter te begrijpen.
Die inhoudelijke focus op teksten en begrijpend lezen wordt dit schooljaar alleen maar groter. In dit artikel…
- geven we je informatie over de leerlijn begrijpend lezen;
- vertellen we je hoe je met je kind thuis deze lastige vaardigheid kunt oefenen;
- en lees je meer over de Cito-toetsen begrijpend lezen.
Aan het eind van dit artikel vind je bovendien een link naar extra oefenmateriaal voor begrijpend lezen groep 6.
Werkbladen begrijpend lezen groep 6 downloaden
Oefenbladen Begrijpend lezen Groep 6 (Gratis)
Leerlijnen Begrijpend Lezen groep 6
Begrijpend lezen hoort bij het onderdeel taal. Voor taal is, net als voor bijvoorbeeld rekenen, een leerlijn ontwikkeld door de CED-groep. Zo’n leerlijn geeft weer wat je kind per leerjaar moet kennen voor een vak.
Iedere school is verplicht om met deze vastgestelde leerlijnen te werken. Vanaf groep 1 loopt de leerlijn door naar groep 8. Elk jaar worden de doelstellingen uitgebreid.
Natuurlijk is ieder kind anders. Ook daar is rekening mee gehouden in de leerlijnen. Er wordt steeds gewerkt met verschillende uitstroomniveaus, zodat jouw kind zich binnen zijn mogelijkheden kan ontwikkelen.
Hoe de leerstof wordt aangeboden, mag de school zelf bepalen. De meeste basisscholen werken met vaste lesmethodes die aan de hand van de leerlijnen zijn ontwikkeld.
De leerlijn voor begrijpend lezen geeft aan dat je kind in groep 6 over de volgende vaardigheden moet beschikken:
Je kind…
- herkent een meningtekst.
- herkent een inleiding bij een tekst en de opbouw in delen.
- herkent de grafische vormgeving van een tekst.
- leest teksten op minimaal M5 en E5 niveau vlot en vloeiend.
- herkent diverse signaalwoorden.
- geeft het belangrijkste in een alinea aan.
- herkent betekenisrelaties tussen zinnen en alinea’s.
- herkent de structuur van verschillende soorten teksten.
- leidt de betekenis van een moeilijk woord af van de context van de tekst.
Je ziet dat de doelstellingen voor groep 6 nogal uiteenlopen. Toch is dat geen probleem, omdat je kind het hele jaar de tijd heeft om eraan te werken. Bovendien borduren de meeste doelstellingen voort op kennis die je kind al in de onderbouw voor begrijpend lezen heeft opgedaan.
Voor jou als ouder is het vooral handig te weten wat je kind globaal leert in dit leerjaar. Dat maakt dat je thuis gerichter samen kunt oefenen. Zo kun je bijvoorbeeld aan de slag met het leren herkennen van signaalwoorden.
Deze video geeft je daar nog wat extra uitleg over:
Bekijk ook de artikelen en video’s over:
- Begrijpend lezen oefenen, hoe doe je dat?
- Begrijpend lezen: moeilijk?
- Begrijpend lezen groep 4
- Begrijpend lezen groep 5
- Begrijpend lezen groep 6 werkbladen
- Begrijpend lezen groep 7 oefenen
- Begrijpend lezen groep 8
- Lezen groep 4
- Hoe vind je de hoofdgedachte van een tekst?
- Verwijswoorden uitleg in 4 makkelijke stappen
- Woordenschat van je kind
- Woordenschat groep 2
- Signaalwoorden en tekstverbanden: uitleg en oefenen
- Cito-toets oefenen: zo help jij je kind
- Nieuwsbegrip en andere begrijpend lezen methodes
- Stappenplan samenvatting maken
- Cito Begrijpend lezen
- Leesstrategieën
- Tekstbegrip: waar gaat de tekst over?
- Wat is Close Reading?
- Oorzaak en gevolg uitleg
- Wat zijn sleutelwoorden? (Begrijpend lezen)
- Wat is een herstelstrategie?
- Wat is een sturingsstrategie?
- Wat is modelen bij begrijpend lezen?
- Wat is begrijpend lezen?
Verschillende teksten en strategieën
Zoals je hierboven hebt kunnen lezen, krijgt je kind in groep 6 te maken met verschillende soorten teksten. Niet alleen de informatieve tekst komt aan bod, maar ook meningteksten, instructieteksten en verhalende teksten.
Doordat je kind diverse tekstsoorten leert kennen, leert het ook omgaan met de verschillende doelen die bij zulke teksten horen. Zo wordt bijvoorbeeld duidelijk dat een schrijver in sommige teksten vooral zijn mening geeft, terwijl hij in andere teksten enkel bij de feiten blijft.
Als je kind een tekst echt goed wil doorgronden, moet het weten hoe het de leestaak moet aanpakken. Daarom besteedt de leerkracht in groep 6 veel aandacht aan verschillende leesstrategieën.
Zo’n strategie bepaalt op welke manier je met de inhoud van de tekst aan de slag gaat. De nadruk kan bijvoorbeeld liggen op het activeren van de voorkennis, het leggen van verbanden of het ophelderen van onduidelijkheden.
Afhankelijk van het soort tekst en het leesdoel kan de leerkracht ervoor kiezen een bepaalde strategie in te zetten. Doordat je kind deze keuzes steeds meekrijgt, leert het zelf ook welke strategieën het beste werken bij bepaalde leesdoelen.
Begrijpend lezen tekst groep 6
Als ouder is het handig als je ongeveer weet wat je kind in groep 6 kan verwachten bij begrijpend lezen. Daarom geven we hieronder een paar voorbeelden.
Je ziet eerst een fragment uit de informatieve tekst ‘Zintuigen’. Daaronder staat 1 vraag die je kind over de tekst moet beantwoorden.
Tekst:
In jouw verschillende lichaamsdelen zitten eigenlijk een soort draadjes die naar je hersenen gaan. Dat klinkt heel raar maar is echt waar. We noemen die draadjes ook wel ‘zenuwcellen’. Stel je komt thuis en je ruikt dat je vader aan het koken is. Dan krijgt je neus een prikkel die je hersenen vertelt dat er wordt gekookt.
Vraag:
Waar zorgen de draadjes in jouw lichaamsdelen voor?
A. Dat je bloed beter stroomt naar je hersenen zodat je zintuigen goed werken
B. Dat je beter kunt nadenken
C. Dat je hersenen een prikkel krijgen van de draadjes zodat je je omgeving begrijpt
D. De draadjes prikkelen in je lichaam waardoor je kunt voelen, ruiken, horen, zien en proeven
Om deze vraag te beantwoorden, zal je kind inzicht moeten krijgen in verbanden tussen zinnen. De draadjes in de hersenen veroorzaken een reactie. Dat verband moet terug te lezen zijn in het antwoord. Bij antwoord C is dat het geval.
Bij deze vraag is het handig als je kind signaalwoorden herkent, zoals het woord ‘zodat’ in het juiste antwoord. Daarnaast moet het natuurlijk begrijpen wat de woorden en zinnen betekenen. Aan deze vaardigheden wordt in elke les begrijpend lezen gewerkt.
Een andere vaardigheid die je kind moet beheersen is het omgaan met meerkeuzevragen. Dat kan lastig zijn, omdat sommige antwoorden aardig op elkaar lijken. De leerkracht zal je kind in eerste instantie aan de hand nemen, zodat het goed weet waar het op moet letten.
Naast informatieve teksten krijgt je kind te maken met allerhande andere tekstsoorten. Eén daarvan is de verhalende tekst. Onderstaand fragment komt uit zo’n verhalende tekst: ‘Op vakantie naar Frankrijk’.
Als je kind regelmatig verhalende teksten leest, vergroot het zijn woordenschat en leert het verbanden leggen en samenvatten.
Tekst:
De auto zit propvol en Janna, Ruben en Marnix zitten dicht tegen elkaar aan op de achterbank. Bovenop de auto hebben ze nog een dakkoffer. Het is een oudje die je met riempjes moet vastzetten.
Vraag:
In de tekst staat: ‘Het is een oudje’. Waar verwijst ‘het’ naar?
A. Naar de auto
B. Naar papa
C. Naar de achterbank
D. Naar de dakkoffer
Bij deze vraag wordt er gevraagd naar de betekenis van het verwijswoord ‘het’. In dit geval verwijst het woordje ‘het’ naar de dakkoffer en is antwoord D het juiste antwoord.
Om deze vraag te beantwoorden, moet je kind om kunnen gaan met verwijswoorden. Aan die vaardigheid wordt vanaf groep 5 aandacht besteed.
Begrijpend Lezen oefenen groep 6
Als je kind moeite heeft met begrijpend lezen, is het natuurlijk prettig als je hem thuis kunt ondersteunen. Dat lijkt misschien lastig, maar dat hoeft het niet te zijn.
Allereerst kun je een flinke basis leggen door je kind vaak voor te lezen. Nu je kind in groep 6 zit, is het die fase misschien (gedeeltelijk) ontgroeid en leest het liever zelf. Stimuleer dat. Haal regelmatig boeken bij de bieb die aansluiten bij het leesniveau van zijn leeftijd en ontwikkelingsfase. Maar laat je kind vooral ook zelf boeken kiezen.
Laat je kind stil lezen, maar ook af en toe voorlezen. Beide vaardigheden verbeteren het niveau van technisch lezen, waardoor je kind ook sneller andere teksten leest.
Als je kind veel leest, breidt het zijn woordenschat snel uit. Hetzelfde gebeurt wanneer je als ouder regelmatig gebruik maakt van woorden die lastig zijn. Je kind leert dan hoe het de betekenis uit de context moet opmaken. Begrijpt het een woord niet? Leg het dan rustig uit.
Een grote woordenschat gaat uiteindelijk handig zijn wanneer je kind meer abstracte teksten moet lezen.
Verder kun je je kind stimuleren regelmatig naar het (Jeugd)journaal te kijken. Zo blijft het op de hoogte van de actualiteiten en vergroot het bovendien zijn kennis van de wereld.
Natuurlijk kun je ook letterlijk oefenen met begrijpend lezen. Vraag de leerkracht om oefenteksten van het juiste niveau en ga samen aan de slag met de tekst en de vragen.
Cito-toets Begrijpend lezen groep 6
Natuurlijk is het belangrijk dat de leerkracht de voortgang van je kind bij begrijpend lezen goed in de gaten houdt. Daarvoor wordt een leerlingvolgsysteem gebruikt. Cito is 1 van de meest bekende leerlingvolgsystemen. Maar ook IEP wordt op veel basisscholen gebruikt. Het leerlingvolgsysteem van Cito heet tegenwoordig Leerling in beeld.
Als we uitgaan van het Cito-leerlingvolgsysteem krijgt je kind 2x per jaar een toets voor begrijpend lezen voorgeschoteld: eentje halverwege het schooljaar en eentje aan het eind van het jaar.
Net als in groep 4 en 5 geeft de uitslag van deze toetsen in groep 6 meer informatie over de mate waarin je kind teksten begrijpt en interpreteert. In groep 6 komen daar de vaardigheden samenvatten en opzoeken bij.
Omdat groep 6 het eerste jaar van de bovenbouw is, neemt de leerkracht de resultaten van deze Cito-toetsen begrijpend lezen mee in het (voorlopig) schooladvies voor het voortgezet onderwijs.
Begrijpend lezen speelt in de vorming van dat advies een belangrijke rol. Dat komt omdat je kind bij veel vakken in het voortgezet onderwijs teksten moet begrijpen. Denk daarbij niet alleen aan de talen, maar ook aan zaakvakken als aardrijkskunde, geschiedenis en biologie.
Cito werkt met een aantal verschillende soorten opgaven. In groep 6 krijgt je kind te maken met voorspelopgaven, opzoekopgaven, tekstopgaven en opgaven tekstvergelijking.
Tekstopgaven zijn de vragen die gaan over de inhoud van de tekst. Bij voorspelopgaven moet je kind aan de hand van een tekstfragment voorspellen hoe een tekst verder gaat. Teksten met opzoekopgaven bevatten, naast de tekst zelf, nog andere bronnen, zoals tabellen en grafieken. Je kind moet die bronnen gebruiken om tot het juiste antwoord te komen. Bij opgaven tekstvergelijking moet je kind informatie uit 2 verschillende soorten teksten over hetzelfde onderwerp met elkaar vergelijken.
De uitslag van de Cito-toets Begrijpend lezen
Als ouder krijg je inzicht in de resultaten van de Cito-toetsen begrijpend lezen via het rapport en de leerkracht. Meestal is er na ontvangst van het rapport een mogelijkheid om de resultaten met de leerkracht te bespreken. Maak van die mogelijkheid gebruik, want het geeft je een beter inzicht in de ontwikkeling van je kind.
Vooral in de bovenbouw kun ja al een heel aantal scores met elkaar vergelijken. De Cito-toetsen begrijpend lezen worden bijvoorbeeld al vanaf groep 4 afgenomen. Aan het eind van groep 6 heb je dus aardig wat vergelijkingsmateriaal.
Het gaat bij de uitslagen van dit soort toetsen niet per se om de uitslagen van 1 opzichzelfstaande toets. Veel belangrijker is de lijn waarin je kind zich ontwikkelt.
Scoorde hij in groep 4 nog zwak op het onderdeel begrijpend lezen, en is de score intussen matig? Dan betekent dat dat je kind groeit. Dat is uiteindelijk veel belangrijker dan een perfecte Cito-score.
Vind je het als ouder lastig om de Cito-resultaten zelf te lezen en op waarde te schatten? Vraag dan de leerkracht om hulp.
Voor begrijpend lezen is het van belang dat de Cito-scores naast de resultaten voor andere taalonderdelen worden gelegd. Gaat begrijpend lezen beduidend slechter dan de andere onderdelen voor taal? Vraag dan aan de leerkracht wat dit niveauverschil veroorzaakt.
Verder is het interessant de Cito-scores begrijpend lezen naast de resultaten van de methode-toetsen te leggen. De leerkracht kan zo bijvoorbeeld achterhalen of er sprake is van andere problemen, zoals faalangst bij de belangrijke toetsmomenten.
Al met al is het van belang dat je, ook als ouder, de Cito-resultaten in het grotere geheel kunt plaatsen. Ook een schooladvies zal nooit enkel van een Cito-score afhangen; zelfs niet in groep 8.
Begrijpend Lezen groep 6 oefenmateriaal
Het is altijd goed om zo nu en dan met je kind de vaardigheid begrijpend lezen te oefenen. Je kunt daarvoor bij de leerkracht vragen om geschikte teksten die aansluiten bij het niveau van jouw kind.
Ook kun je de spoedcursus begrijpend lezen voor groep 6 aanschaffen. Deze cursus is, net als de methodeteksten op school, afgestemd op de landelijke leerlijn begrijpend lezen.
Je ontvangt onder meer extra uitleg, een begrippenlijsten en een boek vol oefenmateriaal waar je kind mee aan de slag kan. Ook krijg je extra tips voor ouders, speciaal ontwikkeld door ervaren remedial teachers.
Ten slotte kun je je abonneren op het YouTube-kanaal van Wijzer over de Basisschool. Daar vind je verschillende filmpjes over het onderdeel begrijpend lezen.
Samen met je kind leer je meer over verschillende leesstrategieën, zoals het benoemen van verwijswoorden en het herkennen van signaalwoorden. Reuzehandig als je met begrijpend lezen aan de slag wilt.
Met al het aanwezige materiaal weet je zeker dat jouw kind zich blijft ontwikkelen binnen het onderdeel begrijpend lezen!
Begrijpend Lezen groep 6 werkbladen
Als uit het oudergesprek met de leerkracht blijkt dat je kind moeite heeft met begrijpend lezen, dan kun je thuis samen met je kind aan de slag door de werkbladen met teksten en vragen te maken.
Oefenbladen Begrijpend lezen Groep 6 (Gratis)
Marja Wouda, BEd Master SEN
Marja (MSEN) is Remedial Teacher, Intern Begeleider, Kindercoach en behaalde een Bachelor of Education (PABO) en een Master SEN.
Gerelateerde artikelen
Begrijpend lezen oefenen, hoe doe je dat?
Cito Begrijpend Lezen: alles over de opgaven, de score en oefenen
patricia Gajic –
zeer tevreden. mijn dochter begrijpt het nu veel beter